Ortadoğu
Birleşmiş Milletler’de gündem Suriye
Arap Birliği'nin planına destek verilmesini öngören karar tasarısının, BM Güvenlik Konseyi'nin basına kapalı oturumunda tartışılması bekleniyor.
Haberin Öne Çıkanları
Fas toplantıya çağırdı
Henüz uzlaşma yok
Rusya'nn tavrı önemli
birleşmiş milletler (bm) güvenlik konseyi, gün içinde toplanarak suriye'deki krizi ve bu ülkedeki duruma ilişkin yeni bir karar tasarısını ele alacak. rus haber ajansları, suriye'ye ilişkin konsey tasarılarının önündeki en büyük engel olarak görülen rusya'nın dışişleri bakanı gennady gatilov'un, söz konusu taslağın ülkesinin 'pozisyonunu göz önüne almaması nedeniyle kabul edilemez' olduğunu duyurdu.
fransa’nın birleşmiş milletler (bm) misyonundan alınan bilgiye göre, beklenmedik toplantı kararı, konsey'in beş daimi üyesi (amerika birleşik devletleri, ingiltere, fransa, rusya ve çin) arasında perşembe günü yeni bir karar tasarısı üzerinde yapılan görüşmelerin ardından, kurumun tek arap ülkesi üyesi fas'ın çağrısı üzerine geldi.
ismini vermek istemeyen diplomatlar, şam yönetiminin rejim karşıtı göstericilere karşı sert tavrını kınayan, fas tarafından sunulacak bir karar tasarısının toplantıda masaya yatırılmasının beklendiğini, bazı batılı ülkeler ve arap ülkelerinin tasarıya destek vereceklerini belirtti.
bm güvenlik konseyi üyeleri, suriye'de rejim karşıtı gösterilerin başladığı geçen yılın mart ayından beri, bu ülkeye yönelik herhangi bir karar tasarısı üzerinde anlaşmaya varabilmiş değil. batılı bir diplomat, gündemdeki karar tasarısının, ‘bazı ülkelerin rusya’nın karar tasarısına ve ekim ayındaki vetosuna yanıt olacağını’ söyledi.
diplomatların açıklamalarına göre, ingiltere, fransa ve almanya tarafından fas ve katar ile işbirliği içinde hazırlanan karar tasarısı, arap birliği'nin suriye'deki krizin son bulmasına yönelik inisiyatifine güçlü destek veriyor, fakat yaptırım içermiyor. taslağı destekleyen ülkelerin, konsey'de önümüzdeki hafta oylama yapılmasını umdukları belirtiliyor.
arap birliği genel sekreteri nebil el arabi ve katar başbakanı şeyh hamad bin casim el tani’nin, pazartesi ya da salı günü, suriye'deki gelişmelerle ilgili olarak konsey'e hitap etmesi bekleniyor. tasarıya olumlu bakan üyelerin, konsey’den karar çıkarabilmek için çin ve rusya’yı ikna etmesi gerekiyor.
fransız haber ajansı afp'ye göre, gündemdeki karar tasarısı, suriye'de 'yaygın şekilde süren insan hakları ihlallerini kınıyor' ve hükümetin göstericilere karşı sert tutumuna derhal son vermesi çağrısı yapıyor.
yoğun müzekere yapılması bekleniyor
bm’nin abd’nin new york şehrindeki merkezinde bulunan al jazeera muhabiri scott heidler konu hakkında şunları söyledi: “tasarıya bakıldığında, tarafların arasında yoğun müzakereler yaşanacağı görülüyor. rusya’nın itiraz edeceği, ‘suriye’ye silah transferinin gönüllü olarak engellenmesi’ satırı gibi noktalar olacak. moskova’nın bu konuyla ilgili sorunu olduğunu daha önceden biliyoruz.”
abd’nin bm daimi temsilcisi richard murphy, arap ülkelerinin çoğunluğunun tasarıya destek verdiğini ve bunun konsey’e ‘güçlü bir mesaj vereceğini’ belirtti.
heidler ise, “ama eğer süreç, abd ile rusya arasında soğuk savaş dönemine benzer bir inatlaşmaya dönüşürse, bundan suriyeliler zarar görür” ifadesini kullandı.
