bosna hersek'in üçüncü büyük kenti tuzla'da kamu çalışanlarının, bazı fabrikaların özelleştirilmesi ve aylardır maaşlarının ödenmemesini protesto etmek için başlattığı eylemler büyüyor.   

tuzla'da hükümet binası önünde toplanan 5-6 bin kişilik grubun bir kısmı binaya girdi. protestocular binanın perdelerini ateşe verdi, bilgisayarları dışarı attı. dışarıdaki bir grup da binaya taş ve metal cisimlerle saldırdı. binanın camları kırıldı. 

göstericiler, havai fişekler patlatarak tepki gösteriyor. çıkan çatışmalarda bir polis yaralandı. gösteriler sebebiyle, şehirdeki hayat durma noktasına geldi. esnaf, sabah dükkânlarını açmadı. 

protestolar bosna hersek'in diğer kentlerine de yayıldı. ülke genelinde son üç günde toplam 219 kişi yaralandı. saraybosna'da da yüzlerce kişi, sokaklara döküldü.

al jazeera muhabiri göstericilerin saraybosna hükümet binasını ateşe verdiğini bildirdi. protestocular ayrıca saraybosna'daki cumhurbaşkanlığı binasının ilk katını ateşe verdi. yangına kısa sürede itfaiye müdahale etti ancak yangın zemin katta bulunan bosna hersek devlet arşivi'ne sıçradı.  

"üç savaştan çıkan belgeler yandı"

bosna hersek devlet arşivi müdürü şaban zahiroviç, "bugün yanan söz konusu belgelerin, iki dünya savaşı ve son yaşanan savaşta hayatta kalmayı başardığını da vurgulayarak, "maalesef, son 3 savaşın üstesinde gelmeyi başaran bu belgeler bugün yandı. tek söyleyebileceğim şey, bu çok büyük bir kültürel ayıptır. yananlar değeri biçilmez malzemelerdi" dedi.

saraybosna’daki olaylara ayrıca takviye amaçlı tuzla’dan özel birlik getirildi. özel birliklerin müdahalesi üzerine protestocu gruplar ara sokaklara dağıldı.

saraybosnalı yetkililer, başkentte çıkan olaylarda 60'ı polis olmak üzere 93 kişinin yaralandığını açıkladı. yaralılar çeşitli hastanelerde tedavi altına alındı.  

bosna’nın  güneyindeki mostar kentinde de protestocular ispanya meydanı'nda toplandı. protestocular daha sonra hersek neretva kantonu hükümet binası önündeki polis kordonunu aşarak binayı ateşe verdi.  protestocular mostar'ın yeni belediye binasını da yaktı. kalabalık, polisin müdahalesiyle bölgeden uzaklaştırıldı. itfaiye ekipleri çıkan yangının söndürülmesi için çalışma başlattı.

ayrıca bosna'nın dördüncü büyük kenti zenitsa'daki hükümet binası ve devlete ait araçlar ateşe verildi. bihac ve banya luka'da yaklaşık 100 kişi tuzla kentine destek veriyor.

Foto galeri için tıklayınız.

"halk haklı ama şiddet doğru değil"

al jazeera'ya konuşan bosna-hersek üçlü cumhurbaşkanlığı konseyi boşnak üyesi bakir izzetbegoviç'e göre halk tepkisini göstermekte haklı ama şiddete başvurmamalı. izzetbegoviç şöyle konuştu:

"durum yatışıyor ama yarın da devam etmeyeceğine dair kesin konuşamayız. halk ülkedeki duruma memnuniyetsizlik göstermek için tamamen haklı. ancak arşivleri, binaları yakmak durmalı. bu eylemlerde iyi bir şey varsa o da siyasetçileri daha olgun davranmaya mecbur bırakacağı. daha önce şahit olduğum durum siyasetçilerin tepkisizliği ve halkın durumunu küçümsemekti."

bakir izzetbegoviç, şu an için en iyisinin erken seçime gitmek ve halkın tercihine saygı duymak olduğunu söyledi.

"bosna hersek devleti vatandaşlar tarafından muhafaza edilmeli"

bosna’daki protestolara türkiye’den de tepki geldi. ak parti bursa milletvekili ve türkiye-bosna hersek parlamentolararası dostluk grubu başkanı hakan çavuşoğlu, ''türkiye olarak, kardeş bosna hersek devletinde yaşanabilecek en ufak olumsuzluk karşısında dahi endişeleniriz" dedi.

çavuşoğlu,  vatandaşların, yaşanan birtakım olumsuzluklar nedeniyle zorluklarla karşılaşmasının kolay olmadığını ancak her türlü gösteri, yürüyüş ve protestonun hukukun çizdiği sınırlar çerçevesinde kalması ve hiçbir zaman "vandalizm" seviyesine ulaşmaması gerektiğini söyledi.

istifalar başladı

protestolar yüzünden tuzla kantonu başbakanı sead çauşeviç'in istifa ettiği açıklandı. çauşeviç'in istifasının ardından, zenitsa doboy kantonu hükümeti ve başbakanı munib hüseyinagiç de istifa ettiğini açıkladı. bosna-hersek federasyonunda ikinci kademe yerel yönetim birimleri olarak geçen kantonlar toplam 10 bölgeden oluşuyor. 

'iş bulamıyoruz'

tuzla'daki göstericiler arasında yer alan emekli hido bejanoviç, "destek vermek için buradayım. 40 yıldır madenci olarak çalıştım, 200 euro emekli maaşı alıyorum, kızım üniversiteyi bitirdi hala iş bulamadı. nasıl bulsun ki, herkes tanıdığına iş ayarlıyor. bu durum 17 yıldır devam ediyor" diye konuştu.

30 yaşında aida ise "protestoyu destekliyoruz, toplumun çok kötü sosyal durumda olduğunu göstermeye geldik. insanlar aç, hiç bir şeye hakkınız yok, tanıdık, akraba yoksa iş bulamıyorsunuz. ben coğrafya öğretmeniyim ve iş bulamadım, herhangi bir iş bile olsa" dedi.

sead begoviç "bu durum uzun zamandır var. durum dayanılacak gibi değil, bu protestoların en büyük nedeni işsizlik, firmalar uzun zamandır çalışmıyor. hükümet hiç bir sorunu çözmedi, sadece kendi koltuklarını sağlam tuttular" şeklinde konuştu.

işsizlik yüzde 45

çarşamba günü tuzla kentinde maaşlarının ödenmemesini protesto eden kamu çalışanları polis müdahalesiyle karşılaşmıştı. olaylar sonucu 14 kişi yaralanmış, 22 kişi tutuklanmıştı.

yaklaşık 3 milyon 800 bin kişinin yaşadığı bosna hersek'te işsizlik oranı resmi verilere göre yüzde 45. gençler arasında işsizlik ise yüzde 60'larda.

kaynak: al jazeera ve ajanslar