şu an beraber siyaset yaptığı çoğu arkadaşı gibi o da kürtler'in "cehennem" dediği diyarbakır cezaevi'nden geçmiş bir isim. üç yıl ağır işkence gördü. ama yıllar sonra o günleri anlatırken, cezaevinden kin ve hınç duygusuyla çıkmadığını söyleyecekti. bu sözler ahmet türk'ün kürt siyasetindeki tarzını özetliyor aslında. lise yıllarından beri kürt siyasi hareketinin içinde hep aynı çizgide kalmayı başarmış biri. o, kürt siyasetinin ılımlı ismi. sertlik değil, diyalog yanlısı.

siyasetle ilk teması, kürt gençlerin örgütlendiği devrimci doğu kültür ocakları'nda (ddko) başlamış. doğu kültür ocaklarının üyeleri arasında daha sonra pkk'yı kuracak abdullah öcalan da vardı. ahmet türk'le öcalan'ın yolu yıllar sonra yine kesişecekti.

siyasette 40 yılı aşan türk, artık türkiye büyük millet meclisi'nde (tbmm) değil başka bir makamda yer almak istiyor. deneyimli kürt siyasetçi, 2014'teki yerel seçimlerde mardin'in belediye başkanı olabilmek için yarışacak.

meclis ile cezaevi arasında

ahmet türk, kürt siyasi hareketinin ilk yasal partisi halkın emek partisi'ni (hep) kuranlardan.

1991 seçimlerine hep'in ittifak yaptığı sosyal demokrat halkçı parti (shp) listesinden girdi ve yeniden milletvekili seçildi.

bu onun dördüncü vekilliğiydi. ilk kez vekil seçildiğindeyse henüz 31 yaşındaydı. 1973'te başlayan milletvekilliği 1980 askeri darbesine kadar chp saflarında sürdü.

12 eylül darbesi, hayatının en zorlu 3 yılının başlangıcıydı. cunta yönetiminin işkence merkezi diyarbakır cezaevi'nde yattı. yaşadıkları unutulacak gibi değildi. o da unutamıyor zaten. "diyarbakır"a geldiğimde ve cezaevinin yakınlarından geçtiğimde tüylerim diken diken oluyor" dediğinde aradan 20 yıl geçmişti.

cezaevinden sonra derik’te dededen kalma aşiret konağı kasrı kanco'ya çekildi. ancak siyasi mücadeleye noktayı koymamıştı. 1987'de bu kez sosyal demokrat halkçı parti'den milletvekili seçildi. iki yıl sonra paris'teki kürt konferansına katıldığı için shp'den ihraç edildi. onun ihracıyla birlikte shp'den 10 vekil ayrıldı.

bir süre sonra, 1990'da hep beraber ilk kürt partisi hep'i kurdular. halkın emek partisi'nin ömrü ancak üç yıl sürdü. "devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozma amacını taşımak ve bu yolda faaliyette bulunmak" gerekçesiyle 14 temmuz 1993'te anayasa mahkemesi kararıyla kapatıldı. ahmet türk ve arkadaşları hazırlıklıydı, hep birlikte daha karar çıkmadan kurdukları demokrasi partisi'ne (dep) geçmişlerdi.

öcalan'a özal'ın mesajını götürdü

tam da bu sırada türk siyasi tarihinin kritik rollerinden birini oynamak üzere olduğunu henüz bilmiyordu. dönemin cumhurbaşkanı turgut özal, kürt sorununu çözmek istiyordu. farklı kanallardan pkk’nın o dönemde lübnan'da bulunan lideri öcalan’la temas kurulmuştu. ancak cumhurbaşkanı özal'dan öcalan'a bir mesaj gitmesi gerekiyordu. sağlam, güvenilir bir isim lazımdı. o kişi ahmet türk'tü.

öcalan, nisan 1993'te lübnan'ın ben iliyas kasabasında süresiz ateşkes ilan ettiğinde ahmet türk de oradaydı. süreç, özal'ın ölümü ve bingöl'de 33 erin öldürülmesiyle kesildi ve diyalog rafa kalktı. artık sadece güvenlikçi önlemler gündemdeydi. türkiye ve kürtler, ağır bir döneme giriyordu. kürt siyasetçiler de bu ortamdan paylarına düşeni aldılar.

meclis 2 mart 1994'te altı milletvekilinin dokunulmazlığını kaldırdı. ahmet türk de onlar arasındaydı. yargılandı, iki yıl hapis cezasına çarptırıldı.

hapis sonrası yine kaldığı yerden devam etti türk. halkın demokrasi partisi (hadep) ve demokratik halk partisi (dehap) içinde yer aldı, yöneticilik yaptı. 1999 ve 2002 seçimlerinde yüzde 10'luk seçim barajını geçemediler. türk, bir yandan da içinde bulunduğu kürt siyasetinin değişime ihtiyacı olduğunu düşünüyordu. zaten bunun da etkisiyle birkaç yılını yine derik'te 'nefes aldığım yer' diye tanımladığı kasrı kanco'da geçirdi. 8 çocuk babası türk, artık vaktini ailesine ve toprak işlerine ayırmak istiyordu.

