muhalif güçlerle suriye rejimi arasındaki çarpışmalar yer üstünde devam ederken, sanal ortamda başka bir savaş gelişiyor.

facebook ve twitter’da yer alan internet kampanyaları ülkedeki olaylara dikkat çekmeyi amaçlarken; vatandaşların, neredeyse tümüyle karanlığa gömülmüş hama şehrinin ortasında çektiği, çoğunlukla titreyen ve doğrulanması mümkün olmayan videolar suriye askerlerinin 31 temmuz’dan sonra (ramazan’ın başlamasından bir gün önce) şehre uygulamakta olduğu yoğun baskıyı gösteriyor. anlatılan şu: suriyeliler acı çekiyor ve dünyanın fark etmesini istiyor.

aynı zamanda (ve çoğu kez aynı ağlar üzerinde) bambaşka bir hikaye daha görmek mümkün: esad rejimini destekleyen suriyeliler internet’te bir alan belirleyip, anlatılanları kendi lehlerine çevirmeye çalışıyor. kendiliğinden esad’ı destekleyen mesajlar gönderenler de var; ancak rejim yanlısı içeriğin önemli bir bölümü kuşatılan cumhurbaşkanını desteklemek için bir araya gelmiş organize grupların eseri ve oldukça muntazam.

suriye elektronik ordusu

bin ali, tunus’tan ayrılmak zorunda kalmadan bir gün önce daha özgür bir internet sözü vermişti. mübarek, mısır’da farklı bir strateji denemiş ve aktivist ağlarını devre dışı bırakmak umuduyla internet’in büyük bir bölümünü bir hafta süreyle kapatmıştı. suriye ise internet için tümüyle farklı bir yaklaşım benimsedi. önce popüler sosyal ağ sitelerini erişime açtı ve ardından sanal dünyadaki muhalif güçlere ‘karşı atak’ yapma umuduyla rejim yanlısı bilgisayar korsanlarına arka çıktı.

helmi noman’ın belgelediği gibi, bilgisayar korsanlarından oluşan kapalı bir kampanya grubu olan ve esad’ın 20 haziran tarihli konuşmasında müspet bir güç olarak nitelendirdiği ‘suriye elektronik ordusu’, bazı facebook sayfalarını ele geçirip bu sayfaları “beşar esad’ı seviyoruz”, “ben suriye’de yaşıyorum, yalan söylemeyi bırakın, suriye’de hiçbir şey olmuyor” gibi yorumlarla doldurdu. (bu sayfalar arasında amerika birleşik devletleri ve fransa liderleri barack obama ve nicolas sarkozy’nin, tv söyleşi programı sunucusu oprah winfrey’nin ve abc news’ün sayfaları da var.)

grup en son, abd hükümeti’nin suriye rejimine daha fazla yaptırım uygulama planlarını açıklaması üzerine ülkenin hazine bakanlığı’na saldırdı.

facebook sayfalarını ‘basmanın’ yanı sıra, kendi facebook sayfalarından yürüttükleri eylemlerle birçok internet sitesini ele geçirdi veya devre dışı bıraktı. facebook, grubun bazı sayfalarını kaldırsa da sitede arama yapıldığında çok sayıda yeni sayfa listeleniyor. bu da ne kadar kararlı olduklarını gösteriyor.

‘elektronik ordu’, twitter’da büyük bir varlığa sahip değil. ancak nüfuz elde etmek için, büyük ölçüde alakasız içerikleri sık kullanılan etiketlerle doldurarak diğer gruplarla yarışıyor. örneğin çoğunlukla diğer alakasız etiketlere eşlik eden, suriye’den manzara fotoğrafları gibi içerikleri etiketliyor.

karşı mücadele

bu ‘ordu’ bir aydan daha uzun bir süredir sanal dünyada hüküm sürmekte olsa da buradaki denge, suriye’deki dengelerin muhaliflerin lehine değişiyor olması gibi, suriyeli dijital aktivistler ve onların destekçileri lehinde değişiyor.

ağustos ayının ilk günlerinde, suriye cumhurbaşkanı’nın eşi esma esad ve birleşik arap emirlikleri suriye büyükelçiliği’nin internet siteleri ele geçirildi ve bu eylemleri anonymous üstlendi. 7 ağustos’ta suriye savunma bakanlığı’nın internet sitesine yapılan dikkatlice hazırlanmış saldırıda ise sitede suriye bayrağı, anonymous’ın simgesi ve aşağıdaki mesaj görüntülendi:

suriyeli insanlara: beşar esad’ın zalim rejimi karşısında dünya sizin yanınızda. zamanın ve tarihin sizin tarafınızda olduğunu bilmelisiniz. diktatörler başka hiçbir şeyleri olmadığı için şiddete başvurur ve ne kadar zalimleşirlerse o kadar kırılganlaşırlar. rejimin gaddarlığı karşısında şiddete başvurmama kararlılığınızı saygıyla selamlıyoruz ve salt intikam değil, adalet peşinde olduğunuz için de sizleri takdir ediyoruz. zorbaların hepsi yıkılacak ve sırada beşar esad var. bunu sizin cesaretinize borçluyuz.

suriyeli askerlere: sizler, suriyeli insanları korumakla sorumlusunuz. kadın, çocuk ve yaşlıları öldürme emri veren her kim olursa olsun hıyanet suçuyla yargılanmayı hak eder. hiçbir dış düşman suriye’ye beşar esad kadar zarar veremezdi. ülkenizi savunun, rejime karşı ayaklanın! - anonymous.

‘ordu’ ise misilleme olarak, anonymous’ın hesaplarının google sosyal ağlarında kapatılmasından sonra kurulan ve gelişmekte olan sosyal ağ ‘anonplus’ın giriş sayfasını ele geçirip değiştirdi. siteye, ‘suriye ordusu’nun şehitleri’ veya ‘silahlı muhaliflerin’ öldürdüğü suriye askerlerine ait olduğu iddia edilen bir dizi resim yerleştirildi.

farklı savaşlar

‘suriye elektronik ordusu’ ile muhalefet yanlısı güçlerin internet’teki savaşları, yer üstünde gerçekleşen olayların bir yansıması olarak görülmemeli. geçtiğimiz birkaç hafta boyunca suriye rejimi üzerindeki dış baskılar artarak devam etti. suudi arabistan kralı abdullah (kuveyt ve bahreyn gibi), ülkesinin suriye’deki elçilerini geri çekti ve her ne kadar doğrulanmamış olsa da yüksek düzeyli askerlerin ordudan firar ettiği haberleri gelmeye devam ediyor.

sözlerin ve internet sitesi saldırılarının sanal alemde süren savaşı, yerdeki ‘savaşla’ doğrudan ilişkilendirilemeyeceği gibi, göz ardı da edilmemelidir. internet üzerinden kampanya yapan suriyeliler biliyor ki dayanışma çağrıları sessiz karşılanmayacaktır.

jillian york, san francisco’daki electronic frontier foundation’ın (elektronik sınır vakfı) uluslararası ifade özgürlüğü bölümü başkanıdır. al jazeera’da, ifade ve internet özgürlüğü konularında düzenli olarak makaleleri yayınlanmaktadır. global voices online (online küresel sesler) için de yazan york, aynı kurumun yönetim kurulunda yer almaktadır.

bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve al jazeera’nın editöryel politikasını yansıtmayabilir.