'sevmek zamanı', 'acı hayat', 'kuyu' ve 'yılanların öcü' gibi, türk sinema tarihinin önemli yapımlarına imza atan, ‘susuz yaz’ ile berlin film festivali’nde ‘altın ayı’ ödülüne layık görülen usta yönetmen metin erksan cumartesi akşam saatlerinde hayatını kaybetti.  

83 yaşındaki erksan, rahatsızlığı dolayısıyla bahçelievler medicalpark hastanesi'nde tedavi görüyordu.

usta yönetmen için ilk tören salı günü 10.30’da lütfi kırdar uluslararası kongre ve sergi sarayı’nda yapılacak. erksan’ın cenazesi, tören sonrası teşvikiye camii’nde kılınacak öğle namazının ardından defnedilecek. 

yazı ile başladı

erksan, 1929 yılında çanakkale'de doğdu. ilk ve orta öğrenimini istanbul'da tamamlayan, pertevniyal lisesi mezunu erksan'ın, 1947'den başlayarak çeşitli gazete ve dergilerde sinema yazıları yayınlanmaya başladı.

üniversite yıllarında sinemayla ilgilenen erksan, 1950'de atlas film için yusuf ziya ortaç'ın 'binnaz' adlı filmini senaryolaştırarak sinemaya adımını attı.

istanbul üniversitesi edebiyat fakültesi sanat tarihi bölümü'nden 1952'de mezun olan erksan, aynı yıl dünya gazetesinde film eleştirileri yazdı.

yine 1952'de bedri rahmi eyüboğlu'nun senaryosundan çektiği ‘aşık veysel'in hayatı-karanlık dünya’, ilk filmi oldu.

erksan, 1957'de ‘dünya havacıları türkiye'de’ ve ‘büyük menderes vadisi’ isimli iki belgesel film yönetti.

ilk filmi ‘karanlık dünya’ ile halk ozanı aşık veysel'in yaşamını, filmin çekimlerini sanatçının köyünde gerçekleştirerek yarı-belgesel bir yaklaşımla perdeye getirdi.

1957'de çektiği ikinci filmi ‘dokuz dağın efesi’ ile büyük ilgi toplayan erksan, daha sonra ‘gecelerin ötesi’, ‘yılanların öcü’ ve ‘acı hayat’ gibi filmlerle toplumsal gerçekçilik türünde ürünler verdi.

yeşilçam yurtdışına tanıttı

sinemacılar kuşağı'nın üç önemli temsilcisinden biri olarak adını duyuran erksan, ‘susuz yaz’, ‘suçlular aramızda’, ‘sevmek zamanı’ ve ‘kuyu’ gibi filmlerle kendine özgü üslubunu geliştirdi.

erksan'ın  david e. durston ile birlikte yönettiği ‘susuz yaz’ adlı film, 1964'te uluslararası berlin film festivali'nde büyük ödül olan ‘altın ayı’yı kazanarak, türk sinemasının yurt dışında tanınmasına öncü oldu.

erksan, 1974'te türkiye'de ilk defa idgsa film arşivi tarafından başlatılan eğitim çalışmalarına katıldı, sinema kurslarında öğretmen olarak görev aldı.

metin erksan, 1974'te sait faik abasıyanık'ın ‘müthiş bir tren’, kenan hulusi'nin ‘sazlık’, samet ağaoğlu'nun ‘bir intihar’, sabahattin ali'nin ‘hanende melek’ ve ahmet hamdi tanpınar'ın ‘geçmiş zaman elbiseleri’ adlı öykülerini, trt kurumu adına ‘beş türk hikayesi’ ismiyle yönetti.

idgsa sinema-tv enstitüsü'nde 1975'ten itibaren öğretim görevlisi olarak çalışmaya başlayan erksan, 1981'de trt adına sinema alanındaki son çalışması olan ‘preveze'den önce’ adlı diziyi gerçekleştirdi.

çeşitli dergi ve gazetelerde yazılar yazan erksan'ın çalışmaları özellikle yurt dışında büyük ilgi gördü. birçok festivalde çeşitli ödüller kazanan erksan adına toplu gösteriler, film haftaları düzenlendi.

erksan'a, 1997'de mimar sinan üniversitesi senatosu kararı ile ‘onursal profesörlük’ unvanı verildi.

1969 yılında düzenlenmeye başlanan adana altın koza film festivali’nin ilk ödüllerini metin erksan, oyuncu fatma girik ve yılmaz güney almıştı. 

erksan'ın 'acı hayat' adlı filmi 2005 yılında televizyon dizisi olarak çekildi.  'susuz yaz', 2008 yılında  61. cannes film festivali’nin 'klasik filmler' bölümünde gösterildi.

yönettiği filmler

aşık veysel'in hayatı/karanlık dünya (1952), dokuz dağın efesi (1953), beyaz cehennem (1954), yol palas cinayeti (1955), ölmüş bir kadının evrak-ı metrukesi (1956), gelinin muradı (1957), hicran yarası (1958), gecelerin ötesi (1960), şoför nebahat (1960), mahalle arkadaşları (1961), oy farfara farfara (1961), acı hayat (1962), çifte kumrular (1962), sahte nikah (1962), yılanların öcü (1962), susuz yaz (1963), istanbul kaldırımları (1964), suçlular aramızda (1964), sevmek zamanı (1966), ölmeyen aşk (1966), ayrılsak da beraberiz (1967), kuyu (1968), ateşli çingene (1969), reyhan (1969), yılın kadını değil (1969), eyvah (1970), sevenler ölmez (1970), feride (1971), hicran (1971), makber (1971), keloğlan ve can kız (1972), süreyya (1972), dağdan inme (1973), şeytan (1974), kadın hamlet / intikam meleği (1976), sensiz yaşayamam (1979), ödeşme.

katıldığı festivaller ve ödülleri:

dokuz dağın efesi: 1. türk filmleri festivali, jüri özel ödülü 1959.

gecelerin ötesi: 2. türk filmleri festivali, en başarılı senaryo ödülü 1959.

sinema dergisi, en başarılı yönetmen ödülü 1959, sinema dergisi, en iyi film ödülü 1959.

türk filmleri yarışması, metin erksan, en iyi senaryo ödülü. 1961.

türk filmleri yarışması, kadir savun, en iyi yardımcı erkek oyuncu ödülü. 1961.

yılanların öcü: sinema yazarları, 1961/1962 döneminin en başarılı yönetmen ödülü 1962.

tunus kartaca film festivali'nde şeref madalyası ödülü 1966.

susuz yaz: berlin film festivali altın ayı (uluslararası arenada ilk ödül alan türk filmi) 1964.

acı hayat: sinema yazarlarınca yılın filmi ödülü 1964.

suçlular aramızda: 2. izmir film şenliğinde en iyi yönetmen ödülü 1965.

milano film festivali'nde en iyi sosyal içerikli film ödülü 1965.

kuyu: 1. adana film şenliğinde en başarılı film ödülü 1969.

1. adana film şenliğinde en başarılı yönetmen ödülü 1969.

3. ankara film festivalinde emek ödülü 1990.

kaynak: ajanslar