bm güvenlik konseyi, tüm diplomatik girişimlere rağmen muhaliflere karşı operasyonları sürdüren suriye'ye karşı yeni bir bildiri yayınladı. metinde 15 üyeli konsey şam yönetiminden, verdiği sözleri 10 nisan’a dek ‘süratle ve gözle görülür şekilde’ yerine getirmesini istedi.

bildiriyi okuyan abd'nin bm daimi temsilcisi susan rice, altı maddelik annan planı'nı yürürlüğe koymaması durumunda şam rejimine karşı daha ciddi adımların atılabileceğini söyledi. bildiride şam'dan; askerleri yerleşim yerlerinden çekmesi, yerleşim bölgelerinde ağır silahların kullanımının sona ermesi, bu yerleşimlerdeki askeri tutuklu kamplarının kapatılması talep ediliyor.

bm güvenlik konseyi bildirisinde muhaliflerin uyması gereken ikinci bir takvim de yer alıyor. suriye hükümetinin askerlerini çekmesinden en geç 48 saat sonra, muhaliflerin de şiddeti durdurması çağrısı yapılıyor.

ban: kötüye gidiyor

bm genel sekreteri ban ki-moon da örgütün genel kurulu’nda yaptığı açıklamada, suriye’de sivillere yönelik şiddetin sona ermediğini, bir yıldır süren ve binlerce kişinin ölümüne neden olan çatışmaların her geçen gün daha da kötüye gittiğini söyledi.

‘şehirlerin, kasabaların ve köylerin savaş alanına döndüğünü’ kaydeden ban, insani ihtiyaçların da çoğaldığını vurguladı.

bm-arap birliği suriye özel temsilcisi kofi annan da, bm genel kurulu’na telekonferans yöntemiyle bağlanarak suriye’deki krizle ilgili son durumu değerlendirdi.

annan, suriye devlet başkanı beşar esad’ın 27 mart’ta onayladığı barış planını uygularken 10 nisan takvimine uyması halinde, suriye'de şiddet olaylarının 12 nisan'da sabah saat 06.00’da sona ermesi gerektiğini söyledi. annan, “hükümete ve muhalif komutanlara açık ve net komutlar vermelerinde, böylece şiddetin sona ereceği mesajının tüm ülkeye yayılması konusunda ısrar ediyorum” dedi.

türkiye, s. arabistan ve katar'a uyarı

öte yandan suriye’nin bm daimi temsilcisi beşar caferi ise türkiye, suudi arabistan ve katar’ın muhaliflere yardım ederek annan planı'nı 'baltalamaması' gerektiğini söyledi. 

kendilerinden barış planına uymaları isteniyorsa tüm tarafların aynı yaklaşımı göstermesi gerektiğini söyleyen caferi, muhaliflerin, suriye ordusunun kasabalardan çekilme kararını kötüye kullanmamaları konusunda da güvence vermesini istedi.

annan’ın barış planını uygulayacağına dair batı ülkelerinin şüpheli yaklaşımını da değerlendiren temsilci, şam rejiminin kendini planı uygulamaya adadığını ifade etti. 

'ölü sayısı 69'

suriye'de şiddetin son bulmasın yönelik diplomatik girişimler devam ederken, ülkedeki şiddet olayları da hız kesmiyor. londra merkezli suriye insan hakları izleme örgütü, ordunun perşembe günü yönetim karşıtlarının yoğun olduğu bölgelere düzenlediği operasyonlarda ölü sayısının 69'a yükseldiğini duyurdu.

kuzeydeki idlib ve çevresinde gerçekleşen operasyonlarda biri çocuk 19 kişinin hayatını kaybettiğini ve ordunun muhalif aktivistlerin evlerini yaktığını, kentten kaçışları engellemek için geçiş noktalarına mayınlar döşediğini belirten örgüt, humus ve çevre kentlerinde muhaliflerin yoğun olduğu yerlerde düzenlenen operasyonlarda ordunun rastgele ateş açması sonucu 27 sivilin yaşamını yitirdiğini, onlarca evin atılan roket ve havan topları sonucu büyük hasar gördüğünü ve bazılarında yangın çıktığını kaydetti.

başkent şam'ın duma ve hareste semtlerinde güvenlik güçlerinin evlere baskınlar düzenlendiğini ve düzenlenen baskınlarda çıkan çatışmalarda dokuz kişinin öldüğünü belirten örgüt, hama ve halep'te altışar ve dera'da da iki kişinin hayatını kaybettiğini aktardı.

öncü heyet şam’da

bu arada cenevre ve new york’tan yola çıkan bm'nin öncü gözlemci heyeti şam’a ulaştı. norveçli general robert mood başkanlığındaki ekip, suriyeli yetkililerle bm'nin arabuluculuğunda yapılacak ateşkes doğrultusunda, askerlerin çekilmesinin ardından gözlemci heyetinin ülkede görev yapmasıyla ilgili koşulları görüşecek. 

aralarında askerlerin de bulunduğu heyet üyelerinin sayısının 10 nisan tarihinin ardından 250’ye yaklaşması  planlanıyor. ekip, ateşkesin ardından ülkedeki durumu gözlemleyecek. ancak bunun için bm güvenlik konseyi'nin karar alması bekleniyor. daha önce konsey'in daimi üyeleri pekin ve moskova, şam yönetimini hedef alan karar tasarılarını veto etmişti.

annan, suriye devlet başkanı beşar esad’a ülkedeki şiddet olaylarını ve akan kanı durdurmak için bir barış planı sunmuştu. esad planı 27 mart’ta kabul ettiğini açıklamıştı. uluslararası toplumun suriye barış planının takvime bağlanması konusunda da annan’dan yanıt gelmişti. annan esad ile temasları sonucu planın en geç 10 nisan’a kadar uygulanacağını bildirmişti.

9 bin ölü

suriye'de 2011 yılının mart ayında demokratik reform gösterileriyle başlayıp, daha sonra muhaliflerle rejim güçleri arasında silahlı mücadeleye dönüşen olaylarda bm’ye göre şu ana kadar en az 9 bin kişi öldü. muhalif gruplar ise, bu sayının daha yüksek olduğunu iddia ediyor.

bunun karşılığında suriyeli yetkililer, ‘silahlı terörist grupların’ saldırılarında en az iki binden fazla polis ve askerin öldüğünü iddia ediyor.

bm, arap birliği, ab ve birçok ülke, suriye yönetimine defalarca ülkedeki şiddeti durdurması ve görevi bırakması çağrısında bulunmuştu. suriye rejimi reform çağrıları karşısında, şubat ayında yeni anayasa için referandum düzenlemiş ve 7 mayıs’ta da genel seçimlere gitme kararı almıştı.

kaynak: al jazeera ve ajanslar