'Suudi Arabistan İran için önemli' | Al Jazeera Turk - Ortadoğu, Kafkasya, Balkanlar, Türkiye ve çevresindeki bölgeden son dakika haberleri ve analizler

Ortadoğu

'Suudi Arabistan İran için önemli'

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, Suudi Arabistan'ın ülkesi için önemli olduğunu belirterek iki ülkenin menfaatlerin yanı sıra 'terör' gibi ortak tehditlere de sahip olduğunu söyledi.

İran'ın nükleer programı, yaklaşık 12 yıldır Batıyla olan ilişkilerinde önemli rol oynuyor. [Fotoğraf: AA-Arşiv]

Kronoloji: İran-Suudi Arabistan ilişkileri

1979 - riyad, şah rıza pehlevi yönetiminin devrilmesi ve ayetullah humeyni’nin öncülüğünde iran islam devrimi’nin gerçekleşmesini, hareketin yayılabileceği endişesiyle izledi.
1980-88 – bu dönemde gerçekleşen iran-irak savaşında riyad yönetimi saddam hüseyin rejimine açık destek verdi.
1987 - aralarında 275 iranlı hacının bulunduğu 402 kişi suudi güvenlik güçleri ile göstericiler arasındaki çatışmalarda ölmesi üzerine iki ülke arasındaki ilişkiler kopma noktasına geldi.
1997 – veliaht prens abdullah aralık ayında islam zirvesi için iran’a gitti, islam devrimi’nden bu yana böyle bir ziyaret gerçekleştiren en yüksek seviyedeki suudi yetkili oldu.
1999 – kral fehd bin abdülaziz, cumhurbaşkanı muhammed hatemi’nin seçim zaferini kutladı ve hatemi’yi reform yanlısı politikalarından dolayı övdü.
2003 – abd’nin irak’ı işgali ve irak’taki şii grupların yeniden güçlenmesi bu ülkedeki çıkarları nedeniyle suudi arabistan ve iran’ı yeniden karşı karşıya getirdi.
2011 – ortadoğu ülkelerinde özellikle şii-sünni geriliminin yükseldiği bahreyn’deki gelişmeler iki ülke arasındaki rekabetin alevlenmesine sebep oldu. suriye’de esed rejimi ve muhalifler arasında yaşanan iç savaş da taraflar arasındaki gerilimi artırdı.

iran dışişleri bakanı cevad zarif, tahran’ı ziyaret eden finlandiya dışişleri bakanı erkki tuomioja ile yaptığı ortak basın toplantısında, ülkesinin suudi arabistan ile ilişkilerine değindi. 

zarif, tahran ile riyad arasında yeniden gelişmeye başlayan ilişkiler hakkında “biz her zaman komşularımız ve bölge ülkeleri ile iyi ilişkilerimizi geliştirmeyi arzuluyoruz. islam dünyasının önemli ülkelerinden biri olarak gördüğümüz suudi arabistan, iran için de önem arz etmektedir” diye konuştu. 

yardımcısı emir hüseyin abdullahiyan’ın geçtiğimiz hafta riyad’a yaptığı ziyarete değinen zarif, “suudi arabistan dışişleri bakanı suud faysal ile yapılan görüşmelerde geleceğe yönelik olumlu konuşmalar geçti. umarım bu diyaloglar iki ülke arasında görüş birliği ve işbirliği için uygun atmosferi oluşturur. çünkü bu iki ülke birçok ortak menfaate sahip olduğu gibi radikalizm, şiddet ve terör gibi birçok ortak tehlikeyle de karşı karşıya bulunmaktadır” ifadesini kullandı. 

new york’ta eylül ayında yapılacak bm genel kurulu toplantılarında suudi arabistanlı mevkidaşı faysal ile görüşebileceklerini belirten zarif, suudi arabistan’a resmi ziyarette bulunmaya da hazır olduğunu, mevkidaşı faysal’ın da tahran’a gelmesinden büyük memnuniyet duyacağını söyledi.

iran dışişleri bakan yardımcısı abdullahiyan'ın geçtiğimiz hafta gerçekleştirdiği riyad ziyareti, hasan ruhani hükümeti döneminde iran'dan suudi arabistan'a yapılan ilk resmi ziyaret özelliğini taşıyor.

suudi arabistan dışişleri bakanı suud faysal, mayıs ayında iran dışişleri bakanı cevad zarif’i riyad’a davet etmiş ve suudi arabistan’ın iran ile müzakereye hazır olduğunu bildirmişti.
ancak davet tarihi zarif’in nükleer müzakerelere katıldığı döneme denk geldiği için görüşme gerçekleşmemişti.

abdullahiyan suudi arabistan'dan gelen davet üzerine yaptığı açıklamasında, “riyad ile bölgesel konuların çözümü yanlış anlaşılmaların önüne geçilmesi ve karşılıklı ilişkilerin kurulmasına yönelik görüşmeler yapmaktan memnun oluruz” ifadelerini kullanmıştı.

suriye konusunda derin fikir ayrılığı

iran ve suudi arabistan arasında bölgesel konular ve dini aidiyet üzerinden köklü bir rekabet söz konusu.

iki ülke özellikle suriye’de devam eden iç savaş nedeniyle büyük fikir ayrılığı yaşıyor.

riyad, suriyeli muhaliflere yoğun destek verirken, iran, beşşar esed rejiminin bölgedeki en büyük destekçisi konumunda.

son olarak iran’ın eski cumhurbaşkanı mahmud ahmedinejad, 2012 yılında kral abdullah’ın daveti üzerine riyad’a gitmişti.

iki ülke arasında nispeten iyi seyreden ilişkiler 1979’daki iran islam devrimi’nin ardından bozuldu.

ilişkiler özellikle suudi arabistan’ın 1980-88 yılları arasındaki iran-irak savaşında saddam rejimini desteklemesi sonrasında büyük çapta bir rekabete dönüştü.

iran’ın eski cumhurbaşkanı muhammed hatemi, 1999’da suudi arabistan’ı ziyaret eden iranlı ilk lider olmuştu.

kaynak: al jazeera ve aa

Yorumlar

Bu sitede yer alan içerikler sadece genel bilgilendirme amacı ile sunulmuştur. Yorumlarınızı kendi özgür iradeniz ile yayınlanmakta olup; bununla ilgili her türlü dolaylı ve doğrudan sorumluluğu tek başınıza üstlenmektesiniz. Böylelikle, Topluluk Kuralları ve Kullanım Koşulları'na uygun olarak, yorumlarınızı kullanmak, yeniden kullanmak, silmek veya yayınlamak üzere tarafımıza geri alınamaz, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmayan (format, platform, süre sınırlaması da dahil, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) ve dünya genelinde geçerli olan ücretsiz bir lisans hakkı vermektesiniz.
;