münih güvenlik konferansı’nın ilk gününde suudi arabistan dışişleri bakanı adil cubeyir ve iran dışişleri bakanı cevad zarif birer konuşma yaptı. zarif, işid’le mücadele konusu hakkında konuşurken “suudi arabistan ile çalışmaya hazırız” dedi ve suriye’de ortak çıkarları olduğunu söyledi.

zarif, suriye’de istikrar için uzun yıllardır süren gergin ilişkilerin üstesinden gelmeleri gerektiğini vurguladı:

“birlikte çalışmalıyız. iran ve suudi arabistan birbirini bölgenin dışında tutamaz. biz suudi arabistan ile birlikte çalışmaya hazırız. iran ve suudi arabistan’ın suriye’de ortak çıkarları olduğuna inanıyoruz.”

iran, esed rejiminin en büyük destekçilerinden biri, sahada esed için çatışan milisleri ve hizbullah’ı doğrudan destekliyor. suudi arabistan ise esed’in görevi bırakması gerektiğini söylüyor ve sahadaki muhalif grupları destekliyor.

suudi arabistan, yakın zamanda abd öncülüğündeki işid’le mücadele koalisyonuyla işbirliği halinde suriye sahasına özel harekât kuvveti gönderecek.

iki ülke yemen’de de birbiriyle çatışan iki farklı tarafı destekliyor. son olarak ocak ayının başında suudi arabistan’ın şii din adamı el nimr’i idam etmesi üzerine iran’da halk sokağa dökülmüş ve suudi arabistan'ın tahran'daki elçilik binasına zarar vermişti. bunun üzerine riyad, diplomatik ilişkilerin seviyesini düşürürken, tahran eylemlerle ilgili şüphelileri yakalayıp gözaltına almıştı.

p5+1 ülkeleriyle nükleer anlaşma imzalayan ve yaptırımların kalkmasıyla rahatlayan iran, başta suudi arabistan olmak üzere körfez ülkeleri tarafından bir tehdit olarak görülüyor. iran ise yıllar süren yaptırımların kalkmasıyla birlikte, ekonomik olarak dünyaya ve bölgeye daha fazla entegre olmak istiyor.

“suriye’de değişim olmadan daeş’ten kurtulamayız”

suudi bakan cubeyir’in konuşması, iranlı mevkidaşı zarif’in konuşmasından önceydi. suriye’de yüz binlerce kişinin ölümünden ve milyonlarca insanın yerinden edilmesinden sorumlu olan esed’i koltuğundan kaldırarak siyasi dönüşüm sağlamak üzere çalıştıklarını söyledi, "esed’in görevi bırakması bizim hedefimizdir ve bunu başaracağız" dedi.

'iki engel var'

işid’le mücadele etmek için de iki engel olduğunu belirtti:

“daeş’i yok etmek için odadaki iki fille başa çıkmamız gerekiyor. birincisi beşşar esed, daeş’in ortaya çıkmasına yardımcı olan, ona izin veren ve ticaret yapan adamı değiştirmeden daeş’i yenemeyiz. suriye’de bir değişim olmadan daeş’ten kurtulamayız.

ikincisi de 2014’te mutabık kalınan, sünnilerin de masaya getirilmesi, tüm iraklılara eşit yaklaşan bir sisteme dönülmesi gibi reformların irak’ta uygulanmaması. bunların dışında her şey açık bir yaraya bant yapıştırmaktan ibaret olur.”

cubeyir, yemen’de meşru hükümetin görevine devam etmesi için çalıştıklarını, hiçbir toprak parçasını kontrol etmek gibi bir amaçlarının olmadığını belirtti. mısır, irak ve sudan’da da ülkelerin istikrarı için yardımcı olduklarını, ideolojik değil pragmatik şekilde yaklaştıklarını söyledi.

kaynak: al jazeera