aşağıçağlar köyünde iki metrekarelik tek göz bir oda 29 yaşındaki osman çoksöyler'in evi. odanın toprak zeminini örten bir halı bile yok. ancak şadiye çoksöyler tüm bu fakirliğe aldırış etmiyor. 3 yaşındaki asude ve bebeği kübra ile eşinin gelmesini bekliyor. evlilik fotoğrafını avuçlarının arasına alıp öpüyor.

'işverenlerden şikayetçiyim'

şadiye çoksöyler, madencilerin mahsur kalmasında işverenin büyük hata ve sorumlulukları olduğunu söylüyor:

“şimdi ortalıkta yoklar tabii, kaçtılar. dağ gibi yiğitleri suların içinde bırakıp kaçtılar. daha dün başlamıştı benim kocam işe. yarım saat fazla kömür çıkartsınlar diye onlara dışarıda yemek yedirmemişler. benim kocama azık olarak yesin diye koyduğum bir kuru ekmekti. onu bile yemesine müsade etmediler. onlardan şikayetçiyim, her iki dünyada da şikayetçiyim.”

'maaşları iyileştireceklerine...'

hükümete de seslenen şadiye çoksöyler, maaşlarda düzenleme yapılarak bu işin çözülemeyeceğinin artık görülmesi gerektiğini ifade etti:

“maaşları iyileştireceklerine, işçinin çalıştırıldığı koşulları iyileştirselerdi ya. bunu yapabilselerdi benim aslan kocam şimdi suların altında kurtarılmayı bekliyor olmayacaktı. kim verecek bunun hesabını? köyümüzü yakıp gitti vicdansızlar.”

ermenek'teki madenlerin çoğu, maden işçilerinin çalışma koşullarını iyileştiren torba yasanın kabul edilmesiyle kapandı. işveren maliyetlerin artmasını gerekçe gösteriyordu. işçilerin çoğu iki, üç ay çalışamadı. işverenin 'yemek, yol sizden' restine, bazısı boyun eğmek zorunda kaldı ve madenlerde faaliyet tekrar başladı.   

'bu eşek bu yükü çekmez dediler'

osman çoksöyler’in ağabeylerinden hasan çoksöyler, kurtarma çalışmalarının hızlandırılması gerektiğini belirtirken, en büyükleri mümin çoksöyler de işverenin devletin verdiği ücreti vermemek için işçiyi mağdur ettiğini öne sürdü.

“biz 9 kardeşiz, 3 kız 6 erkek. çoğumuz madenciyiz. ekmeğimizi madenden kazanıyoruz. ama ermenek’teki 11 maden ocağı işletmecisi para kazanmak için bizim sırtımızı kullanıyor. torba yasa çıktıktan sonra hep beraber işsiz kaldık. sonra bayram ertesi bizi çağırdılar. ‘bu eşek bu yükü daha fazla çekmez arkadaş’ diyerek yol ve yemek paralarımızı keseceklerini söylediler.”

başladığı gün mahsur kaldı

kendisinin ve birçok arkadaşının buna itiraz ettiklerini belirten hasan çoksöyler, “gelen gelir, gelmeyenlerin kıdemlerini, primlerini yakarız tehditleri savurdular. ihtar çekip dava açacağımızı söyledik. bu kez de ihtar çekenlerin bir daha işe alınmayacağını söylediler. benim kardeşimin de aralarında olduğu birçoğu işsiz kalma korkusuyla işbaşı yaptı. kardeşim başladığı gün mahsur kaldı" dedi.

'hiçbir hazırlıkları yok'

madende hiçbir hazırlık yapmadan çalışmaların başlatıldığına dikkati çeken çoksöyler, “bu artık bizim kaderimizmiş gibi gelmeye başladı. müfettiş geliyor, gelişi hemen içeri uçuruluyor. tehlikeli bölgeler çamurla kapatılıyor, sanki oralarda çalışma yapılmıyormuş gibi. müfettiş en iyi şekilde ağırlanıp sonra geldiği gibi ankara’ya gönderiliyor. böyle bir çarkın içinde işçilerin mahsur kalması son derece doğal değil mi?” diye sordu.

'tuvalet ihtiyacına bile izin vermiyorlar'

madenlerde çalışma koşullarının nazi dönemi almanyası’ndan farksız olduğunu savunan çoksöyler şunları söyledi:

“bu adamlar yerin dibinde ekmeğinin peşinde koşturan işçiye tuvalet ihtiyacı bile vermiyor. düşünün bu insanlar saatlerce yerin altında çalışırken tuvaletlerini yapamıyorlar. doğru dürüst yemek yiyemiyorlar. nazi kampı görüntüleri var birçok madenin içinde. gariban insanlar haklarını savunmaya kalkışınca da işsiz kalıyorlar. “

kaynak: al jazeera