afganistan’da savaş ve çatışmalarla geçen 10 yılın ardından halk karışık duygular içinde. taliban rejimini özleyen olmasa da abd işgaliyle başlayan ve nato’nun sürdürdüğü operasyonun başarıya ulaştığına inananların sayısı da oldukça azınlıkta. 

“taliban yönetimindeki kabil’de ancak bir yıl yaşayabilen afganistan vatandaşı abdul saboor, “onlar her şeyi yasaklayarak hayatı zorlaştırıyorlardı. ülkeyi terk edip pakistan’da yaşamak zorunda kaldık. taliban’ın karanlık rejimi sona erdiği için çok memnunum” diyor. 

ancak işgal güçleri ülkede hala protesto gösterilerine hedef oluyor. abd’nin afganistan işgalini protesto eden ve yabancı askerlerin ülkeden derhal çekilmesini talep eden yüzlerce kişi  kabil’de bir araya geldi. yaklaşık 300 kişi perşembe günü ellerinde pankartlarla, abd’yi sivillere yönelik ‘soykırım’ yapmakla ve devlet başkanı hamid karzai’yi abd’nin kuklası olmakla suçladı.   

hamid karzai, 2002’de abd işgalinden yedi ay sonra afganistan’da devlet başkanı olmuş, 2005 ve 2009’da yolsuzluk gölgesinde yapılan seçimleri kazanmıştı.

taliban’ın devrilmesi

abd’nin taliban’a karşı savaşının nedenlerinden biri de grubun 11 eylül saldırılarını düzenleyen el kaide’nin lideri usame bin ladin’i korumasıydı. abd,  afganistan’daki el kaide kamplarını da yok etmeyi hedefliyordu.

7 ekim 2001’de 11 eylül saldırılarından sadece bir ay sonra abd savaş uçakları kabil’deki stratejik noktaları bombalamaya başladı. bunu kara operasyonu izledi ve haftalar sonra taliban hükümeti devrildi.

ilerleyen yıllarda, abd’nin dikkatinin irak savaşıyla başka yöne kaymasını fırsat bilen taliban savaşçıları, afgansitan’ın bazı bölgeleriyle pakistan’da konuşlanmaya başladı.

2007-2008 yılları arasında afganistan’da şiddet olayları yeniden arttı. buna bağlı olarak taliban’la mücadele eden koalisyon askerlerinin sayısı artırıldı.

sivil ölümlerde artış

yabancı birliklerin çekilmeye başlamasıyla birlikte taliban, koalisyon güçlerine afgan askerlerine ve yetkilierine yönelik yeni saldırılar başlattı.

uluslararası güvenlik yardım kuvveti (isaf) bu durumun afganistan’da savaş alanlarında üstünlük sağladıklarının göstergesi olduğunu öne sürüyor.

birleşmiş milletler’e (bm) göre 2011 yılı afganistan’da yaşanan en kanlı yıllardan biri. bin 462  sivilin bu yılın ilk yarısında öldüğünü belirten örgüt sivil ölümlerin yüzde 80’inin taliban savaşçılarının eylemlerinden kaynaklandığını söylüyor.

işgal güçlerinin çekilme takvimi

güvenliğin, uluslararası güvenlik destek gücü’nden (isaf) afganistan güçlerine devri süreci, temmuz 2011 başladı. bu çerçevede, başta abd olmak üzere ittifak güçleri aşamalı olarak ülkelerine dönecek.

abd başkanı barack obama, 2009 yılının aralık ayında afganistan’daki abd askeri sayısını 30 bin artırarak 100 bin seviyesine çıkaracağını duyururken, aynı zamanda 2014 yılı itibarıyla ülkedeki tüm abd askerlerini geri çekme kararını açıklamıştı.

afganistan’daki abd askeri sayısı, obama göreve geldiğindeki üç kattan fazla arttı. ülkede görev yapan askerlerin 10 bini abd, 90 bini ise nato kontrolünde bulunuyor.

abd başkanı’nın açıkladığı takvime göre, ilk etapta 2011 yılı sonuna kadar yaklaşık 10 bin, 2012 yılı yazına kadar ise ek 23 bin askerin evine dönmüş olması planlanıyor.

obama’nın beklentisi, afganistan’a konuşlandırılan büyük askeri gücün, çekilme takvimi tamamlanmadan taliban’ı güvenlik devrine imkân sağlayacak kadar zayıflatması. 

abd, afganistan’daki askeri gücüne yılda yaklaşık 125 milyar dolar harcıyor.

kuzey atlantik antlaşması örgütü’ne (nato) bağlı olarak görev yapan isaf bünyesinde, 48 ülkeden 130 bin civarında asker görev yapıyor.

ülkede, abd güçleri dışında yaklaşık 9 bin 500 ingiliz, 4 bin 800 alman ve 4 bin fransız askeri bulunuyor.

ingiltere, eylül 2012’ye kadar 500 asker çekerek afganistan’daki asker sayısını 9 bin seviyesine düşürmeyi planlıyor.

fransa ve almanya da, geçtiğimiz aylarda aşamalı olarak askerlerini çekmeyi planladıklarını açıklamıştı. türkiye’nin ise halen bölgede bin 786 askeri bulunuyor.

kaynak: al jazeera