suriye devlet başkanı beşşar esed, ülkede 22 aydır süren çatışmalara siyasi çözüm getirmek için yeni bir girişim açıkladı. yedi ay sonra halkın karşısına çıkan esed, adım atmak için yeni hükümet ve anayasa oluşturulmadan bölge ülkeleri ve batının silahlı isyancıları desteklemeyi durdurmasını şart koştu. konuşması sık sık sloganlarla bölünen ve arkasındaki ülke bayrağında isyanda ölenlerin fotoğrafları bulunan suriye lideri, ulusal mutabakat konferansı düzenlenmesini istedi. 

siyasi çözümün ilk şartının bölgesel güçlerin isyancıları silahlandırmayı ve onlara para desteği vermeyi bırakması olacağını vurgulayan esed, bu hamleyi diyalog ve ulusal uzlaşı konferansının izleyeceğini aktardı. suriye lideri daha sonra atılacak adımları ise, yeniden seçim, geniş temsile dayalı bir hükümetin kurulması, yeni bir anayasanın hazırlanması ve genel af olarak saydı.

ancak esed'in diyalog çağrısını kapsamayan gruplar da var. suriye liderinin ifadesiyle 'aşırıcılar ve dış ülkelerin ajandasını uygulamaya çalışanlar', diyaloga dahil edilmeyecek. ülkede 60 binden fazla insanın ölümüne yol açan çatışmaların muhalifler ve devlet arasında değil, düşmanlar ile ulus arasında olduğunu belirten esed, 'suriye’ye ihanet etmeyenlerle' müzakere etmeye hazır olduğunu söyledi.

'biz kölelerle uzlaşmayız'

esed'in kendisine karşı ayaklanan muhaliflere karşı ağır eleştirileri vardı. isyancıları bir grup 'suçlu' ve 'terörist' sözleriyle tanımlayan suriye lideri, batının oluşturduğu 'kukla muhalefet'le masaya oturmayacağının altını çizdi.

esed, “biz hiçbir zaman siyasi bir çözümü reddetmedik... ancak kiminle konuşmalıyız? aşırıcı ideolojileri olanlar ve sadece terör dilinden anlayanlarlamı? ya da batının getirdiği kuklalarla mı? biz efendilerle uzlaşırız, kölelerle değil” diye konuştu.

isyancıların ülkedeki altyapı tesislerine saldırdığını ve çocukları okullardan uzak tuttuğunu vurgulayan esed, "bunlar suriye'nin düşmanları ve bu düşmanlar hesaplaşma gününde cehenneme gidecek" dedi.

esed, "onlar devrim diyor ama devrim başka olur, devrim düşünürlerle olur. burada düşünür kim? kim düşünce üretiyor? devrimler bilimsel kavramlara dayanır. bunlar ülkeleri ileri götürür, insanları aydınlatır, elektrikleri kesmez, dışarıdan insan ithal etmez.. bunlar bir grup suçlu” ifadesini kullandı.

KRONOLOJİ: SURİYE'DE İÇ SAVAŞ

slogan ve alkışlar

şam'ın merkezindeki opera binasında çıktığı kürsüde alkışlarla karşılanan esed'in konuşması, birçok kez sevinç gösterileriyle bölündü. yedi ay sonra ilk kez suriyeli liderini dinleyen topluluk, esed'i "canımız kanımız sana feda olsun" diyerek selamladı.

sık sık sloganların yükseldiği konuşmanın sonunda dinleyiciler podyuma hücum etti, esed'in korumaları kalabalığı uzaklaştırmaya çalıştı. 

esed, konuşmasında uluslararası toplumun görevi bırakması yönündeki çağrıları görmezden geldi.

suriye’de şam rejiminin devrilmesini isteyen muhaliflerle ordu birlikleri arasında 22 aydır süren çatışmalarda bm'ye göre 60 binden fazla kişinin hayatını kaybettiği sanılıyor.

suriye lideri, yedi ay önce gerçekleştirdiği son resmi konuşmasında "eğer birlikte çalışırsak sizi temin ediyorum ki bu durumun sonu yakın" diye konuşmuştu.

esed'e tepkiler 

uluslararası toplum da esed'in konuşmasını yakından takip etti, ardından yorum ve eleştiriler geldi. türkiye dışişleri bakanı ahmet davutoğlu, esed’in konuşmasında yeni bir şey olmadığını, aylar önce verdiği boş vaatleri tekrar ettiğini belirtti. davutoğlu, bm'den esed'in ülkede yardım dağıtılmasının önüne geçmemesi için önlem almasını istedi.

ab dış politika şefi catherine ashton ise, suriye liderinin görevinden ayrılarak siyasi geçişe izin vermesi gerektiğini söyledi.

esed'in konuşmasının 'ikiyüzlü' olduğunu belirten ingiltere dışişleri bakanı william hague da, ülkedeki şiddetin sorumlusu olan suriye liderinin boş vaatlerle kimseyi kandıramayacağını ifade etti.  

suriyeli muhalifleri temsil eden suriye ulusal koalisyonu (suk) üyelerinden luay safi de al jazeera canlı yayınında yaptığı açıklamada esed'in konuşmasını 'boş sözler' olarak değerlendirdi.  

iran'da diplomasi

son olarak suriye dışişleri bakan yardımcısı faysal mikdad, tahran'ın şam'a desteğini korumak için cumartesi günü iran'ı ziyaret etti. iran fars haber ajansı, mikdad'ın iran cumhurbaşkanı mahmud ahmedinejad ve diğer yetkililerle bir araya geleceğini duyurdu.    

suriye’deki çatışmalar, ortadoğu ve kuzey afrika'da ‘arap baharı’ olarak anılan demokratik reform yanlısı gösterilerle başlayan çatışmaların en uzunu olarak kayıtlara geçti. 'arap baharı', tunus, mısır, libya ve yemen’de iktidarların değişmesini sağladı.

suriye’deki alevi azınlık beşar esed’in babası hafız esed’in 1970’te bir darbeyle başkanlık koltuğuna oturmasından bu yana iktidarda. ülkedeki sünni çoğunluk ise azınlık iktidarının devrilmesini istiyor.

bm'nin ocak ayı başında suriye'deki ölü sayısıyla ilgili yaptığı açıklama ise ülkede şiddetin boyutlarını bir kez daha gösterdi. bm'ye göre 60 binden fazla kişi mart 2011'de başlayan ayaklanmalar süresince hayatını kaybetti. bu rakam muhalif aktivistlerin tahminlerinin bile üzerinde.     

kaynak: al jazeera ve ajanslar