kuzey kore’yi 1994’ten beri yöneten ve 17 aralık 2011 günü hayatını kaybeden esrarengiz lider kim jong-il’in doğum yeri bile tartışma konusu.

kim, dağılan sovyet birliği’nin resmi kayıtlarına göre 1941 yılında, kuzey kore’nin kurucusu olan babası kim il-sung sürgündeyken sibirya'da dünyaya geldi. ülkesinin kayıtlarında ise, kuzey kore liderinin 16 şubat 1942 günü kore'deki baekdu dağı'nda yer alan gizli bir askeri kampta doğduğu belirtiliyor.

1964 yılında kim il-sung üniversitesinden mezun olan kim, 1980 yılında ise babası tarafından veliaht ilan edildi.

1994’te babasının ölümü sonrası dünyanın en kapalı rejimlerinden biri olan kuzey kore’nin liderliğini babası kim il-sung’dan devralan kuzey kore lideri, ülkesinin ulusal savunma kurulu başkanı, kore işçi partisi genel sekreteri ve kore halk ordusu başkomutanı konumlarını da paralel olarak muhafaza etti.

kore yarımadası’nda yakınlaşma dönemi

kim, 1990’lı yılların sonu ile 2000’li yılların başında  ‘günışığı siyaseti’ adı verilen girişimle, dönemin güney kore lideri kim dae jung ile bir yakınlaşmama süreci başlattı.

iki kore’yi ayıran askersiz ara bölgenin hemen kuzeyinde yer alan kaesong sanayi bölgesi, 2003 yılında bu yakınlaşma çabaları çerçevesinde kuruldu. 250 güney koreli şirketin faaliyet göstererek, 100 bin kuzey koreli işçiyi istihdam etmesi planlanan bölge, 2010 itibarıyla 40 bin kuzey koreliye iş imkanı sağlıyordu.

ek olarak, iki liderin görüşmelerine paralel olarak yarımadanın iki tarafı arasındaki temaslar da arttı. koreli sporcuların müsabakalara ortak takım yollaması, sınır ötesi akraba ziyaretleri gibi adımlar atıldı.

kim jong-il’in kuzey kore’si, sovyetler birliği’nin yıkılması sonucu dış ticaretinde yaşadığı düşüş ve uygulanan uluslararası ambargolar nedeniyle, 1990’ların ortalarında ağır kıtlıklar ve ekonomik çöküş yaşadı. bu duruma ağır sel felaketlerinin de eklenmesiyle, yüzbinler, belki milyonlarla ifade edilebilecek sayıda kuzey korelinin bu dönemde öldüğü belirtiliyor.

kuzey kore, abd ile 1994 yılında nükleer silah programına sona erdirmeye yönelik bir taslak anlaşma imzalasa da, ülkenin yıllar sonra bu süreçte nükleer faaliyetlerine devam ettiği anlaşıldı.

pyongyang bunun üzerine, taraf olduğu nükleer silahların yayılmasının önlemesine ilişkin antlaşma’dan 10 ağustos 2003’te çekildi.

bu gelişme sonrasında, kuzey kore, güney kore, çin, abd, rusya ve japonya’nın katıldığı ‘altı taraflı görüşmeler’ başladı. pyongyang’ın, erzak ve yakıt gibi yardımlar karşılığında nükleer programını durdurması için yapılan müzakereler, bazı dönemler olumlu seyir izlese de, başarılı olmadı.

nükleer denemeler

kuzey kore, 9 ekim 2006’da ilk nükleer denemesini yeraltında gerçekleştirdiğini açıkladı. nükleer sızıntı gerçekleşmemesi nedeniyle kuzey kore tarafından ‘başarılı’ olarak addedilen düşük güçteki test, daha sonra rusya tarafından da doğrulandı. bir kiloton gücünde olduğu belirtilen denemenin başarılı olup olmadığı halen kesin olarak bilinmiyor.

abd, rusya ve güney kore, bu ülkenin 25 mayıs 2009 tarihli ikinci nükleer denemesini ‘muhtemelen başarılı’ ve ‘ilk denemeye göre daha güçlü’ olarak nitelendirdi. kuzey kore, 11 mayıs 2010’da fisyona ek olarak, füzyon reaksiyonu elde etmeyi başardığını açıklasa da, iddia bilim adamları tarafından ‘absürt’ olarak nitelendi. kuzey kore’nin halen kullanıma hazır nükleer başlığa sahip olmadığı tahmin ediliyor.

kabarık saçları, uçuş korkusu, hollywood filmlerine olan tutkusu, iri gözlükleri ve platform tabanlı ayakkabıları ile ünlenen kim, dünyanın en esrarengiz politikacılarından biri olarak görülüyordu.

kaynak: al jazeera