iran, hürmüz boğazı yakınlarında bir amerikan uçak gemisi tespit ettiğini açıkladı.

resmi haber ajansı irna’ya konuşan amiral mahmud musevi, perşembe sabahı yaptığı açıklamada, “bir abd uçak gemisi, keşif uçağımız tarafından (tatbikat) manevra alanı içinde bir görüldü” dedi.

öte yandan hürmüz boğazı’ndan rutin geçişlerini yapan iki abd savaş gemisi, bu geçişi sorunsuz tamamladıklarını aktardı. beşinci filo sözcüsü deniz yüzbaşı rebecca rebarich,  iran deniz kuvvetleriyle temaslarının her zaman geleneklere uygun ve profesyonel, alışılmış, iyi bilinen deniz uygulamaları şeklinde sürdüğünü kaydetti.

söz konusu gelişme, tahran'ın dış güçler tarafından uygulanan yaptırımların genişletilmesi halinde, hürmüz boğazı'ndan geçişleri engelleyeceği açıklamasının ardından geldi.

arap yarımadası ile iran arasında bulunan ve umman denizi’ni basra körfezi’ne bağlayan boğaz'dan, dünya petrol ticaretinin yüzde 17'si, deniz yollarıyla yapılan bölümün ise üçte birinden fazlası geçiyor. üzerinden günde ortalama 15,5 milyon varil petrol nakliyatı yapılan boğaz’ın, arap yarımadası kıyısında umman ve birleşik arap emirlikleri ve boğaz'dan geçen gemiler, bu ülkelerin karasularını kullanıyor.

tahran geçtiğimiz hafta sonu, hürmüz boğazı açıklarının da dahil olduğu uluslararası sularda, 3 ocak tarihinde sona ermesi planlanan ‘velayet-90’ adlı askeri deniz tatbikatına başlaması sonucu, bölgede gerginlik artmıştı.

iran cumhurbaşkanı yardımcısı muhammed rıza rahimi, çarşamba günü yaptığı açıklamada, batı’nın tahran’a uyguladığı yaptırımları petrol ticareti ambargosu yönünde genişletmesi durumunda, hürmüz boğazı’nı kapatma tehdidinde bulunmuştu. iran deniz kuvvetleri komutanı tuğamiral habibullah seyyari de aynı gün paralel bir açıklama yapmıştı.

‘su içmekten kolay’

devlet televizyonuna açıklama yapan seyyari, hürmüz boğazı'nı kapatmanın, 'iran için bir bardak su içmekten daha kolay olduğunu' söylemişti. seyyari, umman denizi'ni kontrol altında bulundurdukları için şimdilik boğazı kapatmaya gerek görmediklerini belirtti.

ortadoğu'da ikinci dünya savaşı'ndan beri basra körfezi'nde görevli olan abd deniz kuvvetleri’nin 5. filosu da, iran'ın tehditleri üzerine, umman denizi'ne açılan hürmüz boğazı'nın kapatılmasına asla izin verilmeyeceğini açıklamıştı.

uluslararası atom enerjisi kurumu (uaek), kasım ayında yayımladığı raporda, iran'ın nükleer programının askeri boyutuna ilişkin ‘güvenilir kaynaklardan bilgi edindiklerini’ ve bu çerçevede, ülkenin ‘nükleer silah tasarlamak ve üretmek için deneysel faaliyetlerde bulunduğuna’ ilişkin bilgisi olduğunu söylemişti.

batı dünyası ve israil, iran’ın nükleer silah edinmeye çalıştığı iddialarını sık sık gündeme getiriyor. tahran ise bu iddiaları kesin bir dille reddediyor.

tahran, ekim ayında ilk nükleer santrali olan bir milyar dolar değerindeki buşehr santralini devreye sokmuş ve uranyum zenginleştirme faaliyetlerini başarıyla yürüttüğünü açıklamıştı. santral, uaek’nın aktif reaktörler listesinde bulunuyor.

kaynak: al jazeera ve ajanslar