13 aralık’ta dünya büyük hadron çarpıştırıcısı ile yürütülen araştırmaların sonuçlarına dair, isviçre’deki avrupa nükleer araştırma merkezi (cern) laboratuvarından gelecek açıklamaya odaklandı.

higgs bozonunu araştıran atlas ve cms deneylerinin sonuçlarını açıklayan bilim adamları, atom altı parçacığın izlerine rastladıklarını ancak standart model’deki bu eksik parçanın henüz kesin olarak keşfedilemediğini açıkladı.

california üniversitesi fizik bölümünden doç. dr. gökhan ünel, ‘tanrı parçacığı’ olarak da bilinen higss bozonunun bilim ve insanlık adına neden önem taşıdığını anlattı.

ünel, tanrı parçacığının izlerine rastlanmasının geleceğe dair umutları artırdığını söyledi.

nedir ve ne işe yarar?

''tanrı parçacığı nedir? bulunduğunda ne işe yaracak?'' şeklinde sorularla sık sık karşılaştıklarını ifade eden ünel, higgs bozonunu şu şekilde tarif etti:

''parçacık fiziği, maddenin temel yapısını oluşturan parçacıkları ve bunların birbirleriyle olan etkileşimlerini inceler. bu konuda şimdiye kadar yapılmış bütün deneylerin sonuçlarını başarıyla açıklayan 'standart model (sm)' isimli bir kuram var. bu kuram içinde madde parçacıklarına kütle veren yöntemi 1960'lı yıllarda öneren peter higgs, kütle kazandırma işinin kendi adını verdiği higgs parçacığına bağlı olduğunu iddia etmiş. o zamandan bugüne kadar yapılan deneylerde bu parçacık bulunamadı.”

ünel, bu konuda popüler bir bilim kitabı yazan nobelli fizikçi leon lederman’ın kitabına bir türlü bulanamadığı için kızarak 'tanrı'nın belası parçacık' ismini vermek istediğini ancak kitabın editörünün bu ismi 'tanrı parçacığı' olarak değiştirmenin kitabı daha çok sattıracağını söyleyince terimin zaman için de daha da popülerleşerek dilimize yerleştiğini söyledi.

elektron kadar önemli olabilir

ünel,  tanrı parçacığı'nın izine rastlanmasının gelecek için önemli bir adım olduğunu belirterek, ''biz higgs parçacığından doğrudan faydalanamasak da bu yolda üretilen teknolojinin torunlarımıza daha iyi bir hayat sağlayacağından yüzde 100 eminim'' dedi.

ünel, bütün bu çalışmalarını sokaktaki insan için çok bir anlam ifade etmediğini vurgulayarak, ''tanrı parçacığının bulunması bugün yaşayan bizler için bilmenin verdiği tatmin dışında hayatımızı değiştirmeyecek. aynı 1897 yılında elektron bulunduğu zaman ata binen ve posta arabasıyla haber taşıyan insanlar için bu buluşun bir şey ifade etmediği ve hayatlarını değiştirmediği gibi. ancak bugün elektronları kullanmadığımız bir saniye yok. telefon, televizyon, bilgisayarlar, bankamatikler hep elektronu anladığımız ve yararımıza kullanabildiğimiz için mümkün oldu'' dedi.

bulunamazsa sm sorgulanacak

evrenin oluşumuna ışık tutması beklenen cern deneyinde tanrı parçacığı'nın bulunmasının bilime önemli artılar kazandıracağına dikkati çeken ünel, ''bulursak sm kuramı tamamlanmış olacak ve biz kütle kazanma yöntemini anlamış olacağız. bu fizikte büyük bir ilerleme” dedi.

parçacığın bulunamadığı takdirde kütle kazanma sorununu çözmek için öne sürülmüş başka kuramlar olduğunu ve onlara yöneleceklerini belirten ünel, “her durumda içinde yaşadığımız evreni daha iyi anlamak yolunda önemli adımlar atmış olacağız. anlamak da çok önemli çünkü insanlık daima anlayabildiği şeyleri kontrol etmenin ve kendi yararına kullanmanın bir yolunu bulmuştur'' diye konuştu.

kaynak: anadolu ajansı