bugünkü makedonya cumhuriyeti’ni de içeren makedonya bölgesinde varlığını sürdüren diğer ülkeler yunanistan, arnavutluk, sırbistan ve bulgaristan’dır. ancak bu sınırlar tarih boyunca, bölgede yaşayan halkların etnik kökenlerinin çok çeşitli olmasından ve stratejik konumunda dolayı değişkenlik gösterdi.

 

ilk makedonya krallığı mö 700-600 yılları arasında yaşadı. ii. filip’in oğlu büyük iskender’in mö 336 yılında tahta çıkışıyla ise altın çağını yaşadı. dünya tarihin en büyük savaşçılarından biri olarak gösterilen iskender, o güne kadar keşfedilmiş dünyanın büyük çoğunluğunu fethederek, tarih boyunca en geniş sınırlara ulaşan devletlerden birinin mimarı oldu.

 

iskender’in bu fetihleriyle ayrı ayrı hüküm süren yunan şehir devletleri birleşerek, bugünün batı uygarlığına yön veren helenistik dönemin başlangıcına vesile oldu. 

 

milattan sonraki dönemde makedonya, roma imparatorluğu’nun bir eyaleti haline geldi. roma egemenliğinden sonra 578 yılında bölgeye büyük bir slav akını yaşandı. 896-900 yıllarında bölgenin büyük kısmı bulgar imparatorluğu’na dahil oldu. 1345 yılından itibaren ise sırp çarı stefan duşan’ın hakimiyeti altına girdi.

 

 

14’üncü yüzyıldan itibaren anadolu’da osmanlı devleti ile güçlenen türkler bölgeye hakim olmaya başladı. osmanlı ordusu 1371’de çirmen’de haçlı ordusunu yenilgiye uğratmasıyla hızlanan makedonya bölgesinin fethi, manastır, pirlepe, ohri, niş’in alınması ve ikinci kosova savaşı’nın kazanılmasıyla, 1448 yılında tamamlanmış oldu. 

 

5 yüz yıldan fazla osmanlı hakimiyetinde kalan makedonya, 1912-1913 balkan savaşları sırasında imparatorluk sınırlarından ayrıldı. 

 

osmanlı döneminde türk nüfusu bakımından oldukça yoğun olan bölge, osmanlı idaresi sonrasında yaşanan siyasi ve toplumsal sıkıntılar sebebiyle büyük göçlere sahne oldu. buna rağmen, makedonya bölgesinde özellikle makedonya cumhuriyeti içinde ciddi bir türk nüfusu bugün de yaşıyor.

 

 

balkan savaşları ve birinci dünya savaşı’nın ardından makedonya toprakları sırbistan, yunanistan ve bulgaristan arasında bölüşüldü. 

 

bugünkü makedonya cumhuriyeti’nin bulunduğu bölge ise 1918 yılında kurulan sırp, hırvat ve sloven krallığı olarak da bilinen, yugoslavya krallığı içerisinde yer aldı. ikinci dünya savaşı sonrasında josip broz tito’nun liderliğini yaptığı yugoslavya komünist partisi’nin attığı temellerde 2 aralık 1945'te kurulan demokratik yugoslavya federasyonu'nun içerisindeki altı özerk cumhuriyet arasında, makedonya cumhuriyeti olarak varlığını ilan etti. federal devletin adı, 1946 yılında yugoslavya federal halk cumhuriyeti, 1963'de de sosyalist federal yugoslavya cumhuriyeti olarak değiştirildi.

 

 

soğuk savaş’ın sona ermesiyle 1990 yılında doğu bloğu’nda başlayan çözülme yugoslavya’ya da yansıdı. yugoslavya’nın barındırdığı diğer özerk cumhuriyetler gibi makedonya da, 8 eylül 1991 yılında düzenlediği referandumla bağımsızlık kararı aldı.

 

1992 yılında o dönemki adı ‘avrupa topluğu’ olan avrupa birliği tarafından tanınan ülke bağımsızlık sürecinde önemli bir toprak kaybı yaşamazken demografik yapısı da etkilenmedi.

 

ancak 1999 yılında çıkan kosova savaşı’nda yaklaşık yarım milyon arnavut’un makedonya’ya göç etmesi, ülkenin nüfus yapısını etkiledi.

 

2001 yılında ülkede güçlenen ayrılıkçı arnavut gruplar ile makedonya ordusu arasında çatışmalar yaşandı. uluslararası toplumun müdahalesiyle bölünme tehlikesinden kurtulan ülke ohri çerçeve anlaşması’yla anayasal değişikliklere, halklar arası ilişkilerin düzenlenmesine ve pazar ekonomisinin gelişmesine yön verdi. anlaşma çerçevesinde ülkedeki farklı etnik gruplara anayasal çerçevede belirli siyasi ve sosyal haklar tanındı.

 

kendisini resmi olarak makedonya cumhuriyeti olarak ilan eden devlet, yunanistan’ın itirazlarının haklı bulunmasından dolayı uluslararası alanda bu isimle kabul edilmiyor. 

atina yönetimi büyük bir tarihsel bölge olan makedonya’nın bir bölümünün kendi sınırların içinde olmasından dolayı, ülkenin ismine karşı çıktı.

 

bu sorunu çözmeden bm’ye üye olamayan ülkenin adına, 7 nisan 1993 tarihli güvenlik konseyi kararıyla ara formül bulundu. kararda sorun çözülünceye kadar ülkenin adının ‘eski yugoslav cumhuriyeti makedonya’ olarak kabul edilmesine hükmedildi.

 

 

parlamenter demokrasiyle yönetilen makedonya nüfusunun yüzde 64’ünü makedonlar, yüzde 25’ini arnavutlar, yüzde 3,85’ini türkler oluşturuyor. sırp, roman, boşnak ve ulahlar ise ülkede yaşayan diğer halklar.

 

ülkede yapılan genel seçimlerden son üç dönemdir nikola gruevski’nin genel başkanlığını yaptığı siyasi ittifak kazandı. iç makedon devrimci örgütü ile makedonya’nın ulusal birliği demokratik parti’nin oluşturduğu ittifak, 2006, 2008 ve 2011 yılındaki seçimlerden galip ayrıldı.

 

5 haziran 2011 tarihinde yapılan erken genel seçimler sonucunda yeniden başbakanlık koltuğuna oturan gruevski’nin koalisyonu 123 üyeli parlamentoda 71 milletvekili ile temsil ediliyor. arnavut partisi de parlamentoda 15 sandalyeye sahip.

 

makedonya’da cumhurbaşkanı doğrudan halk tarafından seçiliyor. 2009 yılında seçimleri iktidar partisinin adayı gyorge ivanov ikinci turda yüzde 63’lük oy oranıyla kazandı. 

2005 yılında ab’ye aday statüsü kazanan makedonya, nato’ya üye olmak için de bir süredir yoğun çaba harcıyor.

 

 

diğer yugoslav cumhuriyetlere göre ekonomik açıdan daha geri kalmış bir ülke olan makedonya, uzun süre serbest piyasa ekonomisine geçişin zorluklarını yaşadı.

 

yetersiz sermaye birikimi, üretim teknolojisinin zayıflığı ve girişimci yoksunluğu ekonomisinin bugünkü başlıca sorunları arasında yer alıyor.

 

2000’lerin başında siyasi sorunlar nedeniyle de, yabacı yatırımcı çekilmesinde büyük zorluklar yaşandı. bu zorlukları aşmak adına ‘yabancı yatırım ajansı’ (makinvest) 2004 yılında kuruldu. 

 

son yıllarda etkisini gösteren küresel ekonomik krizden nasibini alan ülke, 2009 yılında yüzde 0,9 oranında küçüldü. ertesi yıl yüzde 1,8 ile toparlanma gösteren ekonomi, 2011 yılında yüzde 3 oranıyla büyümesini devam ettirdi.

 

çoğu balkan ülkesinde olduğu gibi makedonya’da da istihdam, ekonominin en büyük sorunlarından. son verilere göre ülkenin yüzde 31'i işsiz durumda. 

 

2011'de yüzde 3,4 oranında enflasyonun ölçüldüğü ülkede kişi başına düşen gelir 11 bin dolar seviyesinde.

 

gene aynı yıl 647 milyon dolar dış ticaret açığı veren makedonya’nın başlıca ihracat kalemleri arasında demir-çelik ürünleri, tekstil ve hazır giyim, tütün, şarap, taze meyve yer alıyor. 

ülke bunun karşılığında ise en fazla ithalat harcamasını petrol ve petrol ürünlerine, elektrik, otomobil ve diğer karayolu taşıtlarına harcıyor. 

 

makedonya’nın en önemli ticaret ortakları sırbistan, almanya, yunanistan, bulgaristan, rusya ve italya’dır.