madde bağımlılarının beyin yapılarındaki farklılaşma daha önceki araştırmalarda tespit edilmişti, ancak bilim adamları bu farklılaşmanın madde bağımlılığından önce mi var olduğu yoksa sonra mı oluştuğu konusunda emin olamıyordu.

cambridge üniversitesi klinik nöroloji enstitüsü’nden karen ersche önderliğindeki araştırma ekibi, bu problemin üstesinden gelebilmek için araştırmalarını, biri madde bağımlısı olan, diğerinin geçmişinde ise kronikleşmiş ilaç ya da alkol bağımlılığı bulunmayan, biyolojik kardeşler üzerinde yoğunlaştırdı. ekip, kardeş çiftlerin beyin fonksiyonlarını, sağlıklı insanlar ile karşılaştırdı.

50 çift kardeşin üzerinde yapılan araştırma,  kardeşlerin beyin fonksiyonlarında benzerlik olduğunu ortaya koydu. science dergisinde yayımlana sonuçlara göre, kardeş çiftlerde, beynin hareketleri kontrol etmeyi sağlayan frontostriatal yapısında normal olmayan durumlar tespit edildi.

bu durum aile geçmişinde madde bağımlılığı olan kişiler arasında bağımlılığın daha sık görülmesini de açıklıyor. bu kişilerde genetik olarak beynin bir köşesinde miras kalan ‘bağımlılık’, oto kontrol mekanizmasına zarar veriyor.

ersche, “madde bağımlısı olma riski taşıyan insanların tipik özelliği oto kontrol mekanizmasında sorun yaşamalarıdır. araştırma sonuçları bu riskin, aile geçmişinde madde bağımlılığı olan kişilerde neden yükseldiği sorusuna ışık tutuyor. bu kimselerin beyinlerinde oto kontrol yeteneklerini kontrol eden bölüm daha az verimle çalışıyor” dedi.

bulgular, beyinleri aynı fonksiyonları gösteren iki kardeşten birinin fonksiyon bozukluğunun üstesinden gelebildiğini, diğerinin ise üstesinden gelemediği için madde bağımlısı olduğunu ortaya koyuyor.

yeni tedaviler geliştirilebilir

sonuçlar, madde bağımlılığının genetik olabileceğinin ve üstesinden gelinmesinin tahmin edilenden daha zor olabileceğinin sinyalini verirken yeni tedavi yöntemleri için de umut doğuruyor.

araştırmanın bir sonraki aşamasında, kardeşlerden madde bağımlılığı olmayanın, beynindeki bu 'normal dışı' durumla nasıl başa çıktığı incelenecek.

araştırma ekibinde görev alan, ingiltere’nin cardiff üniversitesi’nden psikiyatrist paul keedwell, “bağımlı olmayan kardeşleri neyin maddeye karşı dirençli kıldığını bulabilirsek, birçok bağımlılığı o aşamaya gelmeden önleyebiliriz” dedi.

veriler kolay toplanamıyor

lancet tıp dergisinde ocak ayında yayımlanan bir araştırmaya göre, tüm dünyada yılda en az 200 milyon kişi yasa dışı madde kullanılıyor. oranların en yüksek olduğu bölgeler ise gelir seviyesi yüksek ülkeler.

ilaç bağımlıları ve alkolizm problemi yaşayan kişilere ulaşmak zor olduğu için bağımlılık alanında yapılan araştırmalar için doğru veri toplamak kolay değil ancak dünya sağlık örgütü’ne göre (who) tüm dünyada madde kullanımıyla ilgili problemi olan en az 15.3 milyon insan bulunuyor ve damardan madde kullanımıyla ilgili örgüte rapor sunan en az 148 ülke mevcut.

sağlıksız bağımlılık yaratan etkenlerin arasında narkotik maddelerden, reçeteli ilaçlara, kullanılması yasaya aykırı olmayan sigara, alkol gibi ürünlerden, fazla yemek ya da kumar oynamak gibi aktivitelere kadar birçok neden bulunuyor. 

kaynak: reuters