dokunulmazlıkların kalkmasından sonra ilk ifade çağrısı geldi. hdp muş milletvekilleri burcu çelik ve ahmet yıldırım ile parti sözcüsü ve kars milletvekili ayhan bilgen, telefonla aranarak ifadeye çağrıldı. hdp eş genel başkanı selahattin demirtaş, türkiye insan hakları vakfı (tihv) genel başkanı şebnem korur fincancı'nın tutuklanmasıyla dolayısıyla vakfı ziyareti sırasında vekillerin ifadeye çağrılmasını değerlendirdi. 

dokunulmazlıklara ilişkin soru üzerine demirtaş, tutuklananların kullanacağı ortak savunma metninin basına servis edileceğini belirtip,  savcılıklarda ve mahkemelerde bu metnin dışında hiçbir soruya cevap verilmeyeceğini, bu belgenin siyasi bir tutum belgesi olduğunu aktardı.

"dün itibarıyla iki milletvekilimiz savcılığa davet edildi. muş milletvekillerimiz sayın ahmet yıldırım ve burcu çelik, telefonla davet edildiler, arkadaşlarımız ifade vermeye gitmeyeceklerini belirttiler. şu an başka davet, tebligat alan milletvekilimiz yok."

ilerleyen saatlerde ayhan bilgen de ifadeye çağrıldığını twitter hesabından duyurdu.

hdp'den "ortak savunma belgesi"

hdp milletvekilleri, yasama dokunulmazlığının kaldırılmasını eleştiren, milletvekillerinin yargı sürecinde nasıl davranacaklarının aktarıldığı "ortak savunma belgesi" yayımlandı.

hdp genel merkezi'nden yapılan yazılı açıklamaya göre, parti milletvekillerince yayımlanan ortak savunma belgesinde, 7 haziran ve 1 kasım seçimleri öncesinde ve sonrasında yaşananlara değinildi.

hdp'nin, türkiye'nin çok kültürlü, çok dilli, çok inançlı toplumsal yapısına uygun bir politikayı benimseyerek, bünyesinde bütün farklı kimlik ve inançların temsilcilerini barındırdığı belirtilen belgede, "bizler demokrasiye ve birlikte yaşama inanan türkler, kürtler, araplar, ermeniler, türkmenler, süryaniler, ezidiler, mıhellemiler ve daha birçok etnik grup olarak bir arada eşit ve adil bir yaşamın mümkün olabileceğine inanıyor ve bunun ancak çoğulcu bir demokrasi, güçlü yerel demokrasi ve özerklikler ile sağlanabileceği düşüncesindeyiz" denildi.

her türlü şiddete karşı olunduğu aktarılan belgede, bütün sorunların çözümünde diyalog ve müzakerenin gücüne inanıldığı bildirildi. milletvekillerinin yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına da yer verilen belgede, adil ve tarafsız bir yargı huzurunda hesap vermekten asla çekinilmediği savunularak, şöyle denildi:

"veremeyeceğim hiç bir hesabım da yoktur. ülkemizde yargının saygınlığı ayaklar altındayken, böylesi bir siyasi yargılamanın öznesi olmayı da asla kabul etmeyeceğim. şahsınıza ve kişiliğinize yönelik hiç bir tereddüttüm ve saygısızlığım yoktur. ancak şaibelerle dolu bir siyasi geçmişe sahip olan erdoğan emretti diye başlatılan bu yargı tiyatrosunda figüran olmayı kabul etmiyorum.

soracağınız hiç bir soruya cevap vermeyeceğim, yapacağınız hiç bir yargılama faaliyetinin adil olacağına inancım yoktur. benim buraya getirilmem bile hukuk dışıdır. siyasetçilerin siyaset arenasındaki muhatapları siyasetçilerdir, yargı mensupları değildir. bu anlamda sizler evrensel ve demokratik hukuk ilkelerine ve türkiye'nin imzalamış olduğu, aynı zamanda bir anayasa hükmü de olan uluslararası anlaşmalara bağlı olması gereken yargı mensupları olarak siyasi oyunların ve tezgâhların parçası olmayı reddetmