küba’yı bugün bildiğimiz küba yapan ne varsa altında castro imzası var. imzaların büyük olanı fidel castro’ya ait. yıllarca ağabeyi fidel’in sağ kolu olan raul castro ise 2006’dan bu yana ülkenin lideri.

iki kardeş 1950’lerden bu yana omuz omuza. 1931’de küba’nın doğusundaki holguin’de doğan raul, 3 erkek kardeşin en küçüğü. fidel ile aralarında 5 yaş var. önce santiago sonra başkent havana’da okudu. sosyalizmle üniversite yıllarında tanıştı. fidel castro o yıllarda daha milliyetçi bir siyasi kimliğe sahipti. fidel’i etkileyen ve sosyalizmi benimseten raul oldu. ikilinin devrim yoldaşlığı da bu dönemde başladı.

iki kardeş fulgencio batista rejimini devirmek için 1953’te moncado kışlası saldırısını düzenledi. ama girişimleri başarısız oldu. castrolar tutuklandı ve 22 ay hapis yattı.

che ile tanışma

serbest kaldıklarında sosyalist devrimden vazgeçmiş değillerdi. 1955’te meksika’ya gittiler. raul castro, ernesto “che” guevara ile burada tanıştı. che’yi fidel ile tanıştıran da o oldu.

küba’ya döndüklerinde sierra maestra dağlarında gerilla savaşı başlattılar. gerilla, raul castro’nun önderliğinde 50 bin kişilik bir orduya döndü. castro kardeşler moncado’da sarstıkları rejimi 6 yıl sonra, 1959’da yıkmayı başardılar. raul castro’nun ordusu 1970’lerde angola ve etiyopya’daki çatışmalarda sovyet güçlerine de destek verdi.

raul castro’nun etkisi askeri konularla sınırlı değildi. 49 yıllık fidel castro döneminde ekonomi politikalarına yön veren raul castro'ydu. raul liderliğindeki ordu, doğu bloku’nun çökmesinden sonra sovyet desteğinden mahrum kalan küba’nın ekonomisini ayakta tutmasında da önemli rol oynadı. orduya bağlı gaviota şirketi bugün bile küba turizminin lokomotifi.

devlet başkanlığı

raul  castro, küba liderliğine 2006’da geçti. ağabeyi fidel bağırsak ameliyatı olmak için görevi devretti. raul castro 18 ay boyunca devlet başkanlığını geçici olarak yürüttü. fidel 2008’de emekli olunca bu kez başkanlık koltuğuna seçimle oturdu. 2013 şubat’ında beş yıllığına ikinci kez başkan seçildi. bunun son dönemi olduğunu açıkladı.

fidel castro’nun karizmasına sahip olmayan ve yıllarca ağabeyinin gölgesinde kalan raul, küba siyasetinde dikkat çekici değişikliklere imza attı. cep telefonu ve bilgisayar kullanımına yönelik kısıtlamaları gevşetti. çalışanların ve emeklilerin maaşlarına zam yaptı. atıl durumdaki kamu arazilerini tarım amaçlı özel sektöre devretti.

raul castro 2010’da küba sosyalizmini dönüştürmek için ilk adımlarını atmaya başladı. eylül ayında kamu sektörünü küçültme planı açıklandı. bu yöndeki ilk adım şeker, tarım, inşaat ve sağlık sektöründe çalışan 500 bin kişinin işine son vermek olacaktı. ama takvimde gecikme oldu. castro dönüşüm için en az 5 yıla ihtiyaç olduğunu söyledi. gecikmeye karşın tavrından geri adım atmayacağının işaretini de “birçok kübalı sosyalizmi beleşçilik ve sübvansiyon, eşitliği ise eşitlikçilikle karıştırıyor” diyerek verdi. ama ekonomide liberalleşme isteyen ve daha pragmatik bir siyaset beklentisinde olan kesimler bu açıklamalardan tatmin olmadı.

castro görevi süresince washington ile yakınlaştı. 2009 nisan'ında amerika birleşik devletleri başkanı barack obama, küba asıllı amerikan vatandaşlarının seyahat kısıtlamasını gevşetti. ama 1960’lardan bu yana uygulanan ekonomik ambargo hâlâ sürüyor. bu durum da liberal kesimleri rahatsız ediyor.

fidel ile farklılıklar

iki castro her ne kadar yıllarca omuz omuza mücadele etse de aralarında anlaşmazlıklar da oluyordu. eski cia analisti brain latell after fidel isimli kitabında bu anlaşmazlıkların devrimin başından itibaren yaşandığını savunuyor. latell’e göre fidel, amerika birleşik devletleri’nden devrime destek arayışındaydı. raul ise baştan itibaren küba’nın komünist olmasını savundu. bir gün bir otel odasında iki kardeş bağıra çağıra kavga etti. ama ertesi sabah hiçbir şey olmamış gibi yoldaşlığa devam ettiler.

o kavgadan yaklaşık 50 yıl sonra iki castro arasında zaman zaman yeni anlaşmazlıklar da yaşanıyor. rollerse kimi zaman değişiyor. fidel görevi bırakmış da olsa hükümetin sözcülüğünü yapan granma gazetesine yazılar yazıyor. 2008 tarihli bir makalede fidel castro kardeşinin ekonomide liberalleşme adımlarını eleştirdi. yazının başlığı “düşman ideolojiye taviz vermeyin”di.

bazı uzmanlara göre iki kardeş arasındaki bu çekişmeler aslında bir denge arayışı. raul castro zaman zaman görüş ayrılığı yaşasa da fidel’i “yeri doldurulamaz” olarak tanımlıyor. politikalarını, ağabeyinin eleştirilerini dikkate alarak belirliyor.