65 ülkenin boykot ettiği moskova 1980, tarihin en siyasi olimpiyatlarından biriydi. 34 yıl sonra rusya topraklarına dönen meşale, bu kez kış oyunları için yandı. 7 şubat’taki açılış töreniyle başlayan soçi 2014’te de 'spor harici meseleler' madalya mücadelesinden daha ön plandaydı. nihayetinde en çok 'madalyayı' belki de rusya devlet başkanı vladimir putin kazandı.

soçi 2014, putin için bir prestij sınavıydı. kış olimpiyatları yolsuzluk iddiaları, insan hakları ihlalleri ve oyunların çerkes sürgünü’nün 150’nci yıl dönümünde çerkesya’nın son başkentinde yapılıyor oluşunun getirdiği tartışmaların gölgesinde düzenlendi. dağıstan vilayeti ve çeçenistanlı doku umarov liderliğindeki kafkas emirliği gruplarının yönelttiği tehditler de cabasıydı.

oyunların maliyeti 51 milyar dolardı. bundan önceki 21 kış olimpiyatının toplam maliyetinden daha büyük olan bu meblağ, yolsuzluk iddialarını da beraberinde getirdi.

rusların yüzde 65'i olimpiyat oyunları'na ayrılan mali kaynakların verimli harcanmadığına ya da kötüye kullanıldığına inanıyordu. yine de yüzde 62'lik bir kesim projeyi destekledi. soçi’de olimpiyat izlenmeyen bir televizyon bulmak zordu. dev ekranların kurulduğu parklar da hiç boş kalmamıştı.

insan hakları ihlalleri meselesi de putin cephesinden bakınca minimum hasarla atlatıldı.

muhalif punk grubu pussy riot’ın hapisteki iki üyesi, oyunlardan bir buçuk ay önce serbest bırakıldı. oyunlar başladıktan sonra hırsızlık suçlamasıyla bir geceyi nezarethanede geçirdiler. 19 şubat’ta ise sokakta şarkı söyledikleri sırada polis tarafından kırbaçlandılar ve biber gazına maruz kaldılar. bu kez gözaltı olmadı. hatta olaydan birkaç saat sonra, polisler hakkında soruşturma başlatılacağı açıklandı.

soçi’de pussy riot üyelerinden başka putin’in 'başını ağrıtan' protestocu yoktu. tabii ki bunda, protesto mekanı olarak sadece olimpiyat atmosferinden izole khosta ilçesinin gösterilmiş olmasının da etkisi vardı.

olimpiyat parkı’nda çerkes evi

rusya, çerkeslerin tepkilerini de oyunları etkilemeyecek seviyeye indirgeyecek hamleler yaptı. türkiye’deki çerkesler dâhil birçok kişi yaşadıkları ülkelerde protesto gösterileri düzenlese de soçi’de durum farklıydı.

türkiye, suriye, ürdün, birleşik arap emirlikleri, israil, filistin ve almanya'dan 50'yi aşkın çerkes, ekim 2013'te rusya başbakan yardımcısı dimitri kozak ve krasnodar valisi aleksandr tkaçev'in davetlisi olarak soçi'ye gitmişti. diaspora, oyunlarda çerkeslerin rusya'nın etnik bir unsuru olarak tanıtılması kaydıyla soçi 2014'e karşı durmayacaklarını belirtti. bunun üzerine, olimpiyat parkı'nda bir çerkes evi hazırlandı. diasporadan 26 kişinin yanı sıra, soçi’deki çerkes köylerinden insanlar da burada ziyaretçilerle buluştu.

rusya, soçi 2014’te güvenlik için iki milyar dolar harcadı. 37 bin kişilik bir güvenlik gücü görev yaptı. güvenlik önlemleri uzun kuyrukları beraberinde getirse de önemli bir sıkıntı yaşanmamış olması artı hanesine yazıldı.

soçi 2014’ün eksi hanesine yazılan konular ise genelde putin’in inisiyatifinde olmayan konulardı. hava sıcaklığının mevsim normallerinin çok üzerinde olması ve sis, yarış takvimlerinde bazı aksaklıklara neden oldu. krasnaya polyana’daki dağ tesislerinde yapay kar takviyesi yapılarak bu sorun da en aza indirgendi.

sportif performanslar yardımcı olmadı

politik yönü böylesine ön plandaki bu olimpiyatın sportif yönü de bu dengeyi değiştirmekten uzak kaldı. zira akılda kalacak sportif performanslar listesi çok uzun değil.

kadınlar biatlonda aynı olimpiyatta üç altın kazanan darya domracheva, erkekler biatlonda kış olimpiyatı madalya sayısını 13’e yükselten ole einar bjoerndalen, kayakla atlamada en yaşlı olimpiyat şampiyonu olan 41 yaşındaki noriaki kasai ve soçi’de aldığı bronzla art arda altı olimpiyatta madalya gören kızakçı armin zoeggeler birer ilki başardı.

bir başka olumsuz durum da beş sporcunun doping testlerinin pozitif çıkmasıydı: alman evi sachenbacher-stehle, letonyalı vitalijs pavlovs, italyan william frullani, ukraynalı marina lisogor ve avustruyalı johannes duerr.

her şeye rağmen rusya kafilesi, madalya sayısı bakımından tarihinin en başarılı olimpiyatını geçirdi, ilk sırada yer almayı garantiledi.

putin de oyunlar öncesi başını ağrıtabilecek potansiyel sorunlar düşünüldüğünde en az rus sporcular kadar iyi iş çıkardığını düşünüyor olmalı. bu düşüncesi kapanış seremonisinde uluslararası olimpiyat komitesi başkanı thomas bach tarafından da dile getirilirse soçi 2014’ü '51 milyar dolarlık başarılı bir reklam kampanyası' olarak hatırlayacak ve her fırsatta hatırlatacaktır.

kaynak: al jazeera