başbakan davutoğlu 19 eylül pazar günü âkil insanlar’a ‘süreç’in perde arkasına ilişkin bilgiler verirken 3 eylül’de yol haritasının ortaya çıktığını, mit müsteşarı’nın bunu imralı ile görüştüğünü, hdp’lilerin bunu alıp kandil’e götürüp onay aldıklarını anlattı.

 bu bilgiler kamuoyuna âkil insanlar’dan biri olan gazeteci yıldıray oğur tarafından aktarıldı.

 oğur’un aktarımına göre başbakan davutoğlu, fidan’ın imralı ile üzerinde mutabakat sağladığı yol haritasının hdp’liler eliyle kandil’e götürüldüğünü söyledi.

 yol haritasını kandil’e götürenler pervin buldan ve sırrı süreyya önder'di.

bu ziyaret 7 eylül günü gerçekleşti. başbakan'ın âkil insanlar'a verdiği bilgiye göre, hdp’liler kandil’den yol haritasına kck yönetimi tarafından da onay verildiği bilgisiyle döndüler.

söz verdiler mi?

başbakan davutoğlu, yıldıray oğur’un ifadesiyle ‘kendi kulağıyla’ duymak için pervin buldan ve sırrı süreyya önder’le kandil dönüşü ak parti genel merkezi’nde görüştü. bu görüşme 10 eylül tarihinde yapıldı.

bu görüşmede davutoğlu, buldan ve önder’e şu soruyu sordu:

"biz bu adımları atarız; peki yol kesmeler, adam kaçırmalar, vergi toplamaları; şehir dışında, çadırlarda yargılamaları bitirip kamu düzenine aykırı işler yapmamanın garantisini veriyor musunuz?"

 başbakan kendisine verilen cevabı âkil insanlar’a şöyle açıkladı:

 "15 ekim’e kadar türkiye’de illegal tek bir faaliyet kalmayacak, iki hafta içinde değişimi göreceksiniz."

"söz vermedik"

yıldıray oğur’un başbakan'ın verdiği bu bilgileri aktarmasından sonra tam bir muamma ortaya çıktı. zira selahattin demirtaş, al jazeera türk’e yaptığı açıklamada "başbakan bunu söylediyse yanlış. ne benimle paylaştı yol haritasını, ne de heyetle" dedi.

hdp de daha sonra yaptığı yazılı açıklamada '15 ekim’e kadar eylemler biter' sözü verdikleri bilgisini yalanladı. aynı açıklamada, 7 eylül’deki kandil ziyaretinde kck’ya yol haritası götürüldüğü ve onay alındığı bilgisi de yalanlandı. "tek sayfalık taslak 16 ekim’de heyetimize verilmiştir. heyetimiz 18 ekim’de kandil’e yaptığı ziyarette kck yetkililerine bu tek sayfalık taslağı iletmiştir" denildi.

kronolojinin anlattıkları

kronolojiye bakmak tabloyu bütünüyle netleştirmese de bir fikir veriyor:

6 eylül’de, yani pervin buldan ve sırrı süreyya önder’in kandil’e gidişinden bir gün önce içişleri bakanı efkan âlâ, a haber’de altı aşamalı yol haritasını açıkladı.

buna göre yol haritası; çekilme, silahların bırakılması, geriye dönüş, dönüşten sonra alınacak kararlar, topluma kazandırma ve siyaset alanı başlıklarından oluşuyordu. bakan âlâ daha ayrıntılı bir açıklama yapmadı.

ertesi gün yani 7 eylül’de pervin buldan ve sırrı süreyya önder kandil’e gitti.

davutoğlu’nun sözünü ettiği kandil’e gidiş bu gidişti. o sırada ellerindeki muhtemelen bu altı maddelik yol haritasıydı ama yol haritasının tamamının ellerinde olmadığı anlaşılıyor.

12 eylül günü heyet imralı adası'na gidip öcalan ile görüştü.

muhteva biliniyor muydu?

başbakan yardımcısı yalçın akdoğan, hdp heyetinin yol haritasını öcalan ile bu görüşmede, yani imralı adası'nda gördüğünü söylüyor.

akdoğan'ın 22 ekim çarşamba günü ntv'de katıldığı programda bu konudaki sözleri şöyle:

"çok net ifade ediyorum, imralı da yol haritasının muhtevasını biliyordu. onlar da 12 eylül'de gittiler, orada gördüler. başbakanla görüşmede 'siz de biliyorsunuz işte muhtevayı' diye kendileriyle konuşuldu."

paylaşılmadı mı?

heyettekilerin o tarihte adada nasıl bir yol haritası gördükleri çok net değil ancak imralı'daki heyette yer alanlardan pervin buldan, 18 eylül’de kandil'e gidip döndükten sonra yaptığı açıklamada, “çözüm süreciyle ilgili takvim bize henüz iletilmedi. 30 eylül tarihi denilmişti, henüz bizimle paylaşılan bir şey olmadı” diye konuşuyordu.

