dışişleri bakanlığı 3 ekim’de türk hava sahasını ihlal eden bir rus uçağının türk uçaklarınca engellendiğini duyurdu. rusya büyükelçisi, türkiye dışişleri bakanlığı’na çağrıldı ve bu durumun tekrarlanmaması konusunda uyarıldı.

rusya savunma bakanlığı 5 ekim akşamı açıklama yaptı. su-30 tipi rus jetinin türk hava sahasına sadece birkaç saniyeliğine girdiğini savunan bakanlık, "olay kötü hava koşullarının bir sonucuydu. arkasında komplo teorileri aramaya gerek yok" açıklamasını yaptı.

nato'dan sert tepki

nato öğleden sonra rusya’nın, türkiye’nin hava sahasını ihlaliyle ilgili son gelişmeleri değerlendirmek için toplandı. ihlali kınayan nato, rusya'ya suriye'de işid'e odaklanma çağrısı yaptı. rusya'dan bu ihlalleri acilen sonlandırmasını isteyen nato, ihlale dair rus yetkililerden de açıklama beklediklerini söyledi.

nato açıklamasında, "müttefik ülkeler türkiye'nin egemenlik hava sahasına ihlallere şiddetle karşı çıkıyor ve nato hava sahasına girilmesini kınıyor. müttefikler ayrıca bu sorumsuz davranışın yol açabileceği büyük tehlikeye de dikkat çekiyor" denildi.

dışişleri bakanı feridun sinirlioğlu toplantıdan önce nato genel sekreteri ile konuyu görüştü. görüşmede ihlal konusu ve rusya'nın suriye'deki askeri varlığı konuşuldu. stoltenberg nato'nun türkiye'nin güvenliğine yönelik sorumluluğunu teyit ederek, hava ihlallerine karşı nato'nun türkiye ile dayanışmasını vurguladı.

kerry: türkiye vurabilirdi

abd dışişleri bakanı john kerry, hava sahasını ihlal eden rus uçağının türkiye tarafından düşürülmeyi riske ettiğini söyledi. gerilimin ciddi anlamda tırmanabileceğini söyleyen kerry, "bu konuda derin endişelerimiz var. çünkü türkiye haklı olarak tam da daha önce yaptığı gibi yanıt verebilirdi, uçağı düşürebilirdi" dedi.

'tekerrür etmeyecek'

rusya'nın ihlalin 'sehven' olduğunu ve 'tekerrür etmeyeceğini' kendilerine ilettiğini belirten başbakan ahmet davutoğlu, konu hakkında habertürk'te şu değerlendirmelerde bulundu:

"şunu ifade edeyim net olarak, türkiye'nin angajman kuralları ister suriye, ister rusya, ister başka bir ülke uçakları için olsun geçerlidir. türk silahlı kuvvetleri net olarak talimatlandırılmıştır. uçan kuş bile olsa, kim türkiye cumhuriyeti sınırlarını ihlal ederse gereken müdahalede bulunulur. türkiye cumhuriyeti'nin sınırları, hava sahası türk silahlı kuvvetleri'nin denetiminde ve kontrolündedir. kim olursa olsun, nereden olursa olsun, hangi cihetten olursa olsun hava sahamızı ihlal ettiğinde angajman kurallarımız bellidir."

"biraz önce genelkurmay başkanımızla tekrar görüştüm. dışişleri bakanımıza gerekli talimatları ilettik. bir diplomatik temas trafiği başladı. tavrımız çok açık; kim sınırlarımızı ihlal eder, hava sahamızı ihlal ederse dostça uyarırız. bu hangi ülke olursa olsun ki rusya bizim komşumuzdur, dostumuzdur. bu anlamda türkiye ile rusya arasında bir gerginlik yaşanmamıştır. suriye meselesi bir türk-rus krizi değildir."

"suriye içindeki müdahalenin türkiye'ye sıçraması durumunda da, işte dün yaşanan sınırlı gerginlik gibi -3 ekim'de de söz konusu oldu- rusya'ya gerekli diplomatik girişimlerde bulunduk. dışişleri bakanımız, rus dışişleri bakanı'nı aradı ve net olarak bir daha bunun tekerrür etmemesini söyledi. aynı şekilde ankara'da ve moskova'da girişimlerde bulunarak, türk sınırlarına bir daha bu tür müdahalelerde, ihlallerde bulunulmaması gerektiği söylendi. bu sabah bize rusya tarafından intikal eden bilgilerde bunun sehven olan bir şey olduğunu, türkiye'nin sınırlarına saygılı olduklarını ve tekerrür etmeyeceğini ifade ettiler."

'rus uçağı engellendi'

dışişleri bakanlığı tarafından konuyla ilgili yapılan açıklama şöyleydi:

"rusya federasyonu’na ait bir savaş uçağı 3 ekim saat 12.08’de yayladağı/hatay bölgesinin güneyinde hava sahamızı ihlal etmiştir. bölgede devriye uçuşu yapan iki f-16 uçağımız tarafından önlemede bulunulması üzerine rus uçağı türk hava sahasını suriye’ye geçerek terk etmiştir."

rusya'nın ankara büyükelçisi, dışişleri bakanlığı'na çağrıldı ve söz konusu ihlal kuvvetle protesto edildi, bu tür bir ihlalin tekrarlanmaması talep edildi. aksi takdirde yaşanabilecek arzu edilmeyen bir hadiseden rusya'nın sorumlu olacağı ifade edildi.

açıklamada ayrıca dışişleri bakanı feridun sinirlioğlu'nun rus mevkidaşı sergey lavrov'u 3 ekim günü arayarak, konuyla ilgili benzer görüşleri tekrarladığı ve tepkisini dile getirdiği aktarıldı. sinirlioğlu'nun abd, ingiltere, fransa ve italya dışişleri bakanlarıyla da durumu değerlendiren telefon görüşmeleri yaptığı belirtildi.

kaynak: aa, habertürk, afp, reuters