İran: Batı'nın korktuğu güç
AB'den İran'a petrol ambargosu
Birlik üyesi 27 ülke, nükleer programı nedeniyle Tahran yönetiminden petrol ithalinin kademeli olarak yasaklanmasında anlaştı.
Haberin Öne Çıkanları
En büyük 2. müşteri
Hedef petrol sektörü
AB, ABD'yi izliyor
avrupa birliği (ab) iran'a petrol ambargosu uygulanması konusunda anlaştı. fransız haber ajansı afp'ye konuşan ve adının açıklanmasını istemeyen bir ab diplomatı, "bir petrol ambargosu üzerinde siyasi anlaşma var" dedi.
diplomatın açıklaması ise brüksel'de başlayacak ab dışişleri bakanları toplantısı öncesi, birlik üyesi 27 ülkenin daimi temsilcilerinin görüşmesinin ardından geldi. varılan anlaşmanın bakanlarca onaylanması bekleniyor.
haftaladır süren zorlu pazarlıkların ardından varılan anlaşma, iran'dan ham petrol ithalinin derhal yasaklanmasını öngörüyor. ayrıca, avrupalı şirketlerin iran'la mevcut sözleşmeleri 1 temmuz'a kadar kademeli olarak iptal edilecek.
reuters haber ajansına konuşan bir ab’li diplomat ise, “tahran’ın ‘bu iş artık çok ciddiye gidiyor’ diye düşünmesini istiyoruz” dedi. toplamda çin’in ardından iran’dan en fazla petrol ithal eden avrupa ülkeleri yaptırım kararıyla, nükleer programı nedeniyle batı’yla ilişkileri gergin olan tahran yönetimini köşeye sıkıştırmayı hedefliyor.
özellikle yunanistan başta olmak üzere ab üyesi akdeniz ülkelerinin iran petrolüne bağımlılığı, anlaşmaya varılmasını geciktirmişti. mali açıdan çok zor durumda olan ülke, petrolünün üçte birinden fazlasını iran'dan ithal ediyor. atina yönetimi, ambargo kararı öncesi en az bir yıla kadar uzayabilecek bir geçiş dönemi istemişti.
ab üyeleri arasında, sorunun çözümüne ve alternatif petrol kaynakları bulumnmasına yönelik yoğun görüşmeler haftalardır devam ediyordu.
iran, ihraç ettiği petrolün yaklaşık yüzde 20'sini ab üyelerine satıyor. bu ülkelerin başında da yunanistan, ispanya ve italya geliyor.
amerika birleşik devletleri (abd) başkanı barack obama'nın geçen ay onayladığı yeni yaptırımlar da iran merkez bankası'nı de hedef alıyordu. yaptırımlar, iran'ın yurt dışına petrol satmasını zorlaştırsa da, abd bu yaptırımların uygulanmasını altı ay ertelemişti.
günde ortalama dört milyon varil civarı petrol üreten iran, dünyanın en büyük beş petrol üreticisinden biri konumunda bulunuyor. iran’a yönelik ambargo, uluslararası piyasalarda dengenin sarsılması ve ham petrol fiyatlarının sıçraması riskini de beraberinde getiriyor.
iran petrolünün alternatifini arayan batılı ülkeler, en büyük petrol üreticisi olan suudi arabistan’dan geçtiğimiz haftalarda üretimi günlük iki milyon varil arttırması konusunda söz almıştı. tahran yönetimi ise buna sert tepki göstermiş, bu tür eylemlerin dostça karşılanmayacağını belirterek, ambargo halinde kendisinin yerine petrol satma düşüncesinde olan ülkeleri uyarmıştı.
ingiliz ve fransız gemileri basra körfezi'nde
öte yandan brüksel’de ab dışişleri bakanları toplantısı öncesi, fransız ve ingiliz savaş gemileri de abd filosuna katılarak hürmüz boğazı’nda geçip basra körfezi’ne girdi. iran, petrol ambargosu kararı alınması halinde dünyada petrol taşımacılığının yaklaşık beşte birinin yapıldığı bu boğazı kapatma tehdidinde bulunmuştu.
ingiltere dışişleri bakanlığı sözcüsü, savaş gemilerinin körfezdeki bu manevrasının, tahran yönetimine hürmüz boğazı’nın kapatılamayacağı konusundaki uluslararası mutabakatı hatırlatmak anlamına geldiğini söyledi.
uzun süredir uranyum zenginleştirme programı uygulayan iran amacının enerji üretimi olduğunu savunsa da, abd ve ab’nin başını çektiği ülkeler tahran yönetiminin nükleer silah sahibi olmaya çalıştığından şüpheleniyor.
kaynak: al jazeera ve ajanslar
Yorumlar