rusya federasyonu’nda geçen pazar günü bütün şehirlerde ve federe bölgelerde düzenlenen yerel seçimlerin en tartışmalı yanı, kırım yarımadası’nda düzenlenen seçimlerdi.

kırım, 18 mart’ta uluslararası toplumun ve kırım tatarları’nın tanımadığı bir referanduma dayanarak rusya tarafından ilhak edilmişti. pazar günü düzenlenen ve kırım tatar mili meclisi’nin boykot ettiği yerel seçimler, kırım’ın rusya tarafından ilhakı sonrasındaki yapılan ilk seçimlerdi.

türkiye’nin, abd’nin ve ab’nin tanımadığını açıkladığı bu seçimlere katılımın yüzde 53 civarında olduğu açıklandı. kırım’daki katılım oranı, rusya’nın pek çok bölgesindeki katılım oranlarından daha yüksek. ancak, kırım’da daha önce düzenlenen seçimlere göre, hayli düşük. mart ayında düzenlenen referanduma katılım yüzde 83’tü.

seçimlerde, kırım parlamentosu’nun 75 milletvekilinin 50’si parti listelerine göre, 25’i ise dar bölge çoğunluk sistemine göre seçildi. sonuçlara göre rusya’da iktidarda bulunan birleşik rusya partisi kırım’da oyların büyük çoğunluğunu (yüzde 70,18) aldı. milliyetçi görüşleriyle bilinen rus siyasetçi vladimir jirinovski’nin başkanı olduğu rusya liberal demokrat partisi (rldp) ise oyların yüzde 8,49’unu alarak, parlamentoya giren ikinci parti oldu.

rusya’nın önde gelen partilerinden rusya federasyonu komünist partisi ise yüzde 5’lik barajı geçeceğine kesin gözüyle bakılmasına rağmen, barajı geçemedi. böylelikle, kırım’da komünist partilerin süregelen güçlü bir oy oranı olmasına rağmen, kırım’ın son 90 yıllık tarihinde ilk kez komünistler parlamento dışında kaldı.

tatarların boykotu ne anlama geliyor?

kırım’da nüfusun yüzde 14’ünü oluşturan kırım tatarları’nın büyük bölümü, seçimleri boykot etti. bu seçimlerde bazı kırım tatarları’nın rus partilerinden aday olmalarına rağmen, sandığı boykot çağrısına uyuldu.

kırım tatar milli meclisi başkan vekili nariman celal, al jazeera’ye yaptığı açıklamada, seçimlerine katılımın düşük olmasını, boykot kararına ve kırımlı rusların rusya’ya karşı hayal kırıklığı içinde olmalarına bağlıyor.

meclis dış ilişkiler sorumlusu ali hamzin ise, “kırım’daki ruslar, rusya’nın gerçekleriyle şimdi yüzyüze geliyor. referandumda rusya’yla birleşmekten yana oy kullananların bile önemli bölümü bu seçimlerde rusya’dan hayal kırıklığı duyduğu için sandığa gitmedi” diye konuştu.  hamzin, rus makamlarının seçimlerden sonra tatarlara ait kurumlarda ve evlerde başlattıkları aramaların tatar milli meclisi’nin seçimlerdeki tavrından kaynaklandığını ifade ederek şunları söyledi:

“oysa ki biz, seçimleri boykot etmekle birlikte, seçimleri sabote etmeye yönelik bir çaba göstermedik. rus makamları bizimle uğraşmayı bıraksınlar da, kırım’da diğer etnik gruplar ve yerli ruslar arasında rusya yönetimine karşı hoşnutsuzluğun nasıl arttığını görsünler”.

'temel talepler görmezden gelindi'

meclis başkan vekili nariman celal, boykot kararı alınmasının önemli bir nedeninin kırım’daki rus yanlısı yönetimin kırım tatarları’nın temel taleplerini görmezden gelmesi olduğunu söyledi. celal, şöyle konuştu:

“kırım tatarları kırım’ı asli unsuru olduğu için biz, kırım parlamentosu’nda tatarlar’ın yüzde 20’lik kontenjana sahip olmasını ve tatar adayların tatarlar tarafından seçilmesini istedik. fakat kırım yönetimi, bu talepleri görmezden geldi. sonuçta, pek çok tatar bu seçimlere katılmanın rus yönetimine meşruluk kazandırmak olacağını düşündüğü için oy kullanmadı.”

'putin’le özdeşleştirip oy verdiler'

kırım’daki siyaset uzmanlarından aleksandır formançuk, al jazeera’ya yaptığı değerlendirmede, birleşik rusya partisi’nin kırım’da elde ettiği bu yüksek oy oranının, bu partinin seçmenin gözünde rusya devlet başkanı vladimir putin’le özdeşleşmiş olmasından kaynaklandığını söyledi.

formançuk’a göre, putin rusya’nın kırım’ı ilhakında büyük rol oynadığı için, kırım’da seçimlere katılanların büyük bölümü, putin’le özdeşleştirdikleri partiye oy verdi. rusya liberal demokrat partisi de, formançuk’a göre, bu partinin lideri vladimir jirinovski ile özdeşleştiriliyor. bu nedenle de formançuk, kırım’daki rus milliyetçisi seçmenin bir bölümünün bu partiye oy verdiğini söyledi.

kırım’da komünistlerin ilk kez parlamento dışında kalması konusundaysa formançuk, “seçimlere üç komünist parti katıldı. bu oylar toplanırsa, komünistlerin yine yüksek oy aldığı görülüyor. rusya komünist partisi aday listesinin üst sıralarına, kırımlı olmayan, rusya’dan gelen kişileri yerleştirdi. bu, ters etki yaptı” dedi.
kırım’da bu seçimlerde katılımın yüksek olması amacıyla rus yanlısı yönetim, seçmenlerin rus pasaportunun yanısıra ukrayna pasaportu, hatta sovyetler birliği’nden kalma pasaportlarla oy kullanmalarına izin vermişti. 

buna karşılık katılım, kırım’daki önceki seçimlere göre düşük oldu. formançuk bunu, “seçmen birleşik rusya partisi’nin seçimleri kazanacağına kesin gözüyle baktığı için sandığa gitmedi. kırım’da ilhaktan sonra meydana gelen ekonomik sıkıntılar, seçmenin bir bölümünün yönetime tepki duymasına neden oldu. bu kesimler, rusya’yla birleşildiği için pişman değiller. eleştirilerini de putin’e değil, yerel yönetime gösteriyorlar. bu nedenle bu seçmen, bu yerel seçimlere katılmamayı seçti” sözleriyle yorumladı.