chp’den önseçime giren bir adaya parti üyelerinin en fazla sorduğu soru ne diye sorduğumuzda “telefonumuzu açacak mısın?” diye yanıt vermişti. aday adayı kendisine türkiye’nin siyasi meseleleri hakkında ne düşündüğünün sorulmamasından şikâyetçiydi. istanbul’da epey mesai harcadığımız önseçim çalışmaları için rahatça yapılabilecek tespit “siyasetsizlik” denilebilir.

tanıklıklarımız, siyaset adına en çok konuşulan konunun “akp’den nasıl kurtuluruz”un dışına çıkamamasıydı. ak parti uygulamalarından mağdur olmak, akp taraftarlarıyla ekranlarda kıran kırana “mücadele” etmek üyeler nezdinde adayı değerli kılıyordu. akp mağduriyeti, akp politikalarıyla sokakta, mahkeme salonlarında, ekranda mücadeleye dönüşmüşse o aday avantajlıydı. nitekim bu avantaj sonuçlara da yansıdı. aykut erdoğdu, eski cumhuriyet savcısı ilhan cihaner, gazeteci barış yarkadaş, mahmut tanal, dursun çiçek, yazar eren erdem yukarıdaki algı ile listelerde üst sıralara geldiler.

adaylardaki siyasi duruş/söylem etkili olsa, fethullah gülen cemaati’nin komplosu sonucu tutuklandığını belirten emekli albay dursun çiçek ile aynı cemaat’e yönelik operasyonlara sokağa çıkarak karşı çıkan milletvekili mahmut tanal aynı partinin tabanından binlerce oy alamayabilirdi. önseçimde farklı bölgelerde aday olan mahmut tanal 22 bin 680, dursun çiçek ise 17 bin 686 oy almıştı.

halk tv ekranlarında sık görünmek, aday için ciddi bir avantaj olarak öne çıktı. yukarıdaki isimler tek tek incelendiğinde diğerlerine göre öne çıkan farklı yönleri kuşkusuz var, ancak tümü için “olumlu tanınırlık” tespiti yapılabilir. özellikle aykut erdoğdu en zorlu adayların olduğu 2. bölge’de en yakın rakibine 3 bin 500 fark atarak akp hakkındaki yolsuzluk iddialarını gündeme getirmesinin üyeler nezdindeki karşılığını aldı. listelerde ilk beşe giren bir adayın önseçim çalışmaları sırasında bize yaptığı “üyeler şu anda çikolata dükkânına girmiş gibi. zaman kısıtlı, fazla adayı tanıma şansları yok, haliyle ilk olarak bildikleri, tanıdıkları çikolatayı alacak” tespiti doğru çıktı.

güçlü yeniler

istanbul’daki seçimlerde ulusal çapta tanınmayan ama parti içinde tanınan isimler de tbmm kapısını araladı. 3. bölge “örgüt emekçilerine” en fazla kucak açan yer oldu. istanbul’un batı ilçelerinde sibel özdemir, 34 yaşındaki zeynel emre ve ali şeker seçilebilecek yerlere geldiler.

2. bölge’de gülay yedekçi aslan ve didem engin, 3. bölge’deyse 30 yaşındaki onursal adıgüzel ve 25 bin 520 oyla istanbul’un birincisi ilan edilebilecek olan gamze akkuş ilgezdi örgütün tanıdığı isimler olarak seçildi. bu isimlerin tümü parti içinde çeşitli görevlerde bulundular. yeni adaylardan ali şeker hariç tümü kadın ve genç kategorisinde. bu kategorinin üst tanımlaması ise varlıklı ve güçlü bir profil çizmeleri.

kadın adayların tümü türkiye ortalamasının epey üzerinde eğitim almış, şirket sahibi iyi kazanan profesyoneller. gençlere bakıldığında da durum farklı değil, genç yaşta olmalarına rağmen şirketleri var, mesleklerinde iyi kazanan gençler. genç ve kadın kategorisine girmeyen ali şeker ilçesinin vergi rekortmeni olmuş bir isim. 

listelerde seçilebilecek yerde ortalama gelire sahip bir emekli öğretmen, banka emeklisi ya da işçi “örgüt emekçisi” yer alamadı. istanbul genelinde en yüksek oyu alan gamze akkuş ilgezdi kampanyasına ciddi miktarda para harcayan isimlerden oldu.