şam yönetimi, haftalarca tereddüt ettikten sonra, arap birliği’nin, şiddete son verilmesini amaçlayan ve örgüt gözlemcilerinin ülkeye girişine izin veren planını, 19 aralık 2011’de imzalamıştı. gözlemcilerin ilk etapta bir ay süreyle görev yapması planlanıyordu.
bm güvenlik konseyi karar taslağının kabulü halinde ise, bm güvenlik konseyi, arap birliği'nin 22 ocak'ta açıklanan ikinci planını 'tamamen desteklediğini' açıklamış olacak. örgüt, suriye'de 'demokratik ve çoğulcu bir sisteme yol açacak siyasi geçiş sürecini kolaylaştırmak için', devlet başkanı beşar esad'dan yetkilerini yardımcısına devretmesini, şam'da iki ay içinde bir ulusal birlik hükümeti kurulmasını ve bu kabinenin ülkeyi seçimlere götürmesini talep etmişti.
yeni arap birliği planının şam tarafından reddedilmesinin ardından, körfez işbirliği konseyi (kik), suriye'ye gönderilen arap birliği heyetindeki gözlemcilerini çekme kararı almıştı. önce suudi arabistan'ın daha suriye konuya ilişkin görüşünü açıklamadan aldığı karara, pazar günü katar, birleşik arap emirlikleri, kuveyt, bahreyn ve umman'dan oluşan diğer kik ülkeleri de katılmıştı.
çatışmalar sürüyor
diğer taraftan, suriye güvenlik güçlerinin perşembe günü 35’i hums şehrinde olmak üzere 11’i çocuk 62 kişiyi öldürdüğü ve birçok evi top ateşine tuttuğu belirtiliyor. aktivistler ayrıca, ordunun şam kırsalındaki doma ve hama’da baskınlar düzenlediğini ve yüzlerce kişiyi tutukladığını ifade etti. suriye devrimi koordinasyonlar birliği, kurbanların isimlerini yayımladı.
kendisine ‘özgür suriye ordusu faruk taburu’ adını veren bir grup muhalif asker ise, yedi iranlıyı tutukladığını açıkladı. tabur iranlılardan beşinin iran devrim muhafızları’ndan olduğunu ve hums’taki hava güvenlik şubesi komutası altında keskin nişancı olarak çalıştıklarını, ikisinin ise cender elektrik santralinde çalıştığını ve serbest bırakılacağını belirtti.
öte yandan, suriye insan hakları gözlemevi, suriye ordusundan biri albay olak üzere sekiz askerin, muhaliflerin silahlı gücü özgür suriye ordusu’nun unsurlarından ise yedi askerin çeşitli bölgelerdeki çatışmalarda öldüğünü belirtti.
yerel koordinasyon komiteleri de, arap gözlemcilerin suriye’ye girişinden bu yana ölenlerin sayısının 30’u kadın, 70’i çocuk olmak üzere 1317’ye çıktığını ifade etti. kimtenin verilerine göre, 67 kişi de işkence altında öldürüldü. komiteler hums’un 464 ölümle ilk sırada yer aldığını, onu 252 ile idlib’in, 164 ile şam ve kırsalının ve de 145 ile hama’nın izlediğini ilave etti.
orta doğu ve kuzey afrika ülkelerini yoğun olarak etkileyen ‘arap baharı’ hareketi, geçtiğimiz mart ayında suriye’ye de sıçramıştı. yirmi milyon kişinin yaşadığı ülkede düzenlenmeye başlayan demokratik reform gösterileri, ordunun sert müdahalesiyle karşılaşmış, muhalifler ve ordudan kopan askerler de rejime karşı silahlı mücadeleye başlamıştı.
bm'ye göre, suriye'de marttan beri ölenlerin sayısı 5 bin 400'ü aşmış durumda.
kaynak: al jazeera ve ajanslar
Yorumlar