biden ilk olarak güney kıbrıs lideri nikos anastasyadis ile ardından da kktc cumhurbaşkanı derviş eroğlu'yla görüştü. biden, anastasyadis'le görüşmesinde basına görüntü verirken, kameramanların ısrarına rağmen eroğlu ile görüntü vermedi, hızla içeri girdi. biden'ın güney kıbrıs'tayken aracında abd bayrakları bulunurken, kktc tarafına geçince bayraklar kaldırıldı. görüşme yaklaşık yarım saat sürdü. 

'doğalgazda hakkımız var, bunu görüştük'

kktc cumhurbaşkanı eroğlu, biden ile görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada “abd’nin kıbrıs’ta çözüme ilgisinin, her iki tarafın çıkarları eşit gözetildiği sürece yarar sağlayacağını” söyledi. görüşmede, türk tarafının müzakerecisi kudret özersay da vardı.

eroğlu, görüşmede doğalgaz konusunun gündeme geldiğini belirtti ve ukrayna krizinden sonra doğu akdeniz’de petrol kaynaklarının bir anlaşmaya yol açabileceği düşüncesinde olduklarını söyledi:

"doğalgaz konusu görüşüldü, bir öneride bulunuldu. doğalgaz kıbrıs münhasır ekonomik bölgesinde çıkan ve her iki halkı da ilgilendiren bir konudur. iki taraf da kendi düşüncesini ortaya koydu ve doğalgazda her iki halkın da, yani kıbrıs türklerinin de hakkı olduğu bir kez daha görüşüldü."

"kıbrıs’ta yıllardan beri anlaşma arayan iki halk var. yeni dünya düzeninin karışmaya başladığı bir zamanda orta doğu’da, akdeniz’de bir anlaşma olabilir düşüncesiyle bir diyalog başlatıldı."

petrol yüzünden savaş değil, barış kurulsun

"rusların kırım’ı işgali ve doğu ukrayna’da başlayan çatışmalarla yeni dünya düzeni değişti. konu referanduma kadar gitti. bu menfi yönde etki yaparken elbette orta doğu’da da petrol var, bu kaynakları elinde bulunduran ülkelerin anlaşma sağlamasını temenni ediyoruz. türkiye var, kıbrıs, israil, ürdün ve mısır var. bu ülkelerin kendi aralarında yapacakları görüşmelerle bir anlaşmaya varması bizi de ilgilendirir.  bizim temennimiz, doğu akdeniz’de petrol yüzünden savaş değil, dostluğun kurulmasıdır."

eroğlu, biden’ın rum tarafından herhangi bir taleple gelmediğini, maraş ve aihm kararının da gündeme gelmediğini açıkladı.

biden, ara bölgede düzenlenecek olan akşam yemeğinde eroğlu ve anastasiadis ile bir araya gelecek. eroğlu, bu yemeğe de ‘ümitli ve yapıcı bir anlayışla’ gittiğini belirtti.

ilk görüşme anastasyadis'le

biden, ziyareti kapsamında ilk olarak güney kıbrıs lideri nikos anastasyadis ile görüştü. görüşmede enerji ve bölgesel gelişmeler konuşuldu.

biden rum başkanlık köşkündeki ziyaretçi defterine de “kıbrıs’ta ve sizlerle olmaktan mutluyum. iki bölgeli, iki toplumlu çözüm çabalarını takdir ediyoruz. stratejik çıkarlarımızı güçlendirme çabalarınızı da takdirle karşılıyoruz. stratejik çıkarlarımız bir çözüm sonrasında daha da güçlenecektir” ifadelerini yazdı.