üyeler teşkilattan isim seçerken “güçlü” isimleri tercih etti denilebilir. güçlü isim arayışı, üyelerin gerektiğinde telefon edip sorununu çözmesini isteyecek milletvekili arayışına bir yanıt olarak değerlendirilebilir. neredeyse görüştüğümüz her üyenin 'listemde mutlaka kadın ve genç olacak' sözleri yukarıdaki isimleri seçilebilecek yerlere taşıdı.

hesaplaşma / yenileşme

chp önseçimleri için sıkça yapılan “taban yenileşme, değişim istedi” tespiti ilk beş sıralar baz alındığında rahatlıkla istanbul seçimleri için de söylenebilir. önseçime giren ve halen milletvekili olan sekiz isimden sadece üç tanesi ilk beşe girebildi.

ilk beşe giren mustafa sarıgül ise ayrı bir değerlendirmeyi hak ediyor. seçilme sınırında olan mustafa sarıgül chp içinde tam bir ayrışma nedeni. sarıgül’ün parti içinde seveni kadar sevmeyeni de var. ciddi sayıda üye, 2. bölge’de önseçim süresince sarıgül için “sakın listenize yazmayın” kampanyası yürüttü. sarıgül de kampanyası süresince örgüt binalarından uzak durdu. milletvekili seçilse de seçilemese de sarıgül’ün chp içinde etkin olma koşulları şu an itibariyle epey daralmış durumda.

daha önce belediye başkanlığı yapmış, aralarında kadıköy belediyesi'nin eski başkanı selami öztürk’ün de olduğu isimler ise tam bir hezimet yaşadı. eski milletvekilleri mehmet sevigen, ercan karakaş, çetin soysal, şinasi öktem, berhan şimşek gibi isimler ise seçimlerde çok arkalarda kaldı. bu isimlerin gerilerde kalması chp’de eskiye rağbet olmadığının net bir ifadesiydi.

bu durumun istisnası 1. bölge'de altıncı sırada çıkan eski istanbul il başkanlarından ve parti meclisi üyesi ali özcan oldu. yıllardır parti üst yönetimlerinde olan ali özcan hep savunduğu önseçim ile ancak 70 yaşında listelerde seçilebilecek yere yerleşti. üyeler bir anlamda ali özcan’a vefa gösterdi. parti içinde iç dengelere vakıf, taraf olan üyeler için önseçim bir anlamda hesaplaşma fırsatı da doğurdu. eski milletvekillerini ve belediye başkanlarının seçilememesinde yıllardır beklenen hesaplaşma büyük rol oynadı.

alevilik

ak parti politikalarından rahatsız olan aleviler türkiye’nin en politize toplumsal kesimlerinden birini oluşturuyor. bu politikleşmenin adresi yıllardır chp olmuştu. son dönemlerdeyse partinin yükünü ciddi anlamda aleviler çekmeye başladı. parti çalışmalarında daha görünür oldular. daha önceleri iç dengeler nedeniyle gözetilmesi gereken bir grup olan aleviler, artık chp’de eskiye göre daha belirleyici bir konuma geldi. ak parti politikalarına karşı chp, aleviler için bir sığınak ve akp’ye direnme aracı. parti ile kurulan sıkı aidiyet ilişkisi önseçimde oy kullanmaya gitmelerine neden oldu. hal böyle olunca da üst sıralarda ciddi bir alevi ağırlığı oluştu. bazı parti üyeleri ve yöneticileri de alevi görüntüsünün kitle partisi için handikap oluşturacağı görüşünde. parti içinde genel merkezden listelere yapılacak atamalarla alevi görünümü dengelenecek görüşü hakim.

kaynak: al jazeera