34 köylünün bombalanarak öldürülmesinin ardından başlatılan ve gizli yürütülen soruşturmanın dosyasına bir buçuk yıl boyunca diyarbakır özel yetkili cumhuriyet başsavcılığı baktı. ancak bu süre içinde, ifadeye çağrılan şüpheli veya dinlenen bir tanık olmadı. 11 haziran 2013’te de başsavcılık, “terör veya örgütlü suç kapsamına girmemesi” gerekçesiyle görevsizlik kararı verdiği soruşturma dosyasını genelkurmay askeri savcılığı’na devretti. görevsizlik kararında, heron görüntülerinin “hatalı değerlendirilmesi” sonucu bombalamanın yapıldığını savunan savcılık, olayı “taksirler öldürme” olarak tanımladığı için soruşturmayı askeri savcılığın yürütmesi gerektiğini belirtti.

dosyanın askeri savcılığa devredilmesine karar verilene kadar geçen sürede şüpheli sayılabilecek hiç kimsenin ifadesinin alınmaması, olayın aydınlatılmasına dair hiçbir gelişme kaydedilmemesi,  hayatını kaybedenlerin yakınlarının “soruşturmanın tarafsız yürütülmeyeceği” endişesini artırıyor.

karara ailelerin avukatları itiraz etti. avukatlar, 10 sayfalık itiraz dilekçesinde bu kararın hukuksuz ve insan haklarına aykırı olduğunu belirtti, ayrıca soruşturmanın gizlilik kararının kaldırılmasını talep etti. dilekçede göre, bombalamaların “ihmal veya taksirle değil, kasıtlı” yapıldığı belirtildi.

olayla ilgili olarak bdp, başbakan, içişleri bakanı, adalet bakanı, genelkurmay başkanı ve mit müsteşarının da aralarında bulunduğu yetkililer hakkında suç duyurusunda bulundu.  ancak bu suç duyurularından da herhangi bir sonuç çıkmadı.

aihm’e başvurulamıyor

türkiye’deki iç hukuk yolları tükenmediği ve yasal süreç tamamıyla bitmediği sürece avrupa insan hakları mahkemesi (aihm) başvuru kabul etmiyor. 

aileler, konuyu uluslararası ceza mahkemesi’ne de taşımak istedi. ancak mahkeme, türkiye’nin, ucm’nin statüsüne dayanak olan uluslararası roma sözleşmesi’ne taraf olmadığı gerekçesiyle bu başvuruyu reddetti.

aihm’in şırnak kararı

aihm’in kasım 2013’te verdiği bir başka karar ise, hayatını kaybedenlerin yakınları için umut oldu.

aihm 25-26 mart 1994’te şırnak’ın koçağılı ve kuşkonar köylerine yapılan hava operasyonuyla 38 köylünün öldürülmesi, 13 kişinin de yaralanmasıyla ilgili olarak türkiye’ye yaşam hakkını ihlal ettiği ve soruşturmayı tatmin edici bir şekilde yürütmediğinden dolayı, 2 milyon 310 bin 700 euro tazminat cezası verdi. karara göre, türkiye’nin faillerin tespit edilmesi ve cezalandırılması için gereken adımları atması da gerekiyor.

diyarbakır baro başkanı tahir elçi, bu kararın uludere’deki olayla örtüştüğünü ve emsal teşkil ettiğini söylüyor.

komisyon raporu

uludere olayıyla ilgili tbmm insan hakları inceleme komisyonu’nun hazırladığı raporda da 34 kişinin öldürülmesi bir suç hatta kaza olarak bile kabul edilmiyor. kaçakçılık yapan grubun arasında pkk’lı teröristler olabileceği iddialarına yer verilen raporda, insansız hava araçları’nın (iha) sivil-terörist ayrımı yapamadığı için kaçakçı grubun pkk’lı zannedilmesinin kaçınılmaz olduğu iddia ediliyor.

inceleme komisyonu’nda yer alan muhalefet milletvekillerinden levent gök, atilla kaya ve ertuğrul kürkçü ise bu rapora itiraz etti. muhalefet şerhi yayınlayan vekiller, raporun olayla ilgili bütün soruları yanıtsız bırakıp, yaşananların üstünü örtmeye hizmet ettiğini düşündüklerini açıkladı.  milletvekilleri ayrıca rapora sansür uygulandığını belirtti.

ailelere açılan davalar

geçen iki yıl içinde faillerin bulunması için dava bile açılmadı ancak yakınlarını kaybeden ailelere bu süreç içinde birçok davayla karşı karşıya kaldı.

onlardan bazıları şöyle:

uludere cumhuriyet başsavcılığı, roboski’de kardeşini ve 11 akrabasını kaybeden veli encü’ye facebook hesabındaki yazıklarından ve bir haber ajansına yaptığı açıklamalardan dolayı suç duyurusunda bulundu.

roboski’nin 500. gününde mezarlık ziyareti yapan akrabalara sınır ihlali yaptıkları gerekçesiyle  50 bin tl para cezasına çarptırıldı, haklarında 7 yıl hapis istemiyle dava açıldı.

kaynak: al jazeera