rusya, suriye sahasına işid ile mücadele edeceğini ilan ederek girip rejim karşıtı ılımlı muhalif unsurları vurmaya başlayınca bu grupları destekleyen ülkeler bir araya gelip rusya’ya karşı ortak bir bildiri yayınladı. bildiriye imza atan ülkeler abd, almanya, ingiltere, fransa, katar ve suudi arabistan.

bu bildiri için inisiyatif türkiye tarafından geliştirildi. bm zirvesinde başbakan ahmet davutoğlu ile birlikte bulunan dışişleri bakanı feridun sinirlioğlu, aralarında bm güvenlik konseyi’nin beş daimi üyesinden dördünün dışişleri bakanlarının da olduğu toplantıda bildiri metni üzerinde çalıştı.   

bu temaslardan sonra imzacı ülkeler rusya'ya, suriye muhalefetine ve sivillere yönelik saldırılarına derhâl son verme ve işid'le mücadele çabalarına odaklanma çağrısı yaptı. bildiri metni şöyle:

"abd, almanya, birleşik krallık, fransa, katar, suudi arabistan ve türkiye hükümetleri olarak, rusya federasyonu’nun suriye’deki son askeri faaliyetleri hakkında şu hususları beyan ederiz: rusya federasyonu’nun suriye’ye askeri yığınağından ve özellikle rus hava kuvvetleri’nin dünden beri hama, humus ve idlib’de sivil kayıplara sebep olan ve hedef olarak işid'i almayan saldırılarından derin kaygı duyuyoruz.

gerilimi tırmandıran bu askeri faaliyetler, aşırıcılığın ve radikalleşmenin daha fazla körüklenmesinden başka hiçbir amaca hizmet etmeyecektir. rusya federasyonu’na, suriye muhalefetine ve sivillere yönelik saldırılarına derhâl son vermesi ve işid'le mücadele çabalarına odaklanması çağrısında bulunuyoruz."

paris'te hollande-putin zirvesi

rusya, suriye rejimiyle birlikte belirlediği hedefleri vurmaya devam ederken fransa’nın başkentinde de bir rus-fransız zirvesi yapıldı. fransa cumhurbaşkanlığı sarayına yakın kaynaklar toplantının bir saat sürdüğünü ancak iki liderin suriye konusunda bir mutabakata varamadıklarını ifade etti.

fransa, bir süredir türkiye’nin başından beri talep ettiği ‘güvenli bölge’ fikrini destekliyor. suriye’den kaçan mültecilerin artık avrupa kapılarına giderek daha fazla akmasıyla suriye’den kaçışları durdurmak için güvenli bölge kurulması fikri uluslararası alanda giderek daha fazla destek bulmaya başladı.

new york’taki görüşmeler sırasında hollande desteğini bir kez daha dile getirmişti. ingiltere de bu konudaki pozisyonunu bir kez daha değerlendiriyor.

erdoğan putin’e tepkili

cumhurbaşkanı erdoğan’dan da rusya’ya ayrı bir tepki geldi. bir hafta önce moskova’da putin ile görüşen erdoğan, kendisine türkiye amerika ve rusya ile ortak çalışma gurubu önerdiğini, dışişleri bakanlarını görevlendirdiklerini, üzerinden bir hafta geçmeden böyle bir hamle geldiğini söyledi.

erdoğan al jazeera'nin arapça yayın yapan kanalına verdiği özel röportajda, rusya'nın bu saldırıdan önce türkiye’ye ‘işid’e karşı bir harekât yapılacağı’ yönünde bilgi verdiğini ama harekâtın rejime karşı mücadele eden ılımlı unsurlara yapıldığını, bunun ‘çok manidar’ olduğunu söyledi.

putin ile yeniden görüşeceğini belirten erdoğan, “bu konudaki üzüntülerimi de kendisine aktarmak istiyorum. attıkları adımı yeniden gözden geçirmelerini kendisinden isteyeceğim” diye konuştu.

idlib'de işid yok ama idlib rus hedefleri arasında

suriye sahasında ise rus hava saldırıları bugün de devam etti. rusya’nın türkiye’yi tedirgin eden hedeflerinden biri idlib’deki muhalif unsurlardı.

türkiye sınırı yakınında bulunan idlib şehri, uzun süre önce rejim unsurlarından temizlenmiş, muhaliflerin eline geçmişti. muhalifler idlib üzerinden lazkiye’yi çevreleyen bölgeleri zorluyorlar. rusya’nın hava akını düzenlediği idlib’de herhangi bir işid unsuru da yok.

bölgedeki aktivistler ayrıca rusya’nın idlib’in kırsalında sivil bölgeleri ve daha önce abd tarafından eğitim gören öso’ya bağlı sukurul cebel grubuna ait mevzilerin yanı sıra fetih ordusu’nun karargâhlarını da vurduğunu söyledi. suriye insan hakları gözlemevi, perşembe günü idlib’i hedef alan saldırılarda ölenler arasında iki çocuğun da bulunduğunu bildirdi.

rusya’nın benzer şekilde işid varlığının ya hiç olmadığı ya da çok sınırlı olduğu hama ve humus kentlerini hedef alması da dikkat çekti. suriye’deki gelişmeleri yakından izleyen uzmanlar, rusya’nın hava saldırılarının ana hedefinin işid ile mücadeleden ziyade suriye rejimini muhaliflerin güçlü olduğu bölgelerde rahatlatmak olduğunu belirtiyor.

lübnan’da yayın yapan şam rejimi yanlısı el meyadin televizyonu, rusya’nın idlib’in cisr şuğur bölgesini vurduğunu ve fetih ordusu’na 30 hava saldırısı düzenlediğini açıkladı. rejim karşıtı suriye ulusal koalisyonu rusya saldırılarını kınarken, bunların ‘ halka karşı saldırılar’ olduğunu söyledi.

ilk kez rakka’yı da vurdu

rusya, asıl amacının işid olmadığına dair suçlamaları reddediyor. eleştirilerin yoğunlaşması üzerine rusya bugün ilk kez işid’in merkezi durumundaki rakka’ya yönelik bir hava saldırısı düzenledi.  bu saldırıda 12 işid mensubunun öldüğü bildirildi.

reuters’e konuşan lübnanlı bir kaynak, 10 gün önce iran’dan suriye’ye yüzlerce askerin sevk edildiğini ve suriye’nin kuzeyinde hizbullah’la beraber rusya’nın hava desteği ile bir kara operasyonuna hazırlandığını öne sürdü.

rusya savunma bakanlığı suriye'de yürüttüğü operasyona savaş gemilerinin de katılacağını duyurdu.

kaynak: al jazeera, reuters, afp