filistin - israil barış görüşmelerini canlandırmak için iki taraf arasında mekik dokuyan abd dışişleri bakanı john kerry yeniden bölgeye gitti.

filistin yönetimi, israil'in, filistinli tutukluları 29 mart günü serbest bırakacağına ilişkin 2013 temmuz ayında verdiği sözden cayması karşısında kerry'den devreye girmesini talep etti. 

afp'ye kouşan filistinli milletvekili mustafa barguti, "kerry'den bu sorunun çözümüne dair bir yanıt alamazsak yarın bm kurumlarına üyelik sürecimizi başlatacağız" dedi. 

israil'deki sağcı netanyahu hükümeti, 28 mart cuma günü aldığı kararla anlaşma gereği 29'unda bırakılması gereken filistinli tutukluları serbest bırakmayacağını açıklamıştı. 

temmuz'da abd arabuluculuğunda varılan anlaşma gereği, israil 103 filistinli tutukluyu bırakma sözü vermişti. barış görüşmeleri için karşılıklı jest olması nedeniyle filistin de daha önce birleşmiş milletler (bm) genel kurulu'nda oylamayla kazandığı 'devlet' statüsü gereği bm kurumlarına üyelik başvurusunu ertelemeyi vadetmişti. 

abd dışişleri bakanlığı sözcüsü jen psaki, “dışişleri bakanı john kerry ekibine danıştıktan sonra bölgeye yeniden gitmenin üretken bir adım olacağına karar verdi” dedi.

bir haftada ikinci kez bölgede

kerry geçen hafta roma ziyaretini yarıda kesip ürdün'ün başkenti amman’a hareket etmiş ve filistin yönetimi başkanı mahmud abbas ile görüşmüştü. kerry, abbas’ı israil – filistin barış görüşmelerinde son tarih olarak belirlenen 29 nisan tarihinin uzatılması, israil tarafını ise filistinli mahkûmların son grubu olan 26 kişinin serbest bırakılması için ikna etmeye çalışmıştı.

ancak 28 mart cuma günü israil, 29 mart’ta serbest bırakılması öngörülen filistinli mahkûmların dördüncü grubunun serbest bırakılma kararını iptal ettiğini açıkladı.

yetkililere göre kerry’nin hem israil hem de filistin tarafına ziyarette bulunması bekleniyor.

abd dışişleri bakanı'nın bir hafta içinde bölgeye yeniden dönüşü, görüşmelerde hâlâ bir çıkar yol olduğuna inandığını gösteriyor. kerry’nin bunu, ziyaret sonrası görüşmelerde belirlenen son tarihin uzatılmasını açıklayarak veya abd’nin barış görüşmeleri konusundaki sabrının sınırsız olduğunu vurgulayarak yapması bekleniyor.

kerry, programına göre 1 nisan salı ve 2 nisan çarşamba günü nato’nun brüksel’deki bakanlar düzeyindeki toplantısına katılacaktı. ancak bu durumda kerry’nin en azından nato zirvesinin ilk gününde brüksel’de olup olamayacağı belirsiz.

görüşmelerde kritik dönemeç

israil ise, görüşmelerde somut ilerlemenin sağlanabilmesi için israil'in yahudi kimliğinin kabul edilmesini şart koşuyor. filistin tarafı israil nüfusunun dörtte birini oluşturan arapların, yahudi kimlikli bir devlette söz hakkına sahip olamayacağını ve israil'in bu yolla işgale meşruiyet kazandıracağını ileri sürerek bu koşula karşı çıkıyor.

filistin tarafı, 1993'teki oslo kararları'na dayanarak bölgede iki devletli çözümün, batı şeria ve doğu kudüs'teki filistin topraklarında yahudi yerleşimlerinin durdurulmasının ve ülkelerini terk etmiş filistinli mültecilerin dönüş hakkının masaya yatırılmasını istiyor.

israil - filistin barış müzakereleri üç yıllık aradan sonra abd’nin arabuluculuğuyla temmuz 2013’te yeniden başladı.

abd dışişleri bakanlığı görevine gelmesinden bu yana geçen bir yıllık süre içinde kerry, israil ve batı şeria’yı 11 kez ziyaret etti. kerry bu ziyaretlerde taraflar arasında nihai bir statü anlaşmasına varılmasını umuyor. israil - filistin arasında kerry’nin aracılığında devam eden barış müzakereleri için 9 aylık bir takvim belirlenmişti. 

kaynak: al jazeera ve reuters