ilk olarak apollo görevlerinde ay'dan toplanan oksijen izotopları incelenerek ortaya atılan 'dev çarpışmanın' gerçekliği, elde edilen yeni bulgularla güçlendi. teoriye göre, güneş sistemi'nin erken dönemlerinde, dünya'ya mars büyüklüğünde bir gök cismi çaptı. dev çarpışmanın oluşturduğu enkaz ise zamanla ay'ı ortaya çıkardı.

almanya'nın köln üniversitesi'nden daniel herwartz, discovery news sitesine yaptığı açıklamada, 'oksijen izotoplarının diğer gazlardan mükemmel bir şekilde ayrılmasını sağlayan bir teknik geliştirdiklerini' açıkladı.

araştırmacılar, apollo 11, 12 ve 16 görevlerinde dünya'ya getirilen meteroit örnekleri ve bazalt taşlar üzerinde yeni analizler gerçekleştirdi. herwartz, 'nasa'nın kendilerine ay tozu da gönderdiğini ancak mikro meteoritlerin yoğunluğu nedeniyle bu örneklerin analiz için çok uygun olmadığını' not düştü.

ay aslında theia mı?

analizler, 4.5 milyar yıl önce, dünya'nın oluşumundan sadece birkaç yüz milyon yıl sonra gezegenimize çarptığı düşünülen theia adı verilen gezegenin sırrını saklıyor. bugüne kadar gerçekleştirilen bilgisayar modelleri, ay'ın yüzde 70 ile 90'ının theia'dan oluştuğunu öne sürüyordu.

güneş sistemi'ndeki birçok gezegenin kendine has izotop bileşimi olduğundan yola çıkan araştırmacılar, theia'nın kimyasal yapısının dünya'dan farklı olması gerektiğini savunuyor.  ancak bazı bilgisayar modelleri de ay'ın sadece yüzde 8'ini theia'nın oluşturduğunu, geride kalan materyallerin dünya'dan geldiğine işaret etti.

science dergisinde yayımlanan en son araştırmada ise ay'ın oluşumunda theia-dünya karışımının yüzde 50-50 civarında olabileceği öne sürüldü. bilimsel araştırmalarda titanyum, silikon, krom, tungsten ve diğer kimyasal elementler incelenerek analizler yapılsa da, bugüne kadar ay'dan toplanan örnekler dünya'dan belirgin bir farklılık göstermedi.

abd'nin southwest araştırma enstitüsü'nden gezegen bilimcisi robin canup, "oksijen izotopları arasındaki farkı ortaya koyan ilk çalışmayı gerçekleştirdik. ileride yeni çarpışma modelleri oluşturarak theia'nın büyüklüğünü ve kimyasal yapısını anlayabiliriz" ifadesini kullandı.

ay ve dünya arasındaki farklılığın çok az olduğuna dikkat çeken canup, yeni araştırmanın ay'ın oluşumu hakkındaki tartışmaları yeniden alevlendireceğini belirtti. herwartz ve ekibi, dünya'daki antik kaya örnekleri üzerinde çalışmalar yaparak bulguları güçlendirmeyi hedefliyor.

kaynak: discovery news