john forbes kerry, 11 aralık 1943 tarihinde abd’nin colorado eyaleti'nde dünyaya geldi. aristokrat bir ailenin çocuğu olan kerry, yale üniversitesi hukuk fakültesi'nde okudu. üniversite yıllarında siyaset kulübünün de başkanıydı.

yale üniversitesi’nden mezun olduktan sonra orduya katılan kerry, vietnam’da görev yaptı. kerry, mekong deltası’nda çarpışan bir savaş gemisinin kaptanıydı ve görevi boyunca üç kere yaralandı.

gümüş yıldız, bronz yıldız ve mor kalp madalyaları ile ödüllendirilen kerry, vietnam’dan sonra savaş karşıtı oldu. kerry, “savaşa karşı vietnam gazileri” organizasyonuna katıldı ve derneğin sözcülüğünü yaptı. kerry’nin savaş karşıtı politikası, 2004’te başkanlık seçimlerine demokrat parti’den aday olduğu dönemde önemli bir rol oynadı.

'ben john kerry; göreve hazırım'

john kerry, 2004 yılında demokrat parti’nin başkan adayının belirlendiği boston'daki kurultaya ‘ben john kerry; göreve hazırım’ sloganı ile damgasını vurdu. senatör john f. kerry, massachusetts eyaletinden başkanlık yarışına katılan ve adının ilk harfleri jfk olan ikinci senatördü. ama izinden gittiği john fitzgerald kennedy’nin liderlik vasıfları ve karizması kerry’de yoktu.

amerikan toplumu tarafından tanınmayan bir aday olarak seçim yarışına başlayan kerry’nin en büyük avantajı, amerikan seçmeninin, onun rakibi cumhuriyetçi george w. bush’un savaş yanlısı dış politikasından yorulmasıydı. seçim sonrası yapılan birçok araştırmaya göre kerry destekçilerinin çoğu ‘demokrat parti adayına değil, başkan bush’un karşısındaki adaya’ oy verdiklerini söylemişti.

john kerry’nin üç kere yaralanmış bir savaş gazisi olması, hiç savaş tecrübesi olmayan george w. bush karşısındaki popülerliğini artırdı.

kerry, ‘gençliğimde olduğu gibi bu ülkeyi savunmaya hazırım’ dedi ama bush’un irak politikasını da sert bir dille eleştirdi. 2002 senesinde senato’da, yönetime irak savaşı için yetki veren kararnameyi destekleyen kerry, daha sonra irak’ta kitle imha silahlarının olmadığı ortaya çıkınca safını değiştirdi. seçim kampanyası boyunca bush’un irak politikasını sert bir dille eleştirerek, abd’de de irak’taki gibi bir ‘rejim değişikliği’ gerektiğini söyledi.

john kerry’nin dış politika ve savaş karşıtlığı üzerinden yürüyen kampanyası bush karşısında seçimleri kazanmasına yetmedi. 2 kasım 2004 gecesi cumhuriyetçilerin adayı george w. bush, seçiciler kurulu’nda kerry’nin 252 oyuna karşı 286 oy alarak bir dönem daha beyaz saray’ın sahibi olma hakkını kazandı.

uzmanlara göre bush’un zaferinin tetikleyicisi bazı konulardaki muhafazakâr tavrı oldu. bush eşcinsel evlilikleri, kürtaj ve kök hücre araştırmalarına karşıyken, john kerry bu konularda çok daha ılımlı bir tutum izlemişti. kerry’nin ekonomide zenginlerin vergilerini yükselteceği, sağlık, çevre ve eğitim programlarını genişleteceği vaatleri seçimi kazanmasına yetmedi.

dış ilişkiler komitesi’nden dışişleri bakanlığı’na

john kerry, 2009 yılında senato’nun dış ilişkiler komitesi’nin başkanlığını yapmaya başladı. 27 yıldır komitenin üyesi olan kerry, birçok ülkenin lideriyle yakın ilişkiler kurmuş ve saygınlık kazanmış bir senatör olarak görülüyordu. barack obama’nın da dış ilişkiler konusunda güvendiği isimlerden biriydi.

kerry, başkan obama adına başta afganistan, pakistan ve mısır olmak üzere ihtilaflı olan birçok ülkeye ziyarette bulundu. hüsnü mübarek’in devrilmesinden sonra mısır’a dört kez gitti. el kaide lideri usame bin ladin’in öldürüldüğü operasyonda düşen amerikan helikopterinin parçalarının iade edilmesi için pakistanlıları ikna etti ve bu operasyon nedeniyle gerilen pakistan ile abd arasındaki ilişkilerin onarılmasında büyük rol oynadı.

kerry’nin dışişleri bakanlığı koltuğuna oturmak istediği uzun bir süredir biliniyordu. obama’nın 2008 seçimlerini kazanmasından sonra, bu görev için adı geçenler arasında kerry de yer alıyordu. ama obama sürpriz bir karar vererek dışişleri bakanlığı'na ön seçimlerdeki rakibi hillary clinton’ı getirdi.

2013 senesinde clinton’dan boşalan koltuk için de ilk düşünülen isim john kerry değildi. obama’nın birinci tercihi olan birleşmiş milletler (bm) büyükelçisi susan rice, libya’nın bingazi şehrindeki abd konsolosluğu'na düzenlenen saldırı sonrası yaptığı açıklamalar nedeniyle cumhuriyetçilerden tepki toplamıştı. rice’ın adaylıktan çekilmesinin ardından kerry, uzun zamandır beklediği koltuğa nihayet kavuştu. 1 şubat 2013’te dışişleri bakanlığı görevini hillary clinton’dan devraldı.

orta doğu politikası

john kerry’nin dışişleri bakanı olarak ilk büyük başarısı israil ve filistin’i 2010 senesinde kesilen barış görüşmelerine yeniden başlamaya ikna etmesi oldu. yedi ay içinde altı kez filistin ve israil’i ziyaret eden kerry, müzakerecileri üç yıl sonra bir araya getirmeyi başardı.

suriye ve iran gibi içine kapalı ülkelerle diyaloğa girmenin önemine inanan kerry, 2005 yılında suriye devlet başkanı beşşar esed ile yüz yüze görüşmeye başladı. kerry, 2009 senesinde şam’a giden bir heyete başkanlık etti ve bu ziyaretinde “suriye’nin bölgede barış ve istikrar için kilit bir oyuncu” olduğunu söyledi.

15 mart 2011 günü suriye’de sokak protestolarının başlamasının ardından kerry, şam’a gitmek ve esed ile görüşmek istedi. lakin başkan obama ve dönemin fransa cumhurbaşkanı nicolas sarkozy bunun 'batı’yı zayıf göstereceğini' söyleyerek ziyareti engellediler.

kerry 2011 yılında bir düşünce kuruluşunda yaptığı açıklamada “bu şahsi fikrim ama beşşar esed bana çok cömert davrandı” dedi.

dışişleri bakanı olduktan sonra ise john kerry, suriye’de muhalefetin silahlandırılması, güvenli bölgeler oluşturulması ve suriye’ye askeri bir operasyon düzenlenmesi lehine bir tavır sergiledi.

israil ile filistin arasında kalıcı bir barış anlaşmasının imzalanması için bölgeyi defalarca ziyaret etti. israil başbakanı binyamin netanyahu'nun barışa yanaşmayan tutumuna rağmen kerry, filistin meselesinin çözümü için çabalarını sürdürüyor.

kaynak: al jazeera ve ajanslar