japonya'nın, doğu çin denizi'ndeki ihtilaflı bazı adaları mal sahibi olduğu iddia edilen bir aileden satın alması ve çin'in bu kararı tanımaması sonrası ortaya çıkan kriz büyüyor. iki ülkede karşılıklı olarak düzenlenen protesto gösterileri sonrası son olarak, çin’e ait en az iki gözetleme gemisinin adaların çevresinde ‘devriye gezdiği’ bildirildi.

çin'in resmi haber ajansı xinhua, ülkenin deniz bölgelerinin denetiminden sorumlu devlet okyanus yönetimi’nin açıklamalarına dayandırdığı haberinde, gemilerin, ada grubunun açıklarında ‘nizamın sağlanması’ için ‘devriye’ görevinde olduğunu belirtti.

japonya sahil güvenliği ise tokyo’nun daha önce kendi karasuları içinde olduğunu ilan ettiği adaların açıklarındaki gemi sayısını üç olarak duyurdu. yapılan açıklamada, yerel saatle pazartesi sabahı saat 07.00’de bölgede saptanan söz konusu sivil gözetim gemilerine ek olarak, bir balıkçılık devriye gemisinin de bölgede görüldüğü belirtildi.

bu gelişme sonrası, japonya dışişleri bakan yardımcısı çikao kavai bölgede gerginliği azaltmaya yönelik temaslarda bulunmak üzere pekin’e gitme kararı aldı.

japon dışişleri bakanlığı, kavai’nin, çinli yetkililer ile bir araya gelmek amacıyla iki günlük bir ziyaret için pekin’e gideceğini kaydetti. açıklamada, bakan yardımcısı’nın salı günü çinli mevkidaşı ile bir araya geleceği ifade edildi.

öte yandan, japon iş adamlarının 37 yıldır geleneksel olarak gerçekleştirdiği ve bu yıl ekim ayı sonlarında yapılması planlanan pekin ziyareti de iptal edildi. japon-çin ekonomi derneği’nin açıklamasında, 175 işadamının yer alacağı ziyaretin, gergin ortam nedeniyle gerçekleştirilmeyeceği belirtildi.

iki ülkede de gösteri var

japonya'da yüzlerce kişi hafta sonu çin’i protesto etmişti. cumartesi akşam saatlerinde japon bayraklarıyla başkent tokyo'daki çin büyükelçiliği'ne yürüyen yaklaşık 800 kişi, ‘çin'in askeri tehditlerini’ protesto eden sloganlar atmıştı.

kriz, bazı japon şirketlerin çin’in bazı bölgelerinde faaliyetlerini durdurmasına neden olmuştu. çinli protestocular, gösteriler sırasında, japon diplomatik misyonları ile şirket merkezlerine zarar vermişti.

çin, japonya’nın en büyük, japonya ise çin’in üçüncü büyük ticaret ortağı konumunda bulunuyor. taraflar arasındaki ticaret hacmi geçtiğimiz yıl 345 milyar dolar seviyesindeydi.

çin: ciddi sonuçları olur

doğu çin denizi'nde yer alan ve çin'in ‘diaoyü’, japonya'nın ise ‘senkaku’ adını verdiği insansız küçük ada grubu, geçtiğimiz günlerde iki ülke arasında krize neden olmuştu.

tokyo yönetimi, ihtilaflı adaları, sahibi olduğunu iddia ettiği bir japon aileden satın aldığını açıklamış, pekin yönetimi ise satın alma işleminin ‘geçerliliğinin olmadığını’ ve ‘ciddi sonuçları’ olacağını kaydetmişti. çin ve tayvan'ın hak iddia ettiği adalar, bundan önce de pratikte japonya'nın denetiminde bulunuyordu.

gelişme, 1930 ve 1940’larda japonya’nın saldırgan politikalarına ve işgaline maruz kalan çin’de yoğun kamuoyu tepkisi yaratmıştı. 

ihtilaflı adalar meselesi, 2010 yılının eylül ayında bir çin balıkçı teknesinin, söz konusu bölgenin yakınında japon sahil güvenlik teknesiyle çarpışması ve çinli kaptanın tutuklanmasıyla yine gerginliğe neden olmuştu.

güney çin denizi başta olmak üzere, doğu asya'da yer alan sularda egemenlik haklarına ilişkin olarak, bölge ülkeleri arasında birçok ihtilaf bulunuyor. 

kaynak: ajanslar