allende – büllende
dönemin adalet partisi başkanı demirel,  siyasi rakibi bülent ecevit’i 1973’te askeri darbeyle devrilip öldürülen şilili sosyalist lider salvador allende’ye benzetmek için bu ifadeyi kullandı. o zaman chp lideri olan ecevit oylarını yüzde 27’den yüzde 33’e çıkarırken, sağ basından bedii faik de sol politikalara atfen kendisine büllende lakabını takmıştı. demirel de ecevit’e 1975’te ‘allende taklitçisi’ dedi.

bir bilen
süleyman demirel’in 1985-1987 yılları arasındaki lakabı. 1985’teki dyp kongresi'nde hüsamettin cindoruk ve mehmet yazar yarışıyordu. partililer de kimi seçecekleri konusunda yasaklı demirel’den işaret bekliyordu. tercüman gazetesi yazarı nazlı ilıcak demirel’in sözcülüğünü üstlendi. ilıcak demirel’den ‘bir bilen’ diye söz ediyordu.  

çoban sülü
1970’li yıllarda süleyman demirel’i destekleyen medya demirel’in köy kökenli oluşuna vurgu yaparak ona ‘çoban sülü’ lakabını takmıştı. bu lakabı bizzat adalet partisi de kullandı.

dün dündür bugün bugündür
demirel, 1973-75 yıllarında ana muhalefet lideriydi. 1973 cumhurbaşkanı seçimi öncesinde, dönemin genelkurmay başkanı semih sancar ile gizlice görüştü. lâkin görüşmeyi inkâr etti. trt ertesi gün sancar’a dayanarak görüşmeyi duyurunca, uzatılan mikrofonlara şu sözleri sarf etti: "dün dündür, bugün de bugün." türk siyasi tarihinin meşhur ifadeleri arasına giren cümle, demirel'in manevra yeteneğine örnek gösterildi.

zincirbozan
12 eylül’den sonra siyasi partilerin kurulmasının önü açılırken demirel ve deniz baykal’ın da aralarında olduğu 16 liderin 121 gün zorla tutulduğu çanakkale lapseki ilçesindeki askeri üs.

yollar yürümekle aşinmaz
başbakan süleyman demirel’in 8 kasım 1968’de adalet partisi il kongresi'nde sokak gösterilerine ilişkin söylediği söz. bir delege gösterilere engel olmasını isteyince demirel buna, “birtakım olaylar oluyor, birtakım hareketler var. bunlar oluyor, asabınız bozulmasın, sokaklar eskimez” yanıtını vermiştir. bu ifade “yürümekle yollar aşınmaz” olarak gazetelere yansımış ve yıllarca demirel’in siyasi kariyerinin peşinden gitmiştir.

24 ocak kararlari
24 ocak 1980’de demirel tarafından alınan ‘istikrar tedbirleri’. enflasyonun yüzde 122’ye fırladığı bir dönemde alınmış tedbirlerdir. esnek kur politikası gelmişti. sübvansiyonlar azaltılmış, kamu iktisadi teşekkülleri serbest piyasa koşullarına dahil edilmiştir. bu politikalar demirel ile özal arasında da bir sahiplenme tartışması çıkardı. özel ‘reform’ dediği kararların mimarının kendisi olduğunu savundu. demirel de “nihayetinde kendisi benim memurumdu” dedi.

70 cent'e muhtaç olmak
demirel 70’lerin ikinci yarısında dış ticaret açığına vurgu yaparak, “70 cent bulmak için müşkilat çekiyoruz” demiştir.

barajlar krali
1950-1960 yılları arasındaki demokrat parti iktidarında baraj yapımına büyük önem atfediliyordu, elektrik üretimi yüzde 350 arttı.  demirel de  dsi genel müdürü ve barajlar dairesi başkanlığı görevlerindeyken birçok baraj inşaatında rol aldı. gazeteci cüneyt arcayürek bu yüzden kendisine ‘barajlar kralı’ lakabını taktı.

226’yi bulmak
1960-1980 arası meclis'te tek başına iktidar için 450 vekilden salt çoğunluk olan 226 vekili bulmak büyük bir sorun oldu. ‘meclis aritmetiği’ne dikkat çekip “226’yı bulmak” sorununa dikkat çeken ilk siyasetçi de demirel olmuştu.

morrison süleyman
demirel, 1960’lı yıllarda orta doğu teknik üniversitesi'nin bazı tesislerinin yapımını üstlenen amerikan morrison knudsen mühendislik firması'nın türkiye temsilciliğini üstlendi. firma hakkındaki olumsuz bazı iddialar, muhaliflerinin 70'lere kadar ondan 'morrison süleyman' lakabıyla bahsetmelerine yol açacaktı. 28 ağustos 1962 tarihinde abd uluslararası kalkınma ajansı onuruna düzenlenen törende, dönemin abd başkan yardımcısı lyndon johnson ile tanıştı. demirel'in johnson ile törende çekilen fotoğrafı, türk siyasi tarihinin meşhur kareleri arasına girecekti.

bizim su müdürü

şubat 1961'de kurulan adalat partisi, 27 mayıs darbesiyle kapatılan demokrat parti'nin mirasına sahip çıkan bir partiydi. tecrübeli demokrat partililerin gözünde yeni ap'liler, 'demokrat parti'nin c takımı' olarak görülüyordu. bazı dp'liler demirel için de "bizim su müdürü" ifadesini kullanıyordu. dp'li eskilerle yeni ap'liler arasındaki bu gerilim partinin kapatıldığı 1980'e kadar sürdü. 

kaynak: popüler siyasi deyimler sözlüğü, alper sedat - baskın bıçakçı, iletişim yayınları