türk hava sahasını ihlâl ettiği gerekçesiyle rus su-24 uçağının düşürülmesinin olası sonuçlarını ekonomi ve dış politika araştırmaları merkezi (edam) uzmanı dr. can kasapoğlu’na sorduk.

nato, kolektif savunma sistemleri, füze savunma sistemleri uzmanı kasapoğlu’na göre rusların, suriye’nin de kullandığı su-24 uçaklarını türkiye sınırına bu kadar yakın kullanması dikkat çekici:

“bunun amacı, türkiye’nin angajman kurallarını fiilen esnetmeye yönelik bir test olabilir. ancak, türkiye her ciddi devletin davranması gerektiği gibi davranarak bunun esnetilemeyeceğini de gösterdi. burada siyasi irade de test edilmek istenmiş olabilir. bu test etmenin amacı da şu olabilir; g-20 zirvesinden sonra abd ve türkiye ortak operasyon yapacağını söylemişti. bu operasyonda devrede olacak güçlerden biri de özgür suriye ordusu ve onlarla birlikte hareket eden türkmen güçler olacaktı. bu ileriye yönelik planlamaları hedefleyen bir teste girişmiş olabilir ruslar.”

pilotların akıbeti belirleyici olacak 

Dr. Can Kasapoğlu

“meselenin nereye varacağında uçaktaki iki pilotun akıbeti çok önemli bir unsur olacaktır. rusya’nın meseleyi tırmandırma olasılığını tamamıyla dışarıda tutmuyorum ama bu pilotlar türkmenlerin elindeyse ve türkiye aracılığıyla sağ salim rusya’ya teslim edilirlerse durum farklılaşabilir.”

kasapoğlu’na göre, rusya meseleyi tırmandırmayı tercih ederse diplomatik girişimlerinin yanı sıra askeri anlamda da tavır takınabilir:

“rusya, suriye uçaklarına daha fazla eskort edebilir. havada it dalaşları yaşanabilir. ancak bu uçaklarda harp yükü olacağı için, bu çok tehlikeli bir hâl alabilir. ayrıca rusya, devlet dışı grupları devreye sokabilecek bir tavır takınabilir.”

nato’nun tavrı

kasapoğlu, türkiye’nin daha önce, hava sahasının ihlâl edilmesini kabul etmeyeceğini, bu ihlâlin nato hava sahasını da ihlâl etmek anlamına geleceğini defalarca dile getirdiğini de hatırlattı:

“muhtemelen nato’nun 4. maddesi işletilecektir. bu madde, nato üyesi bir ülkenin güvenliğini tehdit eden durumlarda ittifakı konsültasyona çağırır. nato’nun doğu kanadı yani baltık ülkeleri kanadı sürekli rus ihlalleri ile karşılaşıyor. nato, aynı şeyin güney kanadında yani türkiye üzerinde olmasına izin vermeyecektir. nato bunu sağlamak için,  hava savunma sistemini güçlendirebilir. daha fazla uçak konuşlandırabilir.”