KRONOLOJİ: SURİYE'DE İÇ SAVAŞ

rejim güçleri ile silahlı muhalifler arasındaki çatışmaların devam ettiği suriye’deki duruma ilişkin bir açıklama yapan bm genel sekreteri ban ki-moon, ülkede son günlerde şiddetin artmasından ve sivillerin içinde bulunduğu ‘ağır tehlikeden’ dolayı büyük endişe duyduğunu belirtti. açıklamadan saatler sonra, suriye'nin hums ve deyz ez zor kentlerinden sıcak çatışma haberleri geldi. 

ülkenin batısındaki hums kentinden al jazeera'ye konuşan kaynaklar, kalidya bölgesinde halkın üç gündür elektrik ve su bulunmayan evlerinden çıkamadığını ve yaralıların hastanelere nakledilemediğini belirtirken, sosyal medya sitelerinde paylaşılan videolar çerçevesinde şehrin başka bölgelerinin de benzer durumda olduğu iddia edildi.

amerikan associated press haber ajansı da, muhaliflere dayandırdığı haberinde, ülkenin kuzeyindeki deyr ez zor şehrinde ağır çatışmaların yaşandığını ve ordunun top ateşi sonucu en az 10 kişinin hayatını kaybettiğini duyurdu.

bm sözcüsü martin nesirky tarafından yapılan açıklamada, son birkaç gündür ülkede ordunun sivil merkezlere operasyonlarını artırdığı, muhaliflerin ise rejim güçlerine karşı daha organize saldırılar düzenlemekte olduğu ifade edildi.

nesirky, “genel sekreter, geçtiğimiz birkaç gün içinde suriye genelinde silahlı şiddetin yoğunlaşmasından ve sivillerin bu yüzden daha fazla tehlike içine düşmesinden derin endişe duyuyor” dedi. açıklamada, ban'ın, suriye'de akan kanın ve çatışmaların bir an önce durması gerektiğini ifade ettiği kaydedildi.

açıklamada, suriye'de görev yapan unsmis adlı bm gözlemci misyonunun kaydettiği bilgilere de yer verildi. buna göre, şam yönetiminin hums'taki bombalama dahil yerleşim merkezlerine düzenlediği yoğun askeri operasyonlar ve özellikle bu şehrin talbiseh ve rastan kasabalarında helikopterlerden ateş açarak yaptığı saldırılar, ağır can kaybına ve insan hakları ihlallerine yol açtı.

altyapıyı hedef alan saldırılara tepki

açıklamaya ek olarak, bm gözlemcilerinin, birden fazla yerde muhaliflerin orduyu ve sivil altyapıyı hedef alan planlı ve eşgüdümlü saldırılara şahit olduğu belirtildi.

ban'ın ülkede altyapıya zarar veren ve halkı temel hizmetlerden mahrum bırakan saldırıları kınadığı belirtilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

“genel sekreter ban, hizmetlerin sevkiyatını engelleyerek insani krizi daha da ağırlaştıran altyapı hedefli saldırıları kınamakta ve tüm taraflardan adam öldürmeyi ve şiddeti derhal bırakıp (bm-arap birliği suriye özel temsilcisi kofi) annan’ın planının gerektirdiği şekilde, derinleşen krize siyasi çözüm bulma yolunu aramaları çağrısında bulunmaktadır.”

ban, tarafların uluslararası hukuka uyması gerektiğine vurgu yaparak, nüfuzlu tüm ülkelerden, muhalifleri ve rejimi, ‘suriyelilerin refahına öncelik vermeleri, ayrıca artan şiddetin suriye halkı, ülke ve bölge için ne kadar yıkıcı etkileri olduğunu anlamaları yolunda ikna etmeye’ çağırdı.

açıklamada, “genel sekreter bu kapsamda, krize siyasi çözüm bulma yolunda suriye hükümetine ve muhalefete yardımcı olmak için uluslararası toplumla beraber çalışmaya hazırdır” ifadesi kullanıldı.

annan mart ayında, ülkedeki şiddeti durdurmak amacıyla altı maddelik bir plan açıklamıştı. planı 12 nisan itibarıyla uygulamaya başladığını açıklayan şam yönetimi, operasyonları durdurduğunu belirtse de, suriye’nin çeşitli bölgelerinden çatışma haberleri gelmeye devam ediyor. güvenlik konseyi kararıyla ülkeye gözlemci gönderen bm, rejime ait ağır silahların hala şehirlerde olduğunu vurguluyor.

washington’ın uyarısı

öte yandan, abd dışişleri bakanlığı, muhaliflerin etkin olduğu ülkenin kuzeydoğusunda yer alan lazkiye şehrine bağlı haffa kasabasında suriye hükümetinin bir katliam planlıyor olabileceği ve böyle bir olay gerçekleşirse suriye ordusunun sorumlu tutulacağı uyarısında bulundu.

abd dışişleri bakanlığı sözcüsü victoria nuland, kofi annan'ın geçtiğimiz günlerde açıkladığı, ‘suriye rejiminin başka bir katliam düzenleyebileceği’ görüşüne katıldıklarını belirtti.

bm-arap birliği suriye özel temsilcisi, kasabada havan topları, tanklar ve helikopterlerin kullanıldığına ilişkin bilgiler olduğunu söylemişti. annan ayrıca, sivillerin ülkenin kuzeybatısındaki haffa'da sıkıştığını ifade ederek, bm gözlemcilerinin bu kente girmesine izin verilmesini istemişti.

bm genel sekreteri ban, suriye’ye ilişkin açıklamalarında bu konuya da yer vererek, bm gözlemcilerinin, ordunun bölgeye yoğun askeri güç kaydırdığına ilişkin bilgilere rağmen engelle karşılaşmadan haffa'ya ulaşmasının önemini vurguladı.

ülkeden geçtiğimiz üç haftada, iki ayrı katliam haberi geldi. bu olaylarla ilgili olarak şam yönetimi ve muhalifler birbirlerini suçluyor. suriye'nin hula kentinde 25 mayıs'ta yarıya yakını çocuk 100’ün üzerinde kişi, geçen hafta kubeyr'de ise 50’nin üzerinde kişi katledilmişti.

suriye'de 2011 yılının mart ayında demokratik reform gösterileriyle başlayıp, daha sonra muhaliflerle rejim güçleri arasında silahlı mücadeleye dönüşen olaylarda binlerce kişi öldü.

muhaliflerin oluşturdukları, merkezi ingiltere'nin başkenti londra olan suriye insan hakları gözlemevi'ne göre ülkede çatışmalarda hayatını kaybedenlerin sayısı 14 bini geçti.

bunun karşılığında devlet başkanı beşar esad liderliğindeki şam yönetimi, ‘silahlı terörist grupların’ saldırılarında en az 2600’den fazla polis ve askerin öldüğünü iddia ediyor.

kaynak: al jazeera ve ajanslar