abd nüfus, mülteciler ve göçten sorumlu dışişleri bakanı yardımcısı anne richard, abd'nin, 10 bini türkiye'deki kamplardan olmak üzere yaklaşık 15 bin suriyeli sığınmacıyı mülteci olarak kabul edeceğini açıkladı.

al jazeera'ya konuşan richard diğer batı ülkelerinin de suriyeli sığınmacıları kabul edeceğini söyledi: 

"birleşmiş milletler (bm) gelecek yıldan itibaren 30 bin suriyeliyi farklı ülkelere yerleştirmek istiyor. bunun üçte biri türkiye’den olacak. biz de toplam sayının yarısını almak istiyoruz. henüz resmi olarak bir rakam duyurmadık, ancak bunu istiyoruz."

birleşmiş milletler'in 3 mart 2014'te açıkladığı verilere göre suriyeli sığınmacı sayısı 2,5 milyonu geçti. türkiye dışişleri bakanlığı'na göre, 16 mart 2014 tarihinde türkiye'deki barınma merkezlerinde kalan suriyeli sayısı 466 bin 474. buna kamplar dışında kalan sığınmacılar dahil değil. 

suriyeli 2,5 milyon sığınmacının geri kalanı ürdün, lübnan, irak, mısır gibi bölge ülkelerinde. batı ülkelerinin, suriye'de iç savaşın başlamasından beri kabul ettiği sığınmacı sayısıysa yalnızca 55 bin.

bm 2014 yılında suriye'den kaçmak zorunda kalacak insanların sayısının toplamda 4 milyonu geçebileceğini tahmin ediyor. örgüt, batı ülkelerine daha çok suriyeliye ev sahipliği yapmaları için sesleniyor. ancak yeniden yerleştirme ve insani kabul gibi programlardan yararlanacak suriyeli mülteciler için hedeflenen sayı yalnızca 30 bin.

nihayet bm yardımı

richard, 20 mart’ta türkiye üzerinden suriye’ye giden ilk birleşmiş milletler yardımlarıyla ilgili görüşmeler yapmak için ankara’daydı.

bu tarihten önce bm örgütleri, esed rejiminin engellemeleri nedeniyle suriye'ye yardım malzemelerini türkiye - suriye sınırından taşıyamadı. rejimin tutumu 22 şubat'ta bm güvenlik konseyi'nin (bmgk) suriye'nin tüm noktalarına insani yardım ulaştırılmasını öngören kararından sonra değişti ve bm yardımları suriye'ye girdi. 

bm’nin suriye’ye gönderdiği yardımlara abd de katkı sağlıyor.

türkiye'den 10 bin sığınmacı abd'ye gidecek

al jazeera'ye konuşan richard yardımlara ek olarak suriyeli mülteciler için yapılabilecekler üzerinde çalıştıklarını söyledi.

"yapmak istediğimiz şey, suriyelilerin bir kısmını abd’ye yerleştirmek. bm mülteciler yüksek komiserliği (bmmyk) ile birlikte çevre ülkelerde yaşayan suriyelilerden en savunmasız, asla suriye’ye geri dönemeyecek durumda veya ciddi tıbbi bakım gibi hayati ihtiyaçları olanları belirlemek için çalışıyoruz. bmmyk yasal mültecileri belirlediğinde, türkiye’dekilerin bir kısmını -büyük bir sayı olmasa da- abd’ye alacağız."

richard, avrupa ülkelerini de suriyeli mültecileri alması için teşvik ettiğini, bunun için de avrupa ülkelerinin yetkililerini abd’ye giderek oradaki mülteci programını incelemeye davet ettiğini söyledi. richard "almanya 10 bin suriyeli mülteciyi alacağını açıkladı. daha küçük sayılar veren ülkeler de var. biz her zaman en fazla sayıda mülteciyi alıyoruz” dedi.

'tehlikeye rağmen suriye’yi terk etmiyorlar'

dışişleri bakan yardımcısı, sadece ülkesine geri dönemeyecek olan suriyelilerin mülteci olarak kabul edileceğini, en iyi çözümün savaşın bitmesinin ardından suriyelilerin evlerine geri dönmesi olduğunu söyledi. richard'ın gözlemlerine göre suriyelilerin eğilimleri de bu yönde:

“savaş bittikten sonra, bence sığınmacıların çoğu evlerine dönmek isteyecek. iki buçuk milyon suriyeli ülke dışına kaçmış olsa da, hâlâ büyük çoğunluğu ülkesinde kalmayı tercih ediyor. bazıları bir kez, bazıları çoğu kez yerlerinden edildi. ancak yine de ülke dışına kaçmadı. suriyelilerin böyle bir anlayışı var. ülkede çatışmalar ve tehlike sürüyor ama onlar ülkelerini terk etmiyor."

tabii bu trajedi daha uzun sürebilir. uzadıkça da insanların ülkelerine dönme ve orada yeniden bir hayat kurma süresi uzar. çünkü hastaneler, okullar, işyerleri bombalanıyor.”

'savaşın tüm taraflarına yardım ulaşıyor'

krizin başlangıcından bugüne kadar abd, suriyeliler için 1,7 milyar dolarlık yardım yaptı. bunun yarısı suriye’ye ulaştı, diğer yarısı komşu ülkelerdeki sığınmacılar için harcandı. richard “yardımları suriye içine de ulaştırarak daha fazla suriyelinin türkiye’ye gelmesini engelledik” diyerek yardımların dolaylı yoldan türkiye’ye de yaradığını iddia etti.

türkiye dışişleri bakanlığı'nın verilerine göre, türkiye sadece çadır ve konteyner kentlerde kalan suriyeliler için abd kadar para harcadı. suriyelilerin barınma, beslenme ve sağlık ihtiyaçları için 2011 nisan ayından beri harcanmış olan toplam miktar 1 milyar 751 milyon 281 bin lira.

suriye'deki savaş nedeniyle ilk günden itibaren türkiye’ye sığınan tüm suriyelilerle ilgili olarak yapılan toplam harcama ise 2.5 milyar abd doları.  

bu sayılara türkiye'deki insani yardım kuruluşlarının kendi imkanlarıyla ulaştırdıkları yardımlar dahil değil. 

stk desteği

hem suriye içine hem komşu ülkelerdeki kamplara yapılan yardımlar bm kuruluşları ve uluslararası sivil toplum kuruluşları (stk) tarafından gerekli yerlere ulaştırılıyor. örneğin kamplardaki yiyecek malzemeleri ve ev araç gereçlerinin bir kısmı için fonu abd sağlarken, kamplara ulaştırılması bm görevlileri aracılığıyla gerçekleştiriliyor. 

richard, suriye içine gidecek yardımlar için dili, bölgeyi, kültürü, son durumu iyi bilen yerel gruplarla iyi ilişkilere sahip uluslararası stk’larla çalıştıklarını, böylece işlerinin kolaylaştığını söyledi. 

bir kez suriye’ye girildikten sonra savaşın tüm taraflarına yardım ulaştırmaya çalışıldığını belirten richard, “esed hakkında ne düşündüklerine, yaşadıkları yerin kimin kontrolünde olduğuna bakılmadan ihtiyaca göre yardım ulaştırılıyor” dedi.

'herkes etkisini kullansın'

richard’a göre, suriye’nin içine yardım ulaştırılırken en büyük sorun, yardım görevlilerinin ulaşmaları gereken her yere ulaşamıyor olması:

“zor ulaşılan bölgeler ve kuşatma altındaki alanlar çok uzun zamandır yardım bekliyor. bu sebeple 22 şubat’taki bmgk kararı çok önemli; esed rejimi dahil savaşın tüm taraflarını yardım görevlilerine izin vermeye çağırıyor."

"ancak bu iki tarafın savaşı değil. rejim ve muhalifler var, ama muhalifler çok parçalı. bu sebeple kimsenin tüm muhalefet üzerinde etkili olduğuna inanmıyorum. abd hükümeti, yardım görevlilerinin içeri girebilmesi için kime sözü geçiyorsa bunu kullanmaya çalışıyor. farklı gruplar üzerinde etkili olan farklı ülkelerin de, bu güçlerini kullanmasını bekliyoruz. hangi grup ve ülke olduğu önemli değil, mümkün olan her kanalı kullanıyoruz.”

20 mart’ta suriye’nin kuzeyindeki kürt bölgelerinden kamışlı’ya bm görevlileri ilk kez türkiye üzerinden yardım ulaştırdı. bölgede özerklik ilan eden pkk’nın suriye kolu olan pyd, türkiye’ye daha önce sınır kapılarını açma ve bölgeye yardım iletme çağrısı yapmıştı.

kaynak: al jazeera