avrupa konseyi çalışmaları çerçevesinde, kültür alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları, meslek örgütleri, sanatçılar, akademisyenler ve kültür girişimcilerinden oluşan 185 kişi, üç yıllık bir süreç sonucunda kapsamlı bir kültür politikası raporu hazırladı.

kültür dünyasının yaşadığı yapısal ve hukuki sorunlara dikkat çekerken, kültür politikalarının günümüzde nasıl olması gerektiğine dair stk’ların fikirlerini ortaya koyan çalışma, haziran ayında ‘sivil toplum gözüyle türkiye kültür politikası raporu’ adıyla kitaplaştırıldı.

kültür politikaları sivil toplum girişim grubu, rapordan yola çıkarak, yeni anayasada yer almasını istedikleri ve kültür politikaları alanında yapılması gerekenleri ortaya koydukları maddeleri -çarşamba akşamı düzenlenen basın toplantısında açıkladı.

bilgi üniversitesi hukuk fakültesi mahkeme salonu’nda yapılan açıklamada “bu ilkelerin anayasada yer alması anayasanın demokratik ve kapsayıcı olması için önem taşımaktadır” denildi.

maddelerin kadınların kültürel faaliyetlere katılımı, kültürel faaliyetlerde anadil kullanımının önemi ve eşitlikçi bir anlayış içerisinde kültürel çeşitliliğin artırılması vurguları dikkat çekti.

'halkaları genişleterek devam edeceğiz'

toplantıya kültür politikaları sivil toplum girişim grubu adına anadolu kültür yönetim kurulu başkanı osman kavala ve toplantıya ev sahipliği yapan istanbul bilgi üniversitesi, kültür politikaları ve yönetimi araştırma merkezi yönetim kurulu üyesi ve kültür yönetimi bölüm başkanı doç. dr. serhan ada konuşmacı olarak katıldı.

kavala, yeni anayasa hazırlık sürecinde yurttaşların kültüre katılım hakkının ve kültürel hakların dikkate alınmasının anayasanın demokratik niteliği açısından büyük önem taşıdığını belirtti.

ada ise “kültür politikası hazırlamak çok yönlü, çok aktörlü, uzun vadeli bir süreç. üç yıl boyunca 185 kişinin katılımıyla yapığımız kültür politikası çalışmasında bunu açıkça gördük. şimdi projenin kamuoyu önündeki savunucusu stk’ların aktif katılımıyla devam ediyoruz. halkaları genişleterek devam edeceğiz” dedi.

öncelikli maddeler

-kültürel haklar insan haklarının ayrılmaz bir parçasıdır. kültürel çeşitliliğin tanınması ve korunması devletin temel görevidir.

-kadınlar ve gençlerin kültürel faaliyetlere  etkin biçimde katılabilmeleri çağdaş demokrasinin gereğidir.

-cinsiyet, inanç, etnik kimlik ve tüm kültürel farklılıklar gözetilmeksizin tüm yurttaşların kültürel faaliyetlerin düzenlenmesine eşit bireyler olarak  katılım hakları vardır. kültürün tüm yurttaşlar tarafından paylaşılabilmesi esastır.

-tüm dezavantajlı kesimlerin kültürel hayata erişimini sağlayacak düzenlemeleri yapmak devletin görevidir.

-her yurttaş anadilini öğrenme ve anadilinde kültürel faaliyette bulunma hakkına sahiptir.

yapılması gerekenler

-türkiye’nin kültür vizyonu 2023 ve eylem planı sivil toplumla işbirliği içinde katılımcı bir şekilde hazırlanmalıdır. kültür vizyonu, tüm politika geliştirme ve uygulama çalışmalarına ışık tutmak üzere özgürlük, kültürel çeşitlilik, eşitlik ve ayrımcılık karşıtlığı ilkelerini benimsemelidir. unesco kültürel ifadelerin çeşitliliğinin korunması ve geliştirilmesi sözleşmesi imzalanarak, türkiye’de kültürel ifadelerin çeşitliliğinin korunması ve geliştirilmesinin vizyon’un temel ilkesi olduğu vurgulanmalıdır.

-türkiye'nin kültürel mirası bu topraklardaki tüm kültürlerin ortak birikimidir. somut ve somut olmayan bu kültürel miras, kültürel çeşitliliği korumak ve kültürlerarası diyaloğu kolaylaştırmak için bir kaynak olarak görülmeli ve geliştirilmelidir. turizm, kalkınma ve bölgesel eşitsizliklerin giderilmesi için büyük bir değer taşıyan kültür mirasının korunması önceliklidir, bunun için gerekli kaynaklar ayrılmalıdır.

-kültür endüstrileri ve yaratıcı endüstriler istihdam yaratan, ekonomik kalkınmaya katkı sağlayan özellikleriyle kültür politikasında merkezi bir konuma getirilmelidir. bu alandaki hukuki ve idari düzenlemelerin, alanın ihtiyaçları ve gelişimi yönünde yapılması gerekir.

-devletin kültür hayatındaki rolü, düzenleyici ve altyapı hazırlayıcı olmalıdır. devlet, sanat ve kültürel faaliyetlerinin üretiminde bir aktör ya da sunucu olarak yer almaz; kültürün üretimi ile yaygın ve geniş dağıtımı için gerekli altyapıyı, olanakları, ülke çapında kültüre erişimi sağlar. bu hedeflere ulaşmak için kültür ve turizm bakanlığı'nın genel bütçe içindeki payı yüzde 0.5’ten yüzde 1'e yükseltilmelidir.

-kültür yönetiminde yerelleşme esastır. yerelleşmenin tamamlanabilmesi için gerekli yetki devrini sağlayacak yasal düzenlemeler tamamlanmalıdır. halihazırda birbirinden bağımsız olarak faaliyet gösteren kültür ve turizm bakanlığı yerel birimleri, il özel idareleri ve belediyelerin sorumlulukları ayrı ayrı tanımlanmalı ve bunların koordinasyon içinde çalışmaları sağlanmalıdır yerelleşmenin etkin olarak işlemesi için kent konseyleri, sanatçı örgütleri, kültür alanında faaliyet gösteren sivil toplum örgütleri ve kültür profesyonellerinin karar süreçlerinde paydaş olarak söz sahibi olacakları bir yönetişim modeli benimsenmelidir.

kaynak: al jazeera