rusya devlet başkanı vladimir putin, güvenlik güçlerinin rusya yanlısı ayrılıkçılara karşı operasyon başlattığı ukrayna'nın iç savaşın eşiğinde olduğunu söyledi. 

kremlin sarayı'ndan yapılan açıklamaya göre putin telefonda görüştüğü almanya başbakanı angela merkel'le ukrayna'nın doğusundaki olayları değerlendirdi. görüşmede putin'in komşu ülkede yaşanan siyasi krizden duyduğu endişeyi merkel'e ilettiği belirtildi. ukrayna hükümetinin doğudaki kentlerde eylemcilere müdahale etmesini eleştiren putin'in, bu operasyonlarla ilgili birleşmiş milletler’den (bm) ve uluslararası toplumdan açık bir kınama beklediği bildirildi.

merkel’in ofisinden yapılan açıklamada ise iki liderin, ukrayna'daki krizin çözümü için perşembe günü kiev yönetimi, avrupa birliği, rusya ve abd'nin katılımıyla cenevre'de düzenlenecek olan zirveyi ele aldığı belirtildi. 

kiev yönetimi ve batılı ülkeler, ukrayna'nın doğusundaki olaylardan rusya'yı sorumlu tutuyor, moskova yönetimini ayrılıkçı eylemcileri kışkırtmakla suçluyor. 

turçinov'dan operayon açıklaması 

ukrayna ordusu, salı günü doğudaki kentlerde rusya yanlılarına karşı operasyon başlatmıştı. operasyonla ilgili açıklama yapan geçici cumhurbaşkanı aleksander turçinov, rusya yanlıları tarafından işgal edilen kramatorsk kentindeki havaalanının geri alındığını duyurdu. turçinov, rusya’nın ukrayna’yı karıştırmak için acımasız planlara yataklık yaptığını iddia etti, putin yönetimini ‘ukrayna’nın doğusunu ateşe vermeye çalışmakla’ suçladı.

doğudaki kentlere düzenlenen operasyonlarda can kayıplarının olduğu iddia ediliyor ancak bu konuda resmi bir açıklama yok. kırım’ın ülkeden ayrılma kararından sonra ukrayna’nın doğusunda en az 10 kentte rusya yanlıları resmi binaları işgal etmiş durumda. kiev yönetimi işgal eylemleri sona erinceye kadar operasyonun süreceğini belirtiyor. 

abd'den 'yeni yaptırım' uyarısı 

ukrayna’daki son gelişmelere abd'den de tepki var. beyaz saray  sözcüsü jay carney, ukrayna hükümetinin ülkede düzen ve yasa sağlamakla yükümlü olduğunu, doğu ukrayna’daki provokasyonların hükümeti cevap vermeye zorunlu bırakan bir durum oluşturduğunu belirtti. carney, abd’nin ciddi bir şekilde rusya’ya karşı yeni yaptırımlar düşündüğünü ancak ukrayna’ya silah sağlamayı düşünmediğini ifade etti.

bir diğer açıklama ise bm genel sekreteri ban ki-moon’un ofisinden yapıldı. açıklamada genel sekreterin  putin ile telefonda görüştüğü ve doğu ukrayna’daki olaylar karşısında  endişe duyduğu ifade edildi. açıklamada, “genel sekreter krizin herhangi bir şekilde derinleşmesi bütün taraflara ciddi zarar vereceği, bu nedenle durumu hafifletmek için herkesin birlikte çalışması gerektiğinin altını çizdi” denildi.

dışişleri'nden sağduyu çağrısı 

türk dışişleri bakanlığı da ukrayna’daki gelişmelerle ilgili yazılı açıklama yaptı. açıklamada ukrayna'nın toprak birliği ve bütünlüğünün korunması, hukuk dışı fiil ve hareketlerden kaçınılması gerektiği belirtildi. açıklamada ayrıca ukrayna'da huzur ve istikrarın temini için tüm toplumsal kesimlere görüş ve taleplerini barışçıl yollarla ortaya koymaları ve sağduyuyla  hareket etmeleri konusunda tavsiyede bulunuldu. ukrayna’da 25 mayıs’ta yapılması öngörülen cumhurbaşkanlığı seçimlerine de değinildi. türkiye’nin seçimlerin huzur ve barış içinde, adil ve özgür bir ortamda gerçekleştirilmesi için, komşu ve dost ülke ukrayna'ya olan desteğini sürdüreceği vurgulandı.

kriz nasıl başladı?
ukrayna'nın doğusunda tansiyon 5 nisan'da yükselmeye başladı. yoğun bir rus nüfusunun bulunduğu coğrafyada rusya yanlıları bazı şehirlerde hükümet binaları ve polis karakollarını ele geçirerek, ukrayna'dan ayrılma ve bağımsızlık taleplerini dile getirdi.  kiev, rusya'nın kırım'ın ardından bu bölgeleri de ilhak etmek istediği ve krizi bu yüzden çıkarttığı görüşünde. 

suçlamaları reddeden rusya, ukrayna'nın ülkenin doğusundaki göstericilerin taleplerini dikkate almadığını savunuyor.

kırım özerk cumhuriyeti, ukrayna'daki rus yanlısı yanukoviç yönetiminin yerine, uzun protestolar sonrası ab yanlılarının iktidara gelmesinden sonra, bölünme senaryolarının hayata geçtiği ilk yer oldu. kırım parlamentosu önce bağımsızlığını ilan etti. 16 mart 2014’te yapılan ve tatarların boykot ettiği referandum sonucuna dayanarak rusya tarafından ilhak edildi.

kırım, tatarların kendi vatanları olarak gördüğü bir bölge.yüz binlerce kırım tatarı 1944 yılında  sovyet lideri stalin tarafından yurtlarından sürgün edilmiş, yerlerine ukraynalı ve rus nüfus yerleştirilmişti.

kaynak: al jazeera ve reuters