ukrayna’da parlamento, eski cumhurbaşkanı viktor yanukoviç’in yakalandıktan sonra hollanda’nın lahey kentindeki uluslararası ceza mahkemesi’nde (ucm) yargılanmasını öngören karar tasarısını büyük bir çoğunlukla kabul etti.

cumartesi günü parlamentoda azledilen yanukoviç, 100’den fazla protestocunun öldürülmesinden sorumlu tutuldu. ukrayna başsavcılığı da yanukoviç hakkında arama kararı çıkardı. yeni atanan ukrayna başsavcısı oleg mahnitskiy, yanukoviç'in ‘kasten adam öldürme’ suçundan arandığını bildirdi. parlamento, eski içişleri bakanı vitali zakarenko ile eski başsavcı viktor pişonka’nın da uluslararası ceza mahkemesi’ne havale edilmesi kararını onayladı. 

ukrayna parlamentosundaki oylamanın ardından ucm de konuyla ilgili bir açıklama yaptı. savaş ve insanlığa karşı suçlara bakan uluslararası mahkeme, kiev’den henüz bu konuda bir talebin gelmediğini duyurdu. ucm sözcüsü fadi el abdallah, “geçmişte ucm’nin yargılarını kabul etmiş bir hükümet böyle bir deklarasyon yapabilir” dedi. ukrayna’nın resmi başvurusu lahey’e ulaştıktan sonra ucm başsavcısı soruşturma açılıp açılmayacağına karar verecek.

ülkede yanukoviç sonrası liderlik yarışında adaylar da birer birer ortaya çıkmaya başladı. eski dünya ağır sıklet boks şampiyonu vitali kliçko, 25 mayıs’ta yapılacak cumhurbaşkanlığı seçiminde aday olduğunu açıkladı. kliçko, özgürlük meydanı’nda toplanan avrupa birliği yanlısı protestocuların önde gelen liderlerindendi.

hükümet perşembeye kaldı

yanukoviç'in görevden alınmasının ardından yerine geçici olarak meclis başkanı oleksander turçinov geçerken, turçinov, ulusal birlik hükümeti için bugün yapılacak oylamanın perşembeye ertelendiğini açıkladı.

bazı bölgelerde ayrılıkçılık işaretleri gördüğünü söyleyen turçinov, bugün güvenlik güçleriyle görüşecek. ülkenin doğusunda ve güneyinde rusça konuşan büyük bir kesimin, yanukoviç’in indirilmesinden rahatsız olduğu biliniyor.

kırım endişesi

ukrayna'nın geçici cumhurbaşkanı seçilen aleksandar turçinov, kırım bölgesinden gelen ‘ayrılıkçı ifadeler’ ve ülkenin toprak bütünlüğüne yönelik tehditler için endişe duyduğunu belirtti.

turçinov, "ukrayna'nın bazı bölgelerinde tehlikeli ayrılıkçı işaretler görülüyor” dedi, konuyla ilgili güvenlik güçleriyle de görüştüğünü söyledi.

kırım özerk cumhuriyeti parlamento başkanı vladimir konstantinov daha önce, "istikrarsızlığın ciddiyetini koruması durumunda, kırım ukrayna'dan ayrılabilir. bu, ukrayna'nın dağılması durumunda mümkün olabilir" demişti.

kırım yerel parlamentosu önünde rusya yanlısı 300 kişilik bir grup da bölgenin statüsü ile ilgili referandum talebiyle toplandı. kırım tatarlarından 200 kişilik grup da kırım tatar milli meclisi önünde toplanarak rusya yanlılarını protesto etti. kırım tatarları, parlamentonun kırım’ı ukrayna’dan ayırıp rusya bağlamaya yönelik her türlü eyleme karşı hareket edeceklerini söyledi.

kırım parlamentosu siyasi durumu değerlendirmek için çarşamba günü olağanüstü toplanacak. bölgede yaşanan gelişmeler çerçevesinde rusya parlamentosu’nun bağımsız devletler topluluğu’ndan sorumlu milletvekili leonid slutskiy kırım’ı ziyaret etti. slutskiy, kırım’ın rusya’ya bağlanması talebi olması halinde, ülkesinin en kısa süre içinde karar alabileceğini söyledi.

moskova’da lüksemburglu mevkidaşıyla görüşen rusya dışişleri bakanı sergey lavrov da ukrayna’ya dayatma yapılmaması gerektiğini söyledi.

lavrov, “ukrayna’ya ‘ya bizimlesin, ya da bize karşısın’ prensibiyle yaklaşmak tehlikeli ve zarar verici. ukrayna’ya böyle bir seçim dayatılmamalı. hem batı, hem de rusya ukrayna’daki durumu sakinleştirmek için farklı siyasi aktörlerle görüşmeli” şeklinde konuştu.

'doğu-batı ayrışması değil'

abd dışişleri bakanı john kerry ve ingiltere dışişleri bakanı william hague, ukrayna’daki olayların bir soğuk savaş dönemi doğu-batı ayrışması olduğuna dair ileri sürülen fikirleri reddetti.

ukrayna’da yaşanan gelişmeleri takip ettiklerini belirten kerry, "ukrayna’da cereyan eden olağanüstü değişime yardım etmeye çalışıyoruz.bu, biri kazanırken diğerinin kaybettiği oyun değil. bu, doğunu batıya karşı olduğu durum değil, olmamalı da. bu, ukrayna’nın halkı ve onların gelecekleriyle ilgili seçim yapmaları hakkında" dedi.

ingiltere dışişleri bakanı hague de, "bu, özgür insanların hakları, özgür demokratik insanların kararlarını kendilerinin vermeleri hakkında. biz bunu uluslararası ilişkilerde bir tarafın kazancı diğerinin kaybı olarak görmüyoruz" diye konuştu.

"ukrayna’nın bağımsızlığı ve toprak bütünlüğü son derece önemli" diyen hague, batılı güçlerin ve uluslararası borç verenlerin “acilen” ukrayna halkının dönüşümüne destek olacak yardım paketleri hazırlaması gerektiğine dikkati çekti. 

abd, yanukoviç’i tanımıyor

beyaz saray sözcüsü jay carney, hakkında tutuklama kararı alınan yanukoviç'in cumhurbaşkanlığını tanımadıklarını açıkladı. carney, demokratik seçimlerle başa geçen yanukoviç’in eylemlerinin meşruiyetine zarar verdiğini belirtti.

cumartesi günü ukrayna parlamentosu viktor yanukoviç'in anayasal olarak cumhurbaşkanı sıfatını taşımadığını duyurmuştu. kiev'i terk eden yanukoviç'in nerede olduğu bilinmiyor. parlamentodaki oylama sonucunda, erken seçimin 25 mayıs'ta yapılması kabul edilmişti.

kaynak: afp, reuters ve aa