2011'den bu yana iç savaşın devam ettiği ve 500 bin civarında kişinin hayatını kaybettiği suriye'de, abd ve rusya'nın öncülüğünde varılan ateşkes bitti. suriye insan hakları gözlemevi (sohr) ve muhalif yetkililer, halep kentinde ilk hava saldırılarının yapıldığını duyurdu. reuters'e konuşan bir muhalif yetkili, abd ve rusya öncülüğünde varılan ateşkesin "pratikte başarısız olduğunu ve sona erdiğini" söyledi.

sohr, saldırıları kimin yaptığını henüz tespit edemediklerini açıkladı ancak birkaç kişinin yaralandığını söyledi.

'bir haftada 254 ihlâl'

suriyeli muhaliflerin çatı kuruluşu suriye muhalif ve devrimci güçler ulusal koalisyonu (smdk) ise ateşkes ihlâlleriyle ilgili yazılı açıklama yaptı.

buna göre esed rejimi bir hafta içinde çoğu sivilleri hedef alan yüzlerce saldırı düzenledi. saldırılar halep, idlib, humus, şam, dera ve kunaytra illerinde toplam 34 bölgede yoğunlaştı. suriye yönetimi, bir hafta içinde ateşkes 254 kez ihlâl etti.

taraflardan açıklama yok

abd ile rusya arasında 9 eylül cuma günü isviçre'nin cenevre kentinde varılan anlaşma gereği, 12 eylül pazartesi günü suriye yerel saatiyle 18.45'te bir haftalık ateşkes yürürlüğe girmişti. ateşkesin dördüncü gününde, 48 saatlik uzatma kararı alınmıştı.

abd ve rusya arasındaki ateşkes anlaşması işid ve şam'ın fethi cephesi gibi gruplara hava saldırılarının durdurulmasını kapsamıyordu.

süre doldu, ateşkes bitti; ancak taraflardan yapılan henüz bir açıklama yok. ne abd ne rusya ne de suriye yönetimi, ateşkesin uzatılıp uzatılmadığına dâir bir açıklama yaptı.

abd'nin saldırısı 

cumartesi akşamı abd jetleri suriye'nin deyrizor kentinde esed rejiminin askerlerini vurmuş, rusya'nın açıklamasına göre 62 suriye askeri ölmüştü. rusya, abd öncülüğündeki koalisyon güçlerinin cumartesi akşamı suriye askerlerini hedef almasının ardından, bu saldırıların ateşkesi tehlikeye attığını açıkladı. abd'ye göre ise "ortada bir kasıt yok, yanlışlık var". bu durum, rusya'nın birleşmiş milletler (bm) güvenlik konseyi'ni acil toplantıya çağırmasına ve iki ülke temsilcilerinin bm'de gerginlik yaşamasına neden oldu. cumartesi gecesi bm güvenlik konseyi'nde her iki ülkenin temsilcisi, saldırı haberinin gelmesi üzerine diğer konuşmalar devam ederken salondan ayrıldı.

"ateşkes ortak hedefimiz"

cumartesi konuşan rusya devlet başkanı vladimir putin, suriye’de devam ettiği sürede de sıkça ihlâl edilen ateşkesin akıbeti konusunda, "olumsuzdan ziyade olumlu" düşündüğünü söylemiş, kendilerine açık olma çağrısı yapan abd’nin bu ilkeden “saptığını” ve ılımlı muhalifler ile “suçlu olanları” ayırmayı hâlen başaramadığını ifade etmişti. rusya’nın sözünü tutmaya devam edeceğini söyleyen putin, suriye’de ateşkesin korunmasının hem moskova’nın hem de washington’un ortak hedefi olduğuna inandığını belirtmişti. abd’yi muhalifler arasında ayrım yapmaya çağıran putin, nusra cephesi olarak bilinen ve temmuz ayında el kaide ile bağını kopararak şam fethi cephesi ismini alan grubu kastediyordu.

yardım tartışması

halep’e gitmek üzere türkiye sınırı yakınlarında bekleyen bm yardım konvoyları da taraflar arasındaki bir başka gerginlik unsuruydu.

moskova yönetimi, muhaliflerin ateşkesi ihlâl ettiğini savunarak, abd’yi halep’e gitmek üzere türkiye sınırı yakınlarında bekleyen yardım konvoylarını muhalifler yoluyla engellemekle suçlamıştı.

abd de kastillo yolu üzerinden geçecek yardımların halep’e ulaştırılması için rejim askerlerinin yoldan çekilmesini talep etmişti.

rusya, rejim güçlerinin yoldan çekildiğini ancak muhalifler ateş açınca mevzilere geri döndüğünü söylemişti. muhalifler ise rejimin konumundan hiç ayrılmadığın savunmuştu.

birleşmiş milletler de yardımların ulaşmaması konusunda suriye rejimini sorumlu göstermişti.

kaynak: reuters, aa