türkiye, balyoz planı davasında darbe suçlamasıyla hakim önüne çıkan generallere verilen ağır hapis cezalarını tartışıyor. hükümet ve muhalefet kanadından farklı tepkilerin geldiği kararı yorumlayan anayasa mahkemesi (aym) başkanı haşim kılıç, dosyaya kendilerinden önce yargıtay'ın bakacağını söyledi. kılıç'ın verdiği bilgiye göre, yargıtay'ın kararı onaması halinde sanıklar aym'ye bireysel başvuru yapabilecek. 

 

temel haklarla ilgili bir ihlal durumunda aym'nin devreye gireceğini aktaran kılıç, "tutuklulukla temyiz sonunda kesinleşmiş bu kararları birbirinden ayırmış aihm. eğer tutukluluğa yapılan itiraz reddedilirse aihm bunu kesinleşmiş karar olarak kabul ediyor ve onu incelemeye alıyor. peki türk anayasa mahkemesi, ne yapacak? bunu bilmiyorum, çünkü o iki bölümde görev alan bir kişi değilim. ben bu arkadaşların dışında onların başkanı olarak göreve alan ancak o yargılamaya katılmayan biriyim. o dairelerde duruşmalara katılmadığım için nasıl bir tavır sergileyeceğini bilmiyorum" ifadesini kullandı.

 

türkiye'de 12 eylül 2010 referandumundan sonra değişen düzenlemeye göre bireyler aym'ye kişisel başvuru hakkını elde etti ve bu yenilik 24 eylül 2012 pazartesi günü yürürlüğe giriyor. türkiye'de yaşayanlar aihm'e gitmeden önce son merci olarak aym'ye başvurarak iç hukuk sürecini tamamlayacak. 

 

 

kararın yankıları siyaset dünyasında da sürüyor. tbmm başkanı cemil çiçek, kırşehir'de bir gazetecinin konuyla ilgili sorusunu "olmaz, ceza kanununa bakın, anayasa'ya, 138'e bir bakıver, ondan sonra soru sor. bizde anayasa var mı? 138'i bir okuyuverin, ondan sonra soru sorun" sözleriyle yanıtladı.

 

hiçbir organ veya mevkinin mahkemelere emir veremeyeceğini vurgulayan çiçek'in sözünü ettiği 138. madde, görülmekte olan bir davayla ilgili de herhangi bir beyanda bulunulamayacağını belirtiyor.

 

 

kararı cuma akşamı "akp iktidarı adalet kavramını da çöp sepetine attı"  sözleriyle değerlendiren ana muhalefet partisi chp'nin lideri kemal kılıçdaroğlu, cumartesi günü de karara tepki gösterdi.

 

kılıçdaroğlu, "silivri yargılamaları artık tarihe mal olan yargılamalardır. orada adalet beklemek söz konusu değil, mahkemeler siyasal mahkemelerdir, özel mahkemelerdir, özel görevli mahkemelerdir, siyasi otoritenin emrinde olan mahkemelerdir. oralarda adalet olmaz" dedi.

 

chp'nin hukukçu grup başkanvekili emine ülker tarhan ise, "bu hükmün nedeni, bir hesaplaşmadır. hükmün gerçek sahibi yargıçlar olmadığından bu bir yargı kararı değildir" ifadesini kullandı.

bdp'den 12 eylül vurgusu

ağırlıklı kürtlerin temsil edildiği bdp'de ise genel başkan yardımcısı gültan kışanak kararı değerlendirdi. ülkenin halen 12 eylül darbesinden sonra yapılan anayasayla yönetildiğini hatırlatan kışanak, "bununla hesaplaşmadıktan sonra diğerlerinin bir önemi yok. mgk, yök, rtük ve seçim barajı duruyor. 12 eylül böyle bir darbeydi ve darbeyi kurumsallaştırdı" diye konuştu.

 

balyoz davasında verilen mahkumiyetleri spesifik olarak tartışmanın anlamsız olduğunu vurgulayan bdp'li siyasetçi, cezaları tartışarak derin devlet ve kanun dışı yapılanmalar üzerinde bir sonuca ulaşılamayacağını söyledi.

komutanlara 20'şer yıl
 

türkiye'de ilk kez sivil bir mahkeminin karar verdiği darbe davasında, 365 sanıktan 325'i hapis cezası almıştı. en yüksek cezalar, iddianamenin bir numaralı ismi eski 1. ordu komutanı orgeneral çetin doğan, emekli generaller eski hava kuvvetleri komutanı ibrahim fırtına ve eski deniz kuvvetleri komutanı özden örnek'e verilmişti. ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan üç komutan, 20 yıl cezaevinde kalacak.

 

aralarında çok sayıda general ve amiralin de bulunduğu 78 asker ise 18'er yıl ceza almıştı. yüksek askeri şura (yaş) üyesi ve harp akademileri komutanı orgeneral bilgin balanlı, eski milli güvenlik kurulu (mgk) sekreteri orgeneral şükrü sarıışık, emekli orgeneral ergin saygun, mhp milletvekili emekli korgeneral engin alan gibi isimler 18'er yıl cezaya çarptırılmıştı.

ceza üst limitten
 

ak parti hükümetinin iktidara gelmesinden hemen sonra 2002-2003 yıllarında istanbul'daki 1. ordu komutanlığı bünyesinde hazırlanan 'balyoz planı' seminerinden el edilen delillere göre karar veren mahkeme, askerlerin darbe ile hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüs ettiğine hükmetmişti.

 

plan ilk olarak taraf gazetesinin 20 ocak 2010 tarihli haberiyle ortaya çıkmış, belgelerin gazete tarafından istanbul adliyesi’ne teslim edilmesi sonrası soruşturma başlatılmıştı.

 

istanbul 10. ağır ceza mahkemesi tarafından görülen ve 21 ay süren dava boyunca sanık avukatları birçok itiraz dile getirmişti. delillerin dijital ortamda eski tarihlere dönük üretilmesi, isimsiz ihbar mektupları ve tanıkların dinlenmesi gibi konuların adil yargılamayı etkilediğini ileri süren avukatlar, duruşmalara katılmayarak hakimleri protesto etmişti.

 

savcılar,  365 sanığın "türkiye cumhuriyeti icra vekilleri heyetini, cebren ıskat veya vazife görmekten cebren men etmeye teşebbüs" suçundan 15 ile 20'şer yıl arasında ceza talep etmişti. mahkeme, kararını en üst limitten verdi.

kaynak: ajanslar