emine el filali fas’ın kuzeyinde bulunan larache köyünde yaşıyordu.

kendisine tecavüz eden adam ile zorla evlendirilen 16 yaşındaki genç kız, kocasından şiddet görüyordu. filali mart ayında fare zehri içerek intihar etti.

fas ceza kanun 475’inci sayılı maddesine göre tecavüz ettiği kişi ile evlenenler ceza almaktan kurtuluyor.

filali’nin babası lachen filali goud.ma’ya verdiği röportajda kızının tecavüze uğradığını yetkililere bildirdiklerinde, mahkemede kendilerine evlilik seçeneğinin tavsiye edildiğini söylemişti. baba , “yargıç kızıma evlenmesini tavsiye etti. 'git ve evlilik kontratını imzala' dedi” şeklinde konuşmuştu. 

intiharın ardından al jazeera’ye konuşan iletişim bakanı mustafa el kalifi, “olanları göz ardı edemeyiz. tecavüzle ilgili cezaları sıkılaştırmanın yollarını arıyoruz” demişti. 

fas ceza kanuna göre tecavüz için verilen hapis cezası beş ile 10 yıl arasında değişiyor.  eğer kurban reşit değilse ceza 10 ile 20 yıl arasında değişebildiği gibi buna 200-500 dirhem (23-59 dolar) para cezası da ekleniyor.  

aralarında arap ülkelerinin de bulunduğu bazı toplumlarda tecavüz kurbanın ailesi genellikle evlilik taraftarı oluyor çünkü kadının evlilik dışında bekaretini kaybetmesi aileye yapılan bir hakaret olarak görülüyor. 

kadın bakan destekliyor

filali’nin intiharı ile birlikte ceza kanununda reform yapılmasını talep eden protesto gösterileri mart ayından bu yana arttı.

kabinenin tek kadın üyesi, kadın ve aileden sorumlu bakan bassima hakkaoui de protestoları destekliyor.

ancak hakkaoui parlamentoda yaptığı konuşmada “bir tecavüzcünün yeri ceza evidir” dese de 475’inci sayılı madde ya da aktivistlerin eleştirdiği diğer reformlar için henüz bir girişimde bulunmadı.

bakan hakkaoui, kurbanların tecavüzü bildirebileceği destek merkezlerinin kurulması ve daha cezaların artırılması yönünde çağrıda bulundu.  “eğer toplumdaki tecavüz vakası sayısı artıyorsa, cezaları da artırmalısınız” diyen hakkaoui, hükümetin konu üzerinde çalışmalara başladığını sözlerine ekledi.

hakkaoui mart ayında filali’nin intiharının ardından yaptığı açıklamada “emine’ninkine benzer koşullar altında yapılmış bir evlilik bitmeye mahkum olsa da toplumumuzun doğasını da göz ardı edemeyiz. diğer bir değişle, aileleri, kurbanın sosyal çevresini, reşit olup olmadığını göz önünde bulundurmalıyız” sözleri olayı ‘hafilettiği’ gerekçesiyle tepki toplamıştı.

ancak hakkaoui’nin son girişimleri reformun mümkün olabileceğine dair aktivistlere umut verdi.

kapsamlı reform istiyorlar

demokratik kadın hakları birliği federasyonu başkanı fouzia assouli, “bence bakan, kadın hakları hareketi ile diyaloğa geçmek için doğru yolda” dedi.

assouli, “kadına karşı her türlü şiddet ile mücadele edecek yeni yasa tasarıları bekliyoruz. yalnızca 475’inci maddenin değil daha geniş kapsamlı bir kanun değişikliği istiyoruz” diye konuştu.

uluslararası aktivist grup avaaz da ceza kanununda değişiklik talep eden online bir imza kampanyası başlattı. şimdiye kadar 800 bin kişinin imza verdiği kampanyada hedef 1 milyon. kampanya 457’inci madde de dahil olmak üzere ceza kanununda kadına karşı şiddeti durdurabilmek için kapsamlı bir reform talep ediyor. 

olayın ardından facebook'ta açılan ‘hepimiz emine filaliyiz’ başlıklı sayfada falili’nin evliliğine izin veren yargıçların ve kocasının hapis cezası alması isteniyor.

geçen yıl yapılan bir hükümet araştırması faslı kadınların yüzde 25’inin hayatlarında en az bir kez cinsel istismara maruz kaldığını ortaya koymuştu.

kaynak: al jazeera ve ajanslar