ancak, eski dep'li arkadaşlarının ısrarlarına karşı koyamadı ve 2005 yılında siyasete döndü. bu defa demokratik toplum partisi'nin (dtp) eş genel başkanı olarak siyaset sahnesindeydi. partisini "70 milyonun partisi" amaçlarını "birlikte yaşam" diye tanımladı. "vesayetle, vekâletle siyaset üretemeyiz artık" diyen de oydu.

dtp, 2007 seçimlerine bağımsız adaylarla girdi. 21 milletvekili ile meclis'te grup kurmayı başardı. ahmet türk ılımlı kişiliğini bu kez meclis'in açılışında gösterdi, yemin töreni öncesi milliyetçi hareket partisi (mhp) sıralarına giderek genel başkan devlet bahçeli ile tokalaştı. 

1991'de leyla zana'nın meclis genel kurulu kürsüsündeki kürtçe konuşmasından 18 yıl sonra sonra -ki o konuşma büyük bir kriz yaratmıştı- tbmm çatısı altında ilk kürtçe konuşmayı ahmet türk yaptı. 21 şubat'ın 'dünya anadil günü' olduğunu hatırlattı ve "ana dil korkusunun yapay bir korku olduğunu anlatmak için konuşmamın bundan sonraki bölümünü kürtçe yapacağım" dedi. dtp grup toplantısındaki o konuşmayı yayınlayan tbmm tv yayını kesti. bunu neden yaptığı sorulduğunda türk, "başbakan kürtçe konuşabiliyor da ben neden insanlarıma kürtçe seslenmeyeyim" yanıtını verdi.

dtp de kapatıldı

ahmet türk ve arkadaşları dtp'de de öncekilere benzer bir sonla karşılaştılar. anayasa mahkemesi, 11 aralık 2009'da partiyi kapattı. genel başkan ahmet türk ve diyarbakır milletvekili aysel tuğluk dahil 37 kişiye 5 yıl siyaset yasağı kondu. türk ile tuğluk'un milletvekillikleri de düşürüldü.

samsun’da yumruklu saldırı

ahmet türk deyince akıllara gelen olaylardan biri de işte bu kapatma kararından sonra yaşandı. muş'un bulanık ilçesinde dtp’nin kapatılmasını protesto gösterileri sırasında 2 kişi öldü. dava güvenlik gerekçesiyle samsun’a alındı. 12 nisan 2010'da samsun'daki duruşmayı izlemeye giden ahmet türk bir kişinin yumruklu saldırısına uğradı. türk'ün burnu kırıldı.

ahmet türk, saldırı sonrasında, "bir musibet bazen çok daha hayırlı şeyler getirir. önemli olan bütün yaşananlardan ders çıkarılması. geleceği kardeşçe, birlikte örecek, bunu birlikte gerçekleştirecek ortak duruşu, mantığı ortaya koymamızdır" dedi.

bağımsız milletvekili ve dtk eşbaşkanı

dtp kapatılırken hakkında verilen siyaset yasağı yolunda engel olmadı. yasak gereği bir partiye üye olamazdı ama bağımsız olarak seçimlere katılabilirdi. o da öyle yaptı. 2011 seçimlerinde mardin'den bağımsız milletvekili seçildi. ayrıca aysel tuğluk ile birlikte siyasi ve sivil grupların bir araya gelerek oluşturduğu demokratik toplum kongresi'nin (dtk) eş başkanlığı görevini üstlendi. 

30 mart 2014 yerel seçimlerinde dtp'nin devamı niteliğindeki barış ve demokrasi partisi (bdp) tarafından mardin büyükşehir belediye başkanlığı için aday gösterildi.

20 yıl sonra öcalan ile görüşme

ahmet türk, kürt sorununun çözümü için başlatılan son süreçte de öne çıkan ilk isimdi. adalet ve kalkınma partisi (akp) hükümeti, 2012'nin sonlarında milli istihbarat teşkilatı (mit) kanalıyla imralı adası'ndaki cezaevinde hapis yatan pkk lideri abdullah öcalan'la görüşmelere başlamıştı. 3 ocak 2013'te ahmet türk ve bdp milletvekili ayla akat ata, öcalan ile görüşmek için imralı'ya gitti. böylece öcalan, avukatları ve ailesi dışında ilk kez kürt yetkililerle doğrudan temas kurdu. 20 yıl sonra öcalan ile yeniden buluşan türk, çözüm için tarihi bir döneme girildiğini söyledi.

ahmet türk, imralı'ya giden sonraki heyetlerde yer almadı. zira ilk görüşmenin ardından diyarbakır'da üç pkk’lının cenazesinde yaptığı konuşmada başbakan recep tayyip erdoğan'ı hava operasyonları nedeniyle eleştirmişti. bu konuşma nedeniyle imralı için türk'e izin çıkmadığı öne sürüldü. ama o bu konuda yorum yapmadı. bugün çözüm sürecine desteğini sürdürüyor. ona göre bu dönem artık diyalog dönemi.

kaynak: al jazeera ve ajanslar