suriye'deki iç savaşın noktalanması amacıyla düzenlenen cenevre-2 konferansı, şam rejimi ve muhalifler arasında herhangi bir ilerleme sağlanamadan son buldu. suriye ulusal koalisyonu başkanı ahmet carba, rejimin cenevre’deki görüşmelerde ‘hiçbir ciddi taahhütte bulunmadığını’ söyledi. ancak carba, muhalefetin cenevre’den ‘başarmak istediklerini başarmış bir şekilde döndüğünü’ vurguladı.

rejimin seçeneklerinin sınırlı olduğunu belirten muhalif lider, “esed artık sıkışmış durumda. saraydaki bir mahkum gibi” dedi. carba uluslararası topluma da ‘rejim düşene kadar muhalefeti silahlandırılmaya devam edilmeli” çağrısı yaptı.

'acıların pazarlığını yaptılar'

rejimin 500’e yakın ailenin kuşatma altında olduğu humus’a yardımları bloke ettiğini söyleyen carba, “rejim acı çeken insanların bile pazarlığını yapmıştır” dedi. rejim heyetinin müzakerelerdeki tavırlarını da eleştiren muhalif lider, “biz cenevre-2’nin başarıya ulaşması içi söz verdiğimiz halde rejim heyeti hiçbir konuda kararlılık gösteremedi.  rejim, tahran’ın menfaatleri için suriye’yi cehenneme çevirdi. biz yine de geçici bir hükümetin kurulması için çabalayacağız. çünkü geçiş hükümeti suriye’yi güvenliğe kavuşturacaktır” diye konuştu.

'muhalifler ciddiyetsiz'

carba'dan önce konuşan suriye dışişleri bakanı velid muallim ise humus'a yardımlara silahlı muhaliflerin izin vermediğini savundu.

suriyeli bakan, cenevre'deki toplantılarda muhaliflerin olgun davranmaması ve ciddiyetsiz olması nedeniyle görüşmelerin ilk turundan sonuç alınamadığını belirtti. 

kendilerine yönelik suçlamaları da reddeden muallim şu değerlendirmeyi yaptı:

"burada bulunduğumuz bir hafta boyunca karşı tarafın söyledikleriyle suriye sahasında olanlar arasında ne kadar büyük kopukluk olduğunu gördük. çünkü bunlar 5 yıldızlı otellerde kalıyor. rakka'ya, halep'e gidip neler olduğunu görsünler. biz buraya cenevre-1 belgesini kabul ederek geldik. bunu tereddütsüz kabul ettik ama karşı taraf detayları reddediyor. bunlarla suriyenin geleceğini nasıl kurabiliriz?"

muhalifleri cenevre-1 kararlarını anlamamakla suçlayan muallim, “sadece tek bir maddeye, geçiş yönetimine odaklanmışlar” dedi.

muallim, rejim delegasyonunun suriye’ye gideceğini, halkın istemesi durumunda cenevre’ye geri döneceğini söyledi.

suriye’de ılımlı muhalefet diye bir kavramın olmadığını belirten muallim, “hepsi terörist gruplardır” diye konuştu.

'rejim oyun oynadı, muhalefet ciddiydi'

abd dışişleri bakanlığı sözcülerinden edgar vasquez ise muallim’in “muhalifler ciddi değildi” açıklamasına tepki gösterdi. vasquez, “muhalefet, bir sonraki görüşmelere katılacağına dair kararlığını göstererek bir kez daha bu görüşmelerdeki ciddiyetini sergilemiştir. rejimse oyun oynamıştır” dedi.

benzer bir tepki suriye'nin dostları grubundan da geldi. abd, ingiltere, fransa ve türkiye dahil 11 ülkenin oluşturduğu grup, “görüşmelerde ilerleme sağlanamamasının sorumlusu rejimdir” açıklamasını yaptı. 

brahimi: mütevazı bir başlangıç

muallim'den önce konuşan bm ve arap birliği'nin suriye özel temsilcisi lahdar brahimi, cenevre-2’de taraflar arasında yapılan görüşmelerin ilk turunun zor ve mütevazi bir başlangıç niteliği taşıdığını belirtti. görüşmelerde sürecin çok yavaş ilerlediğini ve ciddi bir yol alamadıklarını söyleyen brahimi, herşeye rağmen tarafların ilk kez yüz yüze konuşmasının önemli olduğunu söyledi.

brahimi, “taraflar arasındaki derin ayrılıklar sürüyor, bunu gizlemenin anlamı yok ancak aralarında az da olsa ortak noktalar olduğunu gördüm” ifadesini kullandı.

özel temsilci, görüşmelerin ikinci turunun 10 şubat’ta başlaması gerektiğini belirterek, muhaliflerin bu düşünceye onay verdiğini söyledi. brahimi, rejimi temsil eden delegasyonun şam'a gidip, görüşmelerin ikinci turu için onay alacaklarını belirtti. 

şiddet hafiflemedi

cenevre görüşmeleri de suriye'de şiddetin durmasını sağlamadı. suriye’de iç savaşı sonlandırmayı hedefleyen cenevre-2 müzakerelerinin başladığı günden bu yana ülkedeki çatışmalarda 1870 kişi öldü.

ingiltere merkezli suriye insan hakları gözlemevi’nin verdiği bilgiye göre, görüşmeler ülke çapındaki çatışmaları hafifletmedi. gözlemevi, ölenler arasında 498 sivil olduğunu duyurdu.

suriye’de mart 2011’de demokratik reform talebiyle başlayan gösteriler çatışmaya dönüşürken üçüncü yılını doldurmak üzere olan iç savaşta 135 bin kişi hayatını kaybetti.

kaynak: al jazeera ve ajanslar