Bilim-Teknoloji
Akıllı telefonda yerli dönemi
Teknolojide yerli üretim şimdi de cep telefonuna odaklanmaya başladı. Cari açığın biraz da olsa kapanmasını sağlayacak olan üretim için ilk adımlar atılıyor.
Konular:
Bilim-Teknoloji
her türlü ürünün yerli olarak o ülke topraklarında üretilmesi özellikle ekonomik kriz sonrası tüm dünyanın gündeminde olan bir konu. türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler de tükettiği birçok cihaz ve ürünün kendi topraklarında üretilmesini istiyor. bu hem gelirlerin ülke içinde kalmasını sağlıyor hem de cari açık gibi problemleri ortadan kaldırıyor. ancak üretimin önünde de birçok engel var: üke içi maliyetlerin yüksekliği, kanunların yetersiz kalması, üretimin ekonomik olmaması gibi sebepler bu konuda hızlı adım atılmamasına sebep oluyor.
konu yerli üretim olunca akla gelen ilk kalemlerden biri teknoloji. bu alanda türkiye'de uzun yıllardır çeşitli cihazlar üretiliyor. bunlar arasında akla ilk gelen ise televizyon. televizyonun ardından telefon üretimi yapmak geliyor. ilk denemeleri birkaç yıl önce başlayan telefon üretimi ise uzun ve sancılı bir süreç. cari açığın en büyük sebeplerinden biri olarak görülen tüketimin ihmal edilemeyecek bir bölümü ise cep telefonlarında görülüyor. yılda yaklaşık olarak 15 milyon telefonun ithal edildiği türkiye'de bu telefonlar için her yıl 5 milyar dolar yurtdışına çıkıyor.
montajla başlayan üretim
telefon üretimi birbirinden bağımsız parça gerektirdiğinden tamamen yüzde 100 yerli üretim mümkün değil. türkiye'deki üretim mantığı da ilk olarak montaj ile başlıyor. ancak sadece montaj yapmak bile, bilgi birikimi ve tecrübe sağladığından önemli bir adım olarak kabul ediliyor. ilk cep telefonu üretim denemeleri 2001 yılında raks tarafından başlatılmıştı. o dönem çin'de üretilen telefonlar iç pazara da sürüldü. ancak firma 2007 yılında iflas edince bu proje de suya düştü.
Raks'ın Türkiye'de tasarlayıp, Çin'de ürettirdiği telefonlardan biri olan 440
bir telefonu oluşturan bütün parçaları yerli olarak üretmek teknik olarak zor olsa da yazılım altyapısı ile beraber katmadeğerli bir 'yerli telefon' üretmek o kadar da imkansız değil. ancak bunun için gerek devlet, gerekse özel sektörün atması gereken çok adım var. türkiye'de telefon üretiminin en önemli katkılarından biri de ülkenin özel ihtiyaçlarına yönelik üretimin yapılabilmesi. bu da rekabet avantajı sağladığı gibi global marka olma yolunda önemli adımlardan biri olarak görülüyor
mevzuat eksik, teşvik yok
türkiye'de telefon üretiminin önündeki en önemli engel gerekli mevzuatın tam anlamıyla hazır olmaması. bir dönem telefon parçaları yurtdışından getirilip türkiye'de birleşirilerek satışa sunulduğu ve bundan belli oranda avantaj sağlandığı için üretim de bu kapsamda değerlendiriliyor. telefon gibi cihazları oluşturan parçaların büyük bir kısmı yurtdışından geldiği için üretimi türkiye'de yapılsa dahi montaj kapsamında giriyor. yani yerli üretime özel bir teşvik verilmediği için türkiye'de üretim çok mantıklı değil.
bu konuda geçen yıl ulaştırma, denizcilik ve haberleşme bakanlığı koltuğunda oturan binali yıldırım gerekli adımların atılacağını ve mevzuatın üretime uygun hale getirileceğini söylemişti. ancak seçim sebebiyle yıldırım'ın bakanlıktan ayrılması bu çalışmaların yarıda kalmasına neden oldu.
yerli üretim general mobile
cep telefonlarının yerli üretimi konusunda adımlardan biri de 5 yıl önce dst 500 modeliyle general mobile tarafından atılmıştı. o dönem telefon modellerinden biri türkiye'de üreten firma, daha sonra tablet üretimi de yapmıştı. bu üretim denemesinde smt (uzay montaj teknoloji) yani anakart üzerine parçaların monte edilmesi ve daha sonra telefonu oluşturan diğer parçaların birleştirilmesi yöntemi kullanılmıştı.
