genç yaşta siyaset sahnesine giren paul ryan, son yıllarda demokrat yönetimin ve başkan barack obama’nın bütçe planlarına alternetif olarak hazırladığı tasarılarla tanınıyor.

42 yaşında üç çocuk babası olan siyasetçi, ohio’daki miami üniversitesi’nden mezun olmasının ardından senatör sam brownback ve diğer cumhuriyetçiler için çalıştı. ryan, 28 yaşında wisconsin temsilcisi olarak kongre’ye girdi.

1984’te ronald reagan’dan bu yana hiçbir cumhuriyetçi adaya oy vermeyen wisconsin’de, cumhuriyetçilerin galibiyeti seçim haritasını önemli şekilde etkileyebilir.

özellikle aşırı muhafazakar çay partisi’nin (tea party) desteklediği bir isim olan ryan’ın planları arasında 1965'den beri faaliyet gösteren ve yaşlı ile yoksullara yönelik sağlık sigortası sağlayan medicare programını özelleştirmek ve yeni bir bütçeyle hükümet harcamalarını kısıtlamak var.

üç ayrı bütçe tasarısı

ryan, 2010, 2012 ve 2013 yıllarında demokratların bütçe tasarılarına alternatif tasarıların hazırlanmasında öncü oldu. 2010 bütçe tasarısı temsilciler meclisi’nden geçemedi. 2012 tasartısı temsilciler meclisi engelini aştı ancak senato’ya takıldı.

‘ryan planı’ olarak bilinen 2013 bütçe önerisi da yine temsilciler meclisi’nden geçerken senato’dan destek bulamadı. plan, 228’e karşı 191 oyla temsilciler meclisi’nden geçti. meclisteki 181 demokratın hiçbiri plana destek vermezken, 10 cumhuriyetçi de plana 'hayır' dedi.

sigortaları özelleştirme planı

2013 bütçe tasarısında kamu ve devlet harcamalarının kısılmasının yanı sıra genel gelir vergisinin düşürülmesi, faiz geliri vergisi, hisse geliri vergisi, şirket gelir vergisi, emlak vergisi ve alternatif vergilerin ortadan kaldırılması öngörülüyordu.

ayrıca planla medicare olarak bilinen yaşlı ve yoksullara düşük ücretli sağlık sigortası sağlayan programın yarı yarıya özelleştirilmesi hedefleniyordu.

buna göre, medicare sisteminin bütçesi yarı yarıya azaltılacak ve aradaki açık, sağlık hizmetleri sırasında emeklilerden tahsil edilecekti.

yeni programla emeklilik sigortasından faydalanma yaşı arttırılacak ve karne sistemi kullanılarak programdan faydalanan kişiler özel sigorta şirketlerine devredilecekti.

ryan’ın planı yoksullara sağlık sigortası sağlayan medicaid programını da özelleştirmeyi hedefliyordu.

obama ve demokratlar, planı milyonerlerin daha az vergi ödeyeceği ve finansal baskının orta sınıfa kayacağı nedeniyle sert şekilde eleştirmişti.

muhafazakar tabandan destek

ryan, iş hayatında kadınlara ayrımcılığa karşı daha kolay dava açmalarını sağlayan bazı düzenlemeler ile kürtaja, eşcinsel evliliklere, eşcinsel çiftlerin çocuk sahibi olmasına, nefret suçlarının kapsamının arttırılmasına ve silah satışının daha sıkı kontrol edilmesine de karşı çıkıyor.

başkan yardımcısı adayı, tecevüz durumunda bile kürtaja karşı olsa da, cumhuriyetçilerin başkan adayı mitt romney, bu durumun bir istisna olarak kabul edilmesini ve yasağa tâbi olmaması gerektiğini savunuyor.

2011’de abd’nin önde gelen siyasi dergilerinden times’ta adı yılın kişileri arasında yer alan paul ryan’ı, makale, abd'deki en etkili politikacı olarak değerlendirildi. ryan’a yöneltilen en büyük eleştiri ise genç yaştaki siyasetçinin tecrübesizliği.

cumhuriyetçiler, partinin aşırı muhafazakar tabanı tarafından desteklenen ryan’ın ılımlı mitt romney’i dengeleyerek, başkanlık seçimlerinde cumhuriyetçi parti’nin başarı şansını artırmasını umuyor.

kaynak: al jazeera ve ajanslar