avrupa’nın sanayisi en gelişmiş ve en kalabalık nüfusuna sahip ülkesi almanya… son yıllarda art arda gelen mali krizlerle sarsılan avrupa birliği’nin ekonomik anlamda da en güçlü üyesi. 22 eylül pazar günü ülkede yapılacak parlamento seçimi euro bölgesi'nin 2010’da patlak veren borç krizinden sonraki ilk seçim. sırf bu neden bile, başta avrupa olmak üzere, dünya basınının bu seçimi neden bu denli yakından izlediğini anlamak için yeterli.

ilginçtir; seçimi yakından izleyen yüzlerce medya kuruluşunun hemfikir olduğu çok nokta var: haftalardır devam eden seçim kampanyaları genel olarak çok sakin geçiyor. son dakikada patlak veren skandallar yok, siyasi rakipler evet birbirilerine ara ara ‘sataşıyor’ ama çoğu konuda birbirilerinden çok farklı görüşler de dile getirmiyorlar. herkes “soğuk karizması ve bilim kadını sükünetiyle” ülkeyi 8 yıldır yöneten şansölye angela merkel’in bir kez daha partisini iktidara taşıyacağından bahsediyor. ülke ekonomisinin krize rağmen güçlü kalmasından, işsizlik oranlarının düşmüş olmasından, türkiye kökenli seçmenin sağa kaydığından… 

almanya’daki seçimi çeşitli yönleriyle ele aldığımız dosyamızın temel amacı tüm bu “bilinenlerin” gerçekte böyle olup olmadığını sorgulamak. ayrıca son derece karmaşık seçim sistemini biraz daha anlaşılır kılmak. çeşitli koalisyon ihtimallerini de ele alacağız, almanların “mutti”, yani “anne” diye seslendikleri merkel’in –verdiği çoğu sözü tutmamasına rağmen- neden hâlâ bu denli saygı gördüğünü de. çok fazla yorum yapılıyor ama açık bir gerçek var: almanya’nın seçimi yalnızca almanları değil bütün avrupa’yı ve hatta ortadoğu’yu da etkileyecek… 

ekonomi elbette seçmen için en önemli başlık. ancak ekonominin dışında da seçim sürecini ve sonrasını belirleyici başlıklar var.

ekonomi

almanya avrupa’nın en büyük ekonomisi olmakla kalmıyor. aynı zamanda euro bölgesi'nin borç kriziyle başı dertte olan ülkelerine verilen kurtarma paketlerinin de başlıca borç vereni. gayri safi yurt içi hasılası (gsyih) 2 trilyon 700 milyar euro. bu euro bölgesi toplamının yüzde 30’u. yani almanya ekonomisinin sağlığı doğrudan avrupa ekonomisinin sağlığını da etkiliyor. ab’ye üye kalabalık nüfuslu ülkeler arasında en düşük işsizlik oranına sahip.

göç

hem ekonomisinin güçlü olması hem de işsizliğin nispeten düşük olması almanya’yı göçmenler için cazip bir hale getiriyor. ülkeye giden göçmen sayısı giderek artıyor. hatta bu sayı 2012’de bir milyonu geçti. bu 1995’ten bu yana ülkeye gelen en yüksek göçmen sayısı.

göçmenler ağırlıklı olarak doğu avrupa ülkeleriyle, italya, ispanya ve yunanistan gibi krizden en çok etkilenen ülkelerden geliyor. almanya içinde hedefleri de çoğunlukla başkent berlin, daha zengin olan güney bölgeler ve sanayinin kalbinin attığı batı eyaletleri.

eşitsizlik

almanya’nın ekonomisi güçlü olmasına güçlü… ama bu ülkedeki herkesin bu güçten faydalanabildiği anlamına gelmiyor. çoğu sektörde ücretler oldukça düşük, zam oranları az. çok sayıda kişinin geliri yıllar içerisinde çok kısıtlı artış gösteriyor.

yaklaşık 12 milyon alman yoksul koşullarda yaşıyor, bu durumdan en çok da eski doğu almanya bölgesi etkileniyor. en önemlisi de zenginle yoksul arasındaki uçurumun hızla büyüyor olması. sosyal demokratlar, yeşiller ve sol parti çok kazanandan çok vergi alınması gerektiğini savunuyor ama merkel kesinlikle vergi artışlarına karşı.

seçilecek hükümetin acil sorunları

almanya’nın en ciddi sorunlarından birisi yaşlanan nüfusu. ülke dünyanın ikinci en yaşlı nüfusuna ve avrupa’nın en düşük doğum oranlarından birine sahip. bu da 2025’e gelindiğinde işgücünün yüzde 7 azalması demek… eğer ki işbaşına gelecek hükümet reform yapmazsa. her ne kadar bütün partiler bu sorunun farkında olsa da, masada somut bir öneri görünmüyor.

yatırım azlığı, zor durumda olan bankalar ve enerji belli başlı diğer konular arasında. almanlar bir kilovat saat elektriğe euro bölgesi ortalamasından yüzde 30 daha fazla ödüyor.

kaynaklar: ajanslar & al jazeera