İlk üretilen telefonlardan biri General Mobile DST-500
general mobile türkiye genel müdürü muzaffer gölcü, o dönem yaptıkları üretimle ilgili olarak al jazeera'ya şunları söyledi:
"bizim için çok verimli bir deneyim oldu. daha sonra tablet bilgisayar üretimini de gerçekleştirerek bu konudaki tecrübemizi artırmış olduk. ilk ürettiğimiz cep telefonu modelinde yerli üretimin maliyeti, ithal ettiğimiz aynı ürünün maliyetinden daha yüksek çıktı. ancak burada bir katma değer oluştuğu için devam etmiştik. ilk günlerde bazı regülasyonlar hazır değildi. devlet kurumlarıyla birlikte yapılan çalışmalar sonucu yerli üretimin önü açılmış oldu."
yerli üretimin birçok anlamda fayda sağladığını ifade eden gölcü, "yerli üretimin avantaj ve faydalarını sayfalarca yazabiliriz. devletimizin yerli elektronik cihazların üretimine teşvik vermesi, vergi avantajı sağlaması bizler için iş modeli haline geleceğinden yatırımların artması ve sektörümüzün 2023 hedeflerini yakalaması için önemli bir destek olacağını düşünüyorum" dedi.ilk yerli akıllı telefonu vestel üretti
türkiye'de satışa sunulan ilk yerli akıllı telefon ise geçtiğimiz günlerde vestel tarafından üretilmeye başlandı. ilk üretilen ve satışa çıkan model ise turkcell için üretilen t40 modeli oldu. firmanın manisa'da bulunan fabrikasında sadece turkcell için değil aynı zamanda vodafone için de telefon üretiliyor. turkcell için üretilen telefon t40 ismiyle piyasada yer alırken, vodafone'un telefonu ise blade v ismiyle satılıyor. her iki telefonda aslında çinli üretici zte'nin farklı modelleri. vestel ile işbirliği ile üretilen bu iki yeni model, manisa'daki fabrikadan çıkıyor ve made in turkey damgasına sahip.vestel ayrıca mayıs ayında kendi ismini taşıyan üç yeni yerli akıllı telefonu piyasaya sürmeye hazırlanıyor. firma, manisa'da bulunan fabrikasında sadece telefon değil 76 farklı elektronik cihazın üretimini yapıyor.
Vestel Şirketler Grubu Pazarlamadan Sorumlu Genel Müdürü Ergün Güler
al jazeera'ya konuşan vestel şirketler grubu pazarlamadan sorumlu genel müdür ergün güler, yeni model yerli akıllı telefonlarını mayıs ayından itibaren satıya sunacaklarını belirtti. güler sözlerine şöyle devam etti:
"yüzde 100 yerli tasarım ve üretim akıllı telefonumuzun tanıtımını geçtiğimiz yıl içerisinde gerçekleştirdik. akıllı telefonlarımızı 4.3”, 4.7” ve 5” olmak üzere üç farklı ekran boyutunda tüketicilerle buluşturacağız. akıllı telefonlarımız android 4.2 jelly bean işletim sistemine sahip. yerli üretici olduğumuzdan da maliyetlerimiz ve buna bağlı olarak ürün fiyatlarımız dolar kurundaki artıştan çok fazla etkilenmiyor. dolayısıyla fiyatlarımızı koruyor ve tüketiciler tarafından tercih edilmeye devam ediyoruz. yerli üretici olarak bizim için doların istikrarlı bir seyir izlemesi büyük önem arz ediyor. dolar kurunun stabil bir değere sahip olmasıyla üretimde enerji ve işçilik maliyetlerini daha iyi yönetebiliyoruz."
türkiye'de sadece montaj yapılıyor eleştirilerine katılmadığını söyleyen güler, "vestel olarak en başta buzdolabı üretiminde japonlarla ortak çalışmamız dışında eğer alanlarda yabancı ülkelerden bilgi veya model transferi gerçekleştirmedik. beyaz eşya fabrikalarımızın kuruluşlarını, planlamasını ve makine parkını tamamen kendi mühendislerimizle yaptık. model geliştirme, ar-ge çalışmaları, üretim süreçleri ve ürün testlerinin tamamını da kendimiz yapıyoruz" dedi.
ilk yerli akıllı: turkcell t40
turkcell genel müdür yardımcısı ilker kuruöz, ilk yerli akıllı telefon t40'ı geçen yıl ekim ayında satışa sunduklarını ve yerli üretim t40 modellerinin ise ocak ayından itibaren raflardaki yerini aldığını ifade etti. kuruöz, "ilk yerli üretim turkcell t40 prototipleri aralık ayında vestel’in manisa’daki bandında üretildi. başarıyla gerçekleştirilen test üretiminin ardından hemen seri üretime geçildi ve türkiye’nin ilk yerli üretim akıllı telefonlarını ocak ayında satışa sunduk. 'made in turkey' damgalı ilk akıllı telefonlarda kırmızı ve beyaz renkleri tercih ettik" dedi.
Yerli ilk akıllı telefon Turkcell T40, Vestel'in Manisa'da bulunan fabrikasında Çinli ZTE işbirliği ile üretiliyor.
yerli üretimin önemine dikkat çeken kuruöz, devlet teşvikiyle önemli bir ekosistemin oluşturulabileceğini, bu sayede dünya çapında bir akıllı telefon markası çıkabileceğini söyledi. kuruöz "yerli üretim, ülke ekonomisi açısından da kritik değer taşıyor. türkiye’nin her yıl ithal ettiği yaklaşık 15 milyon telefonun cari açık üzerindeki etkisi yaklaşık 5 milyar dolar. biz bugüne kadar 1 milyon t serisi satarak cari açığa yaklaşık 500 milyon tl pozitif katkı sağladık. t40 ile bu rakamı daha da yukarı çekmeyi ve sektörün diğer oyuncularını da bu yönde teşvik etmeyi hedefliyoruz" diye konuştu.
set üstü kutu da üretilecek
türkiye'de televizyon ve bilgisayar gibi elektronik cihazların yanısıra farklı üretimlerde yapılıyor. bu üretimlere bir diğer katkı da airties ve karel'den geldi. işbirliği yapan 2 firma ttnet'in dijital televizyon platformu olan tivibu için set üstü kutular üretecekler. bunun için ankara'da karel ile ortak bir fabrika kuran airties, yıllık 300 bin adet set üstü cihaz imal edeceklerini açıkladı.
airties yetkilileri, türkiye'deki ilk yerli üretimlerine bu adımla başladıklarını belirtti. açıklamada şöyle denildi:
"türkiye mühendislik gücü çok kuvvetli olan bir pazar. dolayısı ile de en önemli alanların başında üretim faaliyetlerinin artması adına teknolojik altyapı yatırımlarının desteklenmesi önem arz ediyor. şu andaki mevcut üretim ortamları, ileri teknoloji içeren bazı ürünlerin üretilmesi noktasında yetersiz kalıyor. bu noktalardaki ihtiyacın farkında olarak, gerekli yatırımların tamamlanması ile tüm üretim faaliyetlerinin türkiye’de hayata geçebileceğini düşünüyoruz."
türkiye’de teknolojik cihaz üretimi öncelikle türkiye’de yeni iş alanları doğması anlamına geldiği belirtilen açıklamada, "ayrıca hammadde tedariki, türkiye’deki kaynakların kullanımı da türkiye için önemli bir ekonomik katkı sağlayacaktır. ilk aşamada kablosuz video dağıtımı konusundaki çözümlerimizi de entegre edeceğimiz iptv ve ott kutuları türkiye’de üreteceğiz. başlangıç olarak sadece türkiye pazarı için üretim yapacağız. ancak önümüzdeki günlerde, mesafeyi göz önünde bulundurduğumuzda, özellikle avrupa’daki müşterilerimiz için de türkiye’de üretip, ihraç etmek planlarımız bulunuyor" denildi.
bilgisayar da üretiliyor
türkiye'de teknolojik ürün anlamında bilgisayar üretimi de yapılıyor. 2001 yılından beri dizüstü bilgisayar da üreten casper bu anlamda önemli markalardan biri. casper üretim direktörü ersin özel, yerli üretim yapmanın önemli avantajları olduğunu ifade etti. özel sözlerine şöyle devam etti:
"uluslararası markalardan daha hızlı hareket etmemizi sağlıyor. kullanıcıyı son teknolojiyle ilk buluşturuyor, piyasadaki uyumu takip edip, geliştirme projelerini hızla devreye sokuyoruz. ülke ekonomisine de önemli katkısı var. türkiye’ye katma değer sağlıyor ve istihdam yaratıyoruz. 450 çalışanı olan casper’ın yaklaşık 120 personeli doğrudan üretim faaliyetleri içindedir."
Casper 2001 yılından beri Türkiye'de bilgisayar üretimi yapıyor
akıllı telefonları da bulunan casper'ın bu modellerini türkiye'de üretmeyi düşündüklerini de söyleyen özel, "planlarımız arasında bulunuyor. telefon, rekabetin daha zorlu olduğu bir alan; ama hedeflerimiz büyük" dedi. özel, "bilgisayarlarda aynı kasada onlarca farklı konfigürasyon talep edilebiliyor ve önce siparişleri alıp, 1-2 gün içinde isteğe özel üretim yapmak avantajlı oluyor. telefonda durum biraz farklı. mobil teknoloji henüz olgunlaşma aşamasında. yatırım yaptığınız üretim bandını, henüz maliyetini karşılamadan değiştirmek zorunda kalabilirsiniz. bilgisayardaki satış hacmimize telefonda da ulaştığımızda bu kararı alabilmek daha kolay olacaktır" diye konuştu.
yerli üretimin önündeki en büyük engelin vergi avantajının bulunmaması olduğunu belirten özel, "yurtdışından gelen bilgisayarlar için sıfır gümrük vergisi uygulanıyor. yurtdışında zaten daha hesaplı üretilebilen ve yurda girişte gümrük vergisi ödemediğiniz bir ürünü, türkiye’de üretmeye karar vermek, buna yatırım yapmak ve istihdam yaratmak, cesaret istiyor" dedi.
teknoloji alanında yerli üretimin önünde birçok engel olsa da firmalar bu konuda yatırım yapmaya devam ediyorlar. ilk yerli akıllı telefonların gelmeye başladığı bugünlerde yeni modellerin de yolda olduğunu görülüyor.
kaynak: al jazeera
Yorumlar