İran

Tahran'dan Riyad'a 'ihanet' suçlaması

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, petrol fiyatlarının düşürülmesinde siyasi hesaplar olduğunu belirtti ve isim vermeden Suudi Arabistan’ı Müslümanlara ihanetle suçladı.

Konular: Ortadoğu
İran Cumhurbaşkanı, “Bölge halkları bu tür komploları ya da diğer bir tabirle Müslümanlara yönelik ihaneti unutmayacaktır” dedi. [Fotoğraf: Reuters Arşiv]

Kronoloji: İran-Suudi Arabistan ilişkileri

1979 - riyad, şah rıza pehlevi yönetiminin devrilmesi ve ayetullah humeyni’nin öncülüğünde iran islam devrimi’nin gerçekleşmesini, hareketin yayılabileceği endişesiyle izledi.
1980-88 – bu dönemde gerçekleşen iran-irak savaşında riyad yönetimi saddam hüseyin rejimine açık destek verdi.
1987 - aralarında 275 iranlı hacının bulunduğu 402 kişi suudi güvenlik güçleri ile göstericiler arasındaki çatışmalarda ölmesi üzerine iki ülke arasındaki ilişkiler kopma noktasına geldi.
1997 – veliaht prens abdullah aralık ayında islam zirvesi için iran’a gitti, islam devrimi’nden bu yana böyle bir ziyaret gerçekleştiren en yüksek seviyedeki suudi yetkili oldu.
1999 – kral fehd bin abdülaziz, cumhurbaşkanı muhammed hatemi’nin seçim zaferini kutladı ve hatemi’yi reform yanlısı politikalarından dolayı övdü.
2003 – abd’nin irak’ı işgali ve irak’taki şii grupların yeniden güçlenmesi bu ülkedeki çıkarları nedeniyle suudi arabistan ve iran’ı yeniden karşı karşıya getirdi.
2011 – ortadoğu ülkelerinde özellikle şii-sünni geriliminin yükseldiği bahreyn’deki gelişmeler iki ülke arasındaki rekabetin alevlenmesine sebep oldu. suriye’de esed rejimi ve muhalifler arasında yaşanan iç savaş da taraflar arasındaki gerilimi artırdı.

ruhani tahran’daki kabine toplantısında yaptığı açıklamada, petrol fiyatlarındaki ciddi düşüşün ihanet sonucu olduğunu söyledi.

ruhani, fiyatlardaki düşüşün politik hesaplar nedeniyle gerçekleştiğini ve bu durumun müslümanların çıkarlarına aykırı bir komplo olduğunu belirtti.

iran cumhurbaşkanı, “bölge halkları bu tür komploları ya da diğer bir tabirle müslümanlara yönelik ihaneti unutmayacaktır” dedi.

petrolün varil fiyatı haziran ayından bu yana yaklaşık yüzde 40 düşerek 70 doların altına indi.

geçtiğimiz ay yapılan petrol ihraç eden ülkeler birliği (opec) toplantısında, fiyatların artırılması için üretimin azaltılması önerisi, suudi arabistan’ın karşı çıkması nedeniyle kabul edilmedi.

fiyat düşüşü iran'a zarar veriyor

iran’ın yaptırımlar dolayısıyla büyük darbe yiyen ekonomisinin can damarını petrol ihracatı oluşturuyor.

2010 yılında 120 milyar dolara kadar çıkan iran’ın ihracat rakamı, 2013 yılında 62 milyar dolarda kaldı. ihracatı yüzde 90 oranında petrole bağımlı olan iran, 2010 yılında 2015 itibariyle yıllık ihracatını 160 milyar dolarlık bir banda oturtma hedefindeydi. şimdi ise petrol fiyatlarındaki radikal düşüşle beraber bu hedefin sadece dörtte birini, yani 40 milyar doları kabul etmekle karşı karşıya.

petrol fiyatlarına dayalı yeni savaşta, abd ve suudi arabistan aynı cephede yer alıyor. suudi arabistan’ın öncelikli hedefi bölgesel rakibi iran’ı ekonomik olarak daha derin bir darboğaza sürüklemek. ancak abd bir taraftan politik ve askeri olarak ukrayna ve ortadoğu’da baş edemediği rusya’nın canını ekonomik olarak acıtmaya, bir yandan da nükleer müzakereler yürüttüğü iran’ı “yeni yaptırımlar uygulamaksızın ödün vermeye zorlamaya” dayalı çift yönlü bir politika izliyor.

iran ve suudi arabistan arasında bölgesel konular ve dini aidiyet üzerinden köklü bir rekabet söz konusu.

iki ülke özellikle suriye’de devam eden iç savaş nedeniyle büyük fikir ayrılığı yaşıyor.

riyad, suriyeli muhaliflere destek verirken iran, beşşar esed rejiminin bölgedeki en büyük destekçisi konumunda.

kaynak: al jazeera ve ap

Yorumlar
Bu sitede yer alan içerikler sadece genel bilgilendirme amacı ile sunulmuştur. Yorumlarınızı kendi özgür iradeniz ile yayınlanmakta olup; bununla ilgili her türlü dolaylı ve doğrudan sorumluluğu tek başınıza üstlenmektesiniz. Böylelikle, Topluluk Kuralları ve Kullanım Koşulları'na uygun olarak, yorumlarınızı kullanmak, yeniden kullanmak, silmek veya yayınlamak üzere tarafımıza geri alınamaz, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmayan (format, platform, süre sınırlaması da dahil, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) ve dünya genelinde geçerli olan ücretsiz bir lisans hakkı vermektesiniz.

Konular

ilgili makaleler

;