18 eylül ile 1 ekim tarihi arasında hükümet altı maddelik yol haritasının takvimlendirmesini yaptı ve 1 ekim’i müzakerenin başlangıç tarihi olarak tespit etti.

18 eylül’deki kandil ziyaretinden 16 gün sonra, 4 ekim’de hdp grup başkanvekilli pervin buldan al jazeera türk’ten gonca şenay’ın sorularını cevaplandırırken, “devlet ile imralı arasında yol haritasında mutabakata varıldığını, ilk maddenin müzâkerenin başlaması olduğunu, bunun karşısında yazan tarihin 1 ekim olduğunu belirttikten sonra 'içinde altı aşamayı tarihleriyle barındıran giriş bölümünü kandil’e götürmek istediklerini' söylüyordu.

6-7 ekim olaylarının düşündürdükleri

6 ekim’de hdp myk’den kobani için yapılan ‘sokağa çıkın, alan tutun’ çağrısıyla sokaklar yangın yerine döndü. hdp bu çağrıyı yaptığında artık yol haritasının başlıklarına ve takvimine hâkimdi.

başbakan davutoğlu'nun hdp'ye yönelik eleştirilerinin sebebi bu. davutoğlu 'hükümetin niyetini de, hazırlıklarını da biliyorlardı; buna rağmen 6-7 ekim olaylarını yarattılar' diye düşünüyor.

yine kronolojiye bakıldığında aydınlatıcı nitelikte bir başka tarih ve açıklama da akp sözcüsü beşir atalay'dan geldi.

sürecin yürütülmesinde başından beri etkin rol alan atalay 10 ekim’de yaptığı basın toplantısında “yol haritasının neredeyse ortaya çıktığını” söylüyordu. yani 10 ekim tarihi itibariyle ‘bütünüyle ortaya çıkmış’ bir yol haritası yoktu. bu da hdp’den yapılan ‘yol haritasını görmedik’ şeklindeki açıklamaları doğrulayan bir veri. en azından yol haritasının tamamını görmedikleri anlaşılıyor.

paylaştılar ama..

nitekim hdp grup başkanvekili idris baluken 13 ekim günü meclis’teki basın toplantısında şöyle diyordu:

“yol haritasının çok ayrıntılı biçimde bizimle paylaşıldığını söylersek doğru olmaz. ancak oluşturulmuş olan bir taslak sayfasını gördük, o bizimle paylaşıldı…bunun altındaki detayları, bununla ilgili yasal zeminde yapılacakları; demokratikleşme, kürt meselesinin çözümü için önümüze gelecek olan hususları bugüne kadar bizle paylaşma durumları söz konusu olmadı.”

16 ekim’de de yukarıda belirtildiği gibi hdp açıklamasına göre ‘tek sayfalık’ taslak heyete verildi ve iki gün sonra da bu tek sayfalık metin kandil’e götürüldü.

özet olarak kronolojik akışa bakıldığında başbakan davutoğlu'nun belirttiği 3 eylül, 10 eylül ve başbakan yardımcısı yalçın akdoğan'ın işaret ettiği 12 eylül tarihleri itibariyle yol haritasının takvimlendirilmiş haliyle ortada olmadığı görülüyor. ancak davutoğlu'nun tepkisine yol açan '6-7 ekim olayları öncesinde hükümetin niyetlerini de hazırlıklarını da biliyorlardı' sözü 1 ekim itibariyle doğru görünüyor.

öyle görünüyor ki sorun, tarafların 'yol haritası' tarifine farklı bir anlam yüklemesinden kaynaklanıyor. hükümet, hdp ve kandil’in yol haritasının mantığı ve muhtevasını bildiğini düşünüyor. buna karşılık hdp ve kandil kendilerine tek sayfalık, içinde tarihler de olan bir belge gösterildiğini söyleyerek, bekledikleri yol haritasının tamamlanmış bir belge olması gerektiğini ifade ediyorlar.

kaynak: al jazeera