keseb suriye hükümetinin türkiye’ye açılan son kapısıydı. muhalifler için ise denize açılan kapı. şu anda suriye’nin bu stratejik kasabasının denetimi muhaliflerde. ama esed birlikleri pes etmiş değil. muhaliflerin ilerleyişini durdurmak için top, havan ve roket ellerinde ne varsa kullanıyorlar. muhtemelen türk jetlerinin vurduğu suriye savaş uçağı da aynı maksatla bölgeye gönderilmişti.

sınırın sıfır bölgesinde olan suriye’nin keseb kasabasına en yakın türk köyleri çandır ve gözlekçiler. gözlekçiler köyüne ulaşmak mümkün değil. zira jandarma köyün yolunu kesmiş durumda. halkın köyü boşaltması da istenmiş ama köyün erkekleri tarlalarını ve hayvanlarını bırakmak istemiyor. yalnızca kadınlar, çocuklar ve yaşlılar yayladağı ilçe merkezindeki akrabalarında kalıyor.

çandır köyü araç ile ulaşabilecek son nokta. jandarma köyün girişinde kimlik kontrolü yapıyor. bölge halkı dışında kimsenin girmesine izin verilmiyor. askerler son derece tedbirli. isınan havaya rağmen, tam teçhizatlı ve miğferleri takılı olarak görev yapıyorlar. gayet net duyulan patlama ve silah sesleri, köyün silüetinde yükselen duman, askerin işi neden şansa bırakmadığını gayet iyi anlatıyor.

sıfır noktası

Suriye ordusu ilerleyen muhalif birlikleri topçu ve havan atışıyla durdurmaya çalışıyor.

[[AJT- Can Hasasu]]

çandır köyü yakınlarında bir tepeye tırmanıyorum. amacım hemen yanı başımızdaki çatışma alanına göz atmak. al jazeera kuralları gereği kurşun geçirmez yeleğimi giydim ve miğferimi taktım. çalılarla kaplı tepenin sırtından en son hatlarına kadar cephe görünüyor. muhalifler keseb sahiline doğru en son yerleşim alanını da ele geçirmiş. suriye ordusu da ilerleyen muhalif birlikleri topçu ve havan atışıyla durdurmaya çalışıyor. zaman zaman makinalı tüfek sesleri de duyuluyor. düşürülen suriye uçağı işte tam da bu bölgedeki muhalifleri bombalamaya çalışırken vuruldu.

türk köylüleri savaşa ve savaşta kullanılan silahlara yabancı. onlar daha uçakla top mermisinin sesini ayırt edemiyor. suriyeli türkmen muhalif abu yahya ise uçağın silüetinden türünü teşhis edebilecek kadar deneyimli bir savaşçı. suriye uçakları (2 adet mig 23) keseb üzerinde manevra yaparken oradaydı. yaralanan bir arkadaşını türkiye’ye geçirmek için gelmiş:

“uçak tam da sınırın sıfır noktasında bulunan karargâhımızı vurmak için manevra yapıyordu. jetler helikopter gibi değildir. tepenin arkasını görebilmek için her seferinde türk hava sahasına girdi. derken bom ve uçak dumanlar içinde düşüşe geçti. bu savaşçılara büyük moral oldu. uçak kullanamadıkları için bu sabahtan beri topla, füzeyle vuruyorlar. ama karadan saldırmaya ne cesaretleri ne de adamları yeter. keseb onlar için çok ağır bir darbe oldu.”

