sığınmacı krizinin ana gündem maddesi olduğu avrupa birliği (ab) liderler zirvesi belçika'nın başkenti brüksel'de ab konseyi binasında 17.30'da başladı. soruna kalıcı çözüm bulmak için türkiye'ye ihtiyaç duyan ab liderleri, ankara'yı ikna edebilmek için ''imtiyazlar'' ve suriye'de güvenli bölge oluşturulmasını da görüşecek.

avrupa birliği mülteci krizi konusunda türkiye'yi iknaya çalışırken, ankara da türkiye'nin schengen vizesine dahil edilmesi konusunda adım atılmadan mülteci ve göçmenlerin geri kabulü anlaşmasını imzalamayacaklarını belirtiyor. fransa cumhurbaşkanı françois hollande ise türkiye'yle vizelerin kaldırılmasına karşı. 

sığınmacı krizine çözüm gündemiyle toplanan ab liderler zirvesi'nde konuşan hollande, transit ülkelere yardım yapılmasının önemine değindi. aksi halde sığınmacı akınının ve trajedilerin yaşanmaya devam edeceğini söyledi. yardım yapılması gereken ülkeler arasında türkiye'nin de bulunduğunu hatırlatan fransız cumhurbaşkanı, ankara'nın yardımı karşılığında vizelerin kaldırılmasına ise karşı olduğunu belirtti. hollande, ''türkiye'nin akının durdurulması için yapacağı yardım, vize serbestisinin bahanesi olamaz. vizelerin kalkması birçok koşulun yerine getirilmesine bağlı'' diye konuştu.

‘yunanistan işbirliğine hazır’

yunanistan başbakanı aleksis çipras ise sığınmacı krizine bir çözüm bulunması gerektiğine dikkati çekerek, ''bence şimdi suriye'deki krizin ve sığınmacı akınının son bulması için siyasi inisiyatif almanın zamanı geldi. uluslararası hukuk temelinde yunanistan her zaman türkiye ile işbirliği yapmaya hazır'' dedi.

davutoğlu'ndan schengen şartı

almanya başbakanı angela merkel'in pazar günkü türkiye ziyaretini değerlendiren başbakan ahmet davutoğlu, mülteci krizinin çözümünde türkiye'nin talebini net bir şekilde ifade etti. başbakan, türkiye'nin schengen vizesine dahil edilmesi konusunda adım atılmadan mülteci ve göçmenlerin geri kabulü anlaşmasını imzalamayacaklarını söyledi. başbakan ab'ye geri kabul anlaşması karşılığı 2016'da türk vatandaşlara ab'de vizesi dolaşım talebini ilettiğini de vurguladı. 

türkiye'nin avrupa birliği'ne tam üyeliğine karşı çıkan alman başbakan merkel ise ab liderlerine çağrıda bulundu. ab liderler zirvesi öncesi konuşmasında "hiç şüphesiz mülteci sorunun çözümünde türkiye kilit role sahip" diyen merkel  "savaştan kaçan mültecilerin çoğu avrupa'ya türkiye üzerinden geliyor. türkiye ile birlikte çalışmadan bu mülteci hareketini düzene sokamayız. mülteci akınıyla başedebilmek için türkiye en iyi şekilde desteklenmeli" çağrısı yaptı. merkel, türkiye'ye desteğin mülteciler için bakım, insani yardımın yanısıra sınırların güvenli hale getirilmesi ve göçmen kaçakçılarıyla mücadele gibi kalemlerin bulunması gerektiğini söyledi. mültecilere kapıları açtığı için ülkesinde göçmen karşıtları tarafından eleştirilen merkel, "kapıları kapatmak internet çağı olan 21. yüzyılda bir yanılsamadır" dedi.

ab komisyonu başkanı jean-claude juncker, avrupa parlamentosu (ap) başkanı martin schulz ile yaptığı görüşme sonrası gazetecilere açıklamalarda bulundu. zirvede ele alınacak konulara değinen juncker, sığınmacı krizine dair türkiye ile görüşmeler gerçekleştirdiklerini, ab komisyonu'nun birinci başkan yardımcısı frans timmermans'ın başkanlığındaki bir heyetin şu anda ankara'da bulunduğunu hatırlattı. juncker, "bu sabah saat 04.00’e kadar türk yetkilerle ortak eylem planını görüştüler. bir başarı şansı söz konusu ancak henüz bu konuda bir sonuca ulaşıldığında dair bir şey söyleyemem. fakat görüşmeler doğru yönde ilerliyor" dedi. 

ab liderleri toplandı 

ab liderler zirvesi'nde türkiye'nin desteği, sorunun çözümü için en önemli unsur olarak öne çıkarken, birlik üyesi ülkelerin liderleri ankara'yı ikna edebilmek için yollar arayacaklar. ab konseyi başkanı donald tusk, zirve öncesi yaptığı açıklamalarda hem imtiyazlardan hem de olası 'güvenli bölge'yi gündeme getirirken, almanya başbakanı angela merkel de, zirve sonrası ankara'ya gidecek.

ab liderleri, son aylarda artış gösteren ve 2. dünya savaşı'ndan bu yana avrupa'nın karşı karşıya kaldığı en ciddi sığınmacı krizine kalıcı çözüm arıyor. bugün tsi 17.30'da 'sığınmacı' gündemiyle bir kez daha toplanan olan liderler, birliğin dış sınırlarının korunmasının güçlendirilmesi, komşu ülkelere ve bu ülkelerde bulunan sığınmacılara yardım yapılması, transit ülkeler ve sığınmacıların ülkeleri ile işbirliğine gidilerek sorunun asıl nedenlerine çözüm aramayı tartışıyor. ele alınan konular arasında türkiye'nin istediği suriye'nin kuzeyinde bir güvenli bölge oluşturulması da var.

çözümde türkiye'nin yardımı

çözüme dair tartışmalarda en çok türkiye'nin adı öne çıkıyor. zirvede, cumhurbaşkanı recep tayyip erdoğan'ın 10 gün önce brüksel'e yaptığı ziyarette kendisine sunulan ab'nin eylem planı taslağı ele alınıyor. ab komisyonu heyetinin devam etmekte olan ankara ziyaretinin asıl sebebini oluşturan taslak planda, türkiye'nin desteği en önemli unsur olarak görülüyor. taslakta, ankara'nın desteği karşılığında, türkiye'nin sığınmacılara sağladığı hizmetlere destek için 2015-2016 yıllarında 1 milyar avroya kadar mali yardım vadediliyor. ancak bu yardımların kaynağı şu an için belirsizliğini korurken, ab'de bütçe konularındaki karar süreçlerine göre bu rakamın değişmesi de söz konusu.

imtiyazlar

türkiye'yi ikna edebilmek için vizelerin kaldırılması gibi "imtiyazlar" da gündeme getirildi. ab konseyi başkanı donald tusk, geçen günlerde yaptığı açıklamada avrupa'ya olan sığınmacı akınının durdurulmasını amaçladıklarını, ankara ile de bu nedenle görüşmeler yürüttüklerini kaydederek, "türkiye ile sağlanacak bir anlaşma, bu akışı yavaşlatırsa bir anlam ifade edebilir. imtiyazlar, ancak bu bu amaca ulaşıldığında meşru olur" demişti.

ilk 9 ayda 710 bin sığınmacı

suriye'deki savaş devam ederken, avrupa'ya olan sığınmacı akınının artarak devam etmesinden korkuluyor. tusk, kış şartları nedeniyle bir yavaşlama gözükse de baharla beraber sayının çok daha fazla artacağı uyarısında bulunmuştu. avrupa birliği sınır ajansı frontex de, yılın ilk 9 ayında ab ülkelerine toplam 710 bin sığınmacının giriş yaptığını açıkladı.

schengen sarsılıyor

birlik ülkeleri, sığınmacıların dağıtımı konusunda da sorun yaşıyor. yunanistan ve italya'daki 160 bin mültecinin diğer ab ülkelerine belirli kotalar çerçevesinde yerleştirilmesini öngören tartışmalar, schengen sistemini de tehlikeye atmaya başladı. zirvede muhtemel ab sınır kontrol sistemi de ele alınacak. tartışılacak diğer bir konu da, sığınmacıların ilk vardığı ülkede iltica başvurusu yapmasını öngören, dublin iltica mevzuatı olacak. sığınmacıları kayıt etmek ve savaştan kaçanlar ile ekonomik nedenlerle göç etmeye çalışanların ayrılmaya çalışıldığı ‘'karşılama merkezleri'' de liderlerin görüşmesinde masaya gelecek konular arasında yer alıyor.

kaynak: reuters, afp, aa