'dini liderler olumlu bir dil kullanmalı'

abd başkan yardımcısı rum başpiskoposluk binasında kıbrıs rum ortodoks kilisesi başpiskopos'u hrisostomos ve başmüftü talip atalay'ın da aralarında olduğu dini liderlerle görüşme yaptı. kıbrıs başmüftüsü atalay görüşme sonrası yaptığı açıklamada biden'ın kendilerine "dini liderler olumlu bir dil kullanmalı, siyasi bir dil kullanmamalı" dediğini aktardı. 

kıbrıs: 'yeni enerji kaynağı'

ziyaret, desteklediği rus yanlısı milislerle ukrayna’yı parçalama noktasına getiren moskova’yla batı’nın arasının soğuk savaş sonrası en gergin olduğu bir dönemde gerçekleşiyor.

rus gazına bağımlı avrupa birliği’nin putin yönetimine yaptırımlar açıklasa da sesini fazla yükseltemediği krizde, brüksel yeni enerji kaynağı olarak güney kıbrıs’ı gösteriyor.
reuters’a konuşan amerikalı bir diplomat, rusya’yla yaşanan kriz sonrası ab’nin yeni enerji kaynaklarına yöneldiğini saklamazken, “kıbrıs sularında hidrokarbon bulunmasının ardından ada bölgenin ekonomik ve enerji lideri olabilir” dedi.

Biden Kırbıs'ta öncelikle dini liderlerle görüştü. [Fotoğraf: Reuters]

ukrayna krizi ve yeni arayışlar

rum milletvekili takis hacıdemetriu ukrayna krizinin ada’yı birleştirme şansı doğurduğunu belirtirken, “ukrayna krizi ve gaz rezervleri bölgedeki fırsatları sermayeye çevirme, çıkarlarımızı daha da genişletme  ve kıbrıs’ta çözüm şansı yarattı” dedi.
kıbrıs’ı rusya’ya alternatif kılacak haber geçen yıl abd’li noble enerji şirketi'nin aramaları sırasında geldi. şirket kıbrıs açıklarında 147 milyar metreküp gaz rezervi olduğunu açıkladı.
bu rakam güney kıbrıs’ın 100 yıllık enerji ihtiyacını karşılamaya yetiyor. türkiye enerji ve tabii kaynaklar bakanlığı’nın verilerine göre, 2013 yılında 47 milyar metreküp doğalgaz harcayan türkiye’nin de üç-dört yıllık ihtiyacını karşılayabilir.

147 milyar metreküp gaz rezervi

enerji devi ülkelerle karşılatırıldığında çok büyük bir miktar değil. iran’ın kanıtlanmış doğalgaz rezervleri, güney kıbrıs’taki doğalgazın yaklaşık 183 katı. dünya doğalgaz piyasası için güney kıbrıs açıklarındaki gaz çok büyük bir miktar sayılmasa da, amerika merkezli german marshall fund’un eylül 2013’te yayınlanan “kıbrıs ve israil için doğalgaz ihraç olasılıkları” raporuna göre ekonomik gelişme ve enerji güvenliği açısından dikkate alınması gereken bir rakam. bu rezerv bile hem ada’da hem de ab’de heyecan yaratmış durumda. güney kıbrıs rum kesimi, ada’nın varsa tüm enerji rezervlerini keşfetmek için eni, korea gas corp ve total şirketlerini de bu yaz ada’da enerji aramaya davet etti. ada’nın ab için ana gaz transit noktalarından birisi haline gelmesi için de avrupa birliği ülkelerini kıbrıs'a yatırım yapmaya çağırdı.

diplomatlar biden’ın ziyaretinde rusya’yla batı arasındaki krizin de görüşüleceğini söyledi. abd, ukrayna’daki krizi ‘provoke ettiği’ gerekçesiyle rusya’ya daha sert yaptırımlar uygulanmasında diretirken, imf’in kredileriyle ekonomisini zar zor doğrultmaya çalışan rum kesimi buna karşı çıkıyor. çünkü güney kıbrıs rum kesimi, ab ülkeleri arasında rusya’nın en önemli ticari ortaklarından biri.

rum kaynaklar, biden’ın kktc ile rumlar arasındaki barış görüşmelerinde ‘heyecan verici’ bir açıklama yapmayacağı görüşünde

kaynak: al jazeera, reuters