‘medya durumun ciddiyetini kavramamış’

çandır köyünün üst kısmından aşağı mahallesine iniyorum. türk medya mensupları oradaki evlerin çatılarından canlı yayın yapıyorlar. savaş bölgesine çok yakın olmamıza rağmen hiçbiri koruyucu giysiler kullanmıyor. akçakale’de de benzer sahneler yaşanmıştı. basın önce durumu ciddiye almamış, mermiler kasaba halkına isabet etmeye başlayınca tedbir almaya başlamıştı. araca dönerken üzerimdeki kurşun geçirmez giysi ve miğfer bir türk askerinin dikkatini çekti. şüpheyle başlayan konuşması yerini yakınmaya bıraktı. kimliğinin gizli tutulmasını isteyen bu askeri yetkiliye göre türk medyası durumun ciddiyetinin farkında değil ve yapılan yayınlar vatandaşları da benzer bir tavra itiyor:

“şu anda makinalı tüfeklerin menzili içindeyiz. bu yüzden bütün adamlarım kendilerine binaları siper alıyor. sizin miğferi görünce şaşırdım. diğer meslektaşlarınız sanki taş atan çocukların haberini yapıyorlarmış gibi damlarda, üzerlerindeki gömlekle geziyor. allah korusun bir mermi gelse, daha da kötüsü suriye topçusu yanlışlıkla köyü vursa al başına belayı. üstelik canlı yayında suriye topçusuna adeta koordinat veriliyor. türk televizyonlarını izliyorlar. oradan muhalifleri ve bulundukları yerleri tespit ediyorlar. dolayısıyla biz yolu keyif için kesmiyoruz. bu bir savaş ve durum ciddi.”

kıbrıs gazisinin çatışma notları

Kıbrıs gazisi Halil Dağcı, Keseb muhalifler tarafından alınırken çatışmaları evinin bahçesinden izlediğini söyledi.

[[AJT- Can Hasasu]]

yaklaşık 60 haneli çandır köyünün sakinleri mecbur kalmadıkça evlerinden dışarı çıkmıyor. odaların suriye’ye bakan tarafında pek durmuyorlar. halil dağcı, kıbrıs harekâtı'nda makinalı tüfek kullanıyormuş. 45 gün boyunca adada görev yapmış. keseb alınırken çatışmaları evinin bahçesinden izledi. kıbrıs gazisi, köylerinin menzil içinde olduğunu çok iyi biliyor. komşusunun su deposu isabet aldı bile. aynı şeyin kendi başına gelmesinden korkuyor:

“ilk gün çok korktuk. perşembe günü silah sesleri hiç olmadığı kadar yakından gelmeye başladı. karşı mahalledeki evlerden esed’ın adamlarının arabalara doluşmasını bizzat izledim. onlar kaçtıktan sonra sakallı adamlar geldi. iki gündür de top atışı yapılıyor. uçağın vuruluşunu görmedim ama düştüğü yeri gördük.”

türkmenler başı çekiyor

sınırın suriye tarafı türkmen köylerinin yer aldığı bayır-bucak bölgesi. savaşın başında oluşan ufak türkmen direniş grupları zaman içerisinde diğer büyük gruplara katıldı. hem özgür suriye ordusu hem de islami gruplar içinde pek çok türkmen komutan ve birlik var. bölgede genel olarak da onlar hâkim. keseb’i alan muhalif islami cephe ve nusra cephesi unsurlarının çoğu türkmen. çatışma alanından 23 mart pazar günü gelen türkmen savaşçı abu yahya “çoğunluk bizden ama kesinlikle yalnız değiliz” diyor. suriye’nin kürt dağı bölgesinden gelen arap birliklerin ve çeçen savaşçıların da kendileri ile birlikte hareket ettiğini söylüyor:

“keseb tamamen kontrolümüze geçti. yağma ve hırsızlık olayları yaşanmasın diye bazı güvenlik önlemleri alındı. giriş ve çıkışlar tamamen durduruldu. kasabayı tamamen kaybeden suriye rejimi, binalara zarar verme pahasına, toplarla bombalıyor. savaşçıların çoğu ormanda ve ilerliyoruz. devrimin başından beri süregeldiği şekilde, karma birliklerimiz var. türkmen, arap ve hatta çeçen kardeşlerimiz. dağlık bölgede savaşma konusunda çeçenlerden çok şey öğrendik.”

kaynak: al jazeera