türkiye-fransa ilişkileri, fransa ulusal meclisi'nin onayladığı son yasa tasarısı ile yine gergin bir döneme girdi. tasarı, osmanlı imparatorluğu yönetimi altındaki ermenilerin, imparatorluğun son yıllarında 'soykırıma uğradığını’ inkar etmeyi suç kapsamına alıyor.

tasarıların yasalaşması için parlamentonun üst kanadı olan fransa senatosu tarafından da onaylanması gerekiyor. fransa ulusal meclisi başkanı bernard accoyer ise aynı tasarının senato tarafından da onaylanıp, başkanlık seçimlerinin yapılacağı ilkbahara kadar yasalaşma şansının az olduğunu belirtiyor.

bundan 10 yıl önce de, fransa ulusal meclisi'nin onayladığı bir diğer tasarı, ankara'nın tepkisini çekmiş, türk-fransız ilişkileri bu süreçte hep çalkantılı bir seyir izlemişti. son 10 yılda bu konuya ilişkin yaşananlardan satırbaşları şöyle:

1998

28 mayıs: fransa ulusal meclisi, 1915 olaylarını resmen ‘soykırım’ olarak tanıyan yasa tasarısını onayladı.

2000

7 kasım: aynı yasa, fransa senatosu tarafından da kabul edildi.

2001

29 ocak: fransa cumhurbaşkanı jacques chirac, meclis ve senatonun kabul ettiği metni imzalayarak yasalaştırdı. türkiye derhal paris büyükelçisi sönmez köksal'ı istişarelerde bulunmak üzere geri çağırdı. ankara, yasa tasarısının kabulü ile türk-fransız ilişkilerine 'ciddi ve kalıcı zarar' verildiğini açıkladı.

2004

17 aralık: chirac, avrupa birliği'nin (ab) türkiye ile tam üyelik müzakerelerine başlamasına destek verdi. ancak chirac bu yolun 'uzun ve zor' olacağını belirtti. chirac daha önce müzakerelerin 20 yıl sürebileceğini söylemişti.

2006

12 ekim: fransa ulusal meclisi, ‘soykırımı inkar edenlere’ beş yıla kadar hapis ve 45 bin euro para cezası verilmesini öngören yasa tasarısını onayladı. ankara, fransa'nın ikili ilişkilere 'ağır bir darbe' olduğunu açıkladı.

2007

5 ekim: fransa ve türkiye, ilişkilerin düzeltilmesi ve daha yakın işbirliği yönünde çaba harcayacaklarını açıkladı.

2009

17 mayıs: türkiye cumhurbaşkanı abdullah gül bazı ülkelerin, özellikle fransa ile almanya'nın, türkiye'nin ab'ye girişini engellemelerinin 'kabul edilemeyeceğini' söyledi.

2011

4 mayıs: senato, 2006 yılında fransa ulusal meclisi tarafından kabul edilen yasa tasarısını düşürdü.

7 ekim: fransa cumhurbaşkanı nicolas sarkozy türkiye'ye, yedi yıllık görev süresinin dolacağı 2012 mayıs'ı öncesi, 'kısa süre içinde soykırımı tanıma' çağrısı yaptı.

16 aralık: türkiye başbakanı recep tayyip erdoğan, sarkozy'ye, ''fransız yasaları tarafından tanınan soykırımların reddi, bir yıl ve 45 bin euro para cezasına çarptırılır'' ifadesinin yer aldığı tasarının mecliste kabulünü önleme çağrısında bulundu. erdoğan, aksi takdirde bunun 'ciddi sonuçları' olacağı uyarısı yaptı.

20 aralık: abdullah gül, fransa'ya, yasa tasarısından vazgeçme çağrısı yaptı, planlanan tasarının 'kabul edilemeyeceğini' söyledi.

22 aralık: fransa ulusal meclisi, türkiye'nin büyük tepkisini çeken yasa tasarısını onayladı.

23 aralık: türkiye paris büyükelçisini ankaraya çağırdı ve fransaya'ya yönelik yaptırım planını açıkladı.

2012

23 ocak: yasa tasarısı 86'ya karşı 127 oyla parlamentonun üst kanadı olan fransa senatosu'nda kabul edildi.

kaynak: al jazeera