abd, afganistan’da 16 sivili öldürmekle suçlanan askerin kimliğini açıkladı. daha önce 38 yaşında bir kıdemli çavuş olduğu ve 11 yıl boyunca orduda görev yaptığı belirtilen askerin adı robert bales olarak açıklandı.

askeri kanunlara göre, zanlının kimliğinin yalnızca hakkında resmi suçlama yapıldıktan sonra açıklanabileceği belirtilmişti.

afganistan’dan kuveyt’e getirilerek burada bir hapishaneye yerleştirilen bales, daha sonra ülkesi abd’nin kansas eyaletinde bir askeri komplekse götürülmüştü.

karzai ailelerle bir araya geldi

abd askeri tarafından gerçekleştirilen saldırı, afgan hükümetinde de şok etkisi yaratmıştı. cuma günü ölenlerin aileleriyle ve aşiret liderleriyle bir araya gelen afganistan cumhurbaşkanı hamid karzai  abd ordusunun katliamın soruşturulmasında afgan yetkililerle işbirliği yapmadığından şikayet etti.

karzai, bir kez daha abd’nin saldırıyla ilgili hesap vereceğini ve askerin adalet karşısına çıkarılacağını söyledi. 

“sabrımızın sonuna geldik” diyen karzai, bu tür davranışların tolere edilemeyeceğini söyledi.  

aşiret büyüklerinden biri ise “tazminat istemiyorum, para istemiyorum, hacca gönderilmek istemiyorum. tek istediğim abd’lilerin cezalandırılması” diye konuştu.

bölge halkı abd askerinin afganistan’da halka açık bir mahkemede yargılanmasını istiyor.

öte yandan afganistan'da olayı soruşturan ekibin başkanı ise zanlının saldırıyı gerçekleştirirken yalnız olup olmadığını öğrenmek istedi. zira, aşiret liderleri silahlı bir kişinin aralarında mesafe olan farklı bölgelerde bu kadar çok kişiyi öldüremeyeceğini düşünüyor.

karzai, bu kaygıyı abd tarafına ileteceğini ve konunun soruşturulmasını isteyeceğini söyledi.

afganistan cumhurbaşkanı,  abd güçlerinden afgan köylerini terk etmelerini ve koalisyon güçlerinin planlananadan bir yıl önce ülkeyi terk etmelerini istemişti.

‘stres önemli etken’

çavuş robert bales’in avukatı john henry browne, müvekkilinin dördüncü kez ortadoğu’da görev yapmasının kendisinde ve ailesinde büyük hayalkırıklığı yarattığını söylemişti.  

abd'nin seattle kentinde açıklama yapan browne, daha önce üç dönem irak’ta görev yapan ve bir daha savaş bölgesine gönderilmeyeceği söylenen müvekkilinin, afganistan’a gideceğini öğrenmesiyle büyük hüsrana uğradığını ifade etmişti.

browne, askerin irak’taki görevleri sırasında bir kez başından yaralandığını, bir kez de yaralanarak ayağının bir kısmını kaybettiğini belirtmişti.

askerin yoğun stres altında bulunduğunun altını çizen browne, olayın meydana geldiği günlerde askerin birliğinde çok sayıda ölüm ve yaralanma olayının yaşandığını vurgulamış ve müvekkilinin örnek bir asker olarak bilindiğini eklemişti

browne ayrıca, ölüm cezasının ordu avukatlarınca tartışıldığını ve hala masadaki seçeneklerden biri olduğunu söylemişti.

ailenin tamamen şokta olduğunu söyleyen browne, “müslümanlar hakkında kötü hiçbir söz söylemedi, o genel olarak ılımlı biri” diye konuştu.  

üst düzey bir savunma yetkilisi zanlının saldırıdan önceki saatlerde alkol aldrığını belirtmişti. abd kanunlarına göre savaş alanında alkol kullanmak yasak

taliban görüşmeleri askıya aldı

afganistan’da 16 sivilin ölümğüyle sonuçlanan olayın ardından taliban örgütü, abd ile bütün görüşmeleri askıya aldığını duyurmuştu. bir süre önce katar’ın başkenti doha’da irtibat ofisi açan örgüt, washington yönetimini, barış görüşmelerinin gereklerini yerine getirmemekle suçlamıştı.

bu aşamada afganistan hükümetiyle barış görüşmeleri yapmanın da 'anlamsız' olacağını belirten taliban yetkilileri, görüşmelerin önündeki en büyük engelin abd’nin 'dengesiz, istikrarsız ve anlaşılmaz' pozisyonu olduğunu bildirmişti.

taliban ayrıca bugüne dek afgan yönetimiyle herhangi bir görüşme de yapılmadığını da belirtmişti.

abd ise  taliban'ın afganistan'daki savaşı son erdirmek için sürdürülen ön görüşmelerin askıya alındığını yönelik açıklamasına rağmen uzlaşma sürecine desteği sürdürdüğünü açıklamıştı.

kadın ve çocuklar vardı

kandahar kentinde meydana gelen olayda  nato’da görevli 38 yaşındaki abd askeri 12 mart pazartesi günü üssünden ayrılmış ve yakınlardaki bir köyde ev ev dolaşarak, dokuzu çocuk, üçü kadın toplam 16 kişiyi silahını ateşleyerek öldürmüştü. birliğine dönerek teslim olan zanlı, gözaltına alınmıştı.

olay afganistan’da büyük tepki çekmiş, ülkede faaliyet gösteren silahlı taliban grubu, abd askerlerini öldürüp başlarını kesmekle tehdit etmişti. abd başkanı barack obama ise afganistan cumhurbaşkanı hamid karzai’den bir kez mektupla bir kez de telefonla özür dilemişti. abd savunma bakanı leon panetta da amerikan askerinin mahkemede suçlu bulunması halinde idam cezasına çarptırılabileceğini söylemişti.

bagram gerginliği

geçen ay nato askerlerinin kontrolündeki bagram üssünde kur’an-ı kerim ve diğer bazı kutsal kitapların yakıldığının ortaya çıkması gerilimi trmandırmıştı.

başkent kabil'e yaklaşık 60 kilometre uzaklıktaki bagram üssünde meydana gelen olay geçtiğimiz iki hafta boyunca binlerce afgan’ın sokaklara dökülmesine neden olmuştu. ülkede 34 eyalette çok sayıda nato ve abd karşıtı gösteri düzenlenmiş, abd askerlerinin de aralarında olduğu en az 40 kişi hayatını kaybetmişti.

ülkede ayrıca 2011, sivil ölümlerin rekor düzeye ulaştığı yıl oldu.  ülkedeki bm yardım misyonu (unama) tarafından hazırlanan rapora göre, 2009 senesinde sivil kayıplar 2 bin 412 iken, bu sayı 2010 senesinde 2 bin 790'a, 2011'da ise daha önceki tüm yılları aşarak 3 bin 21'e çıktı.

raporda, 2010'a göre 2011'de yüzde 8 oranında artan ölümlerin yüzde 77'sinin arkasında taliban güçlerinin olduğu, saldırılarda patlayıcıların daha fazla kullanıldığı ve daha ölümcül intihar saldırılarının düzenlendiği belirtildi.

bununla birlikte afgan hükümetini desteklemek için yapılan hava saldırılarının da, 2011 yılında sivil ölümlerini artırdığına dikkat çekildi. raporda, abd öncülüğündeki yabancı güçlerin ve afgan ordusunun geçen yıl ölümlerden yüzde 14 oranında sorumlu olduğu kaydedildi.

kaynak: al jazeera ve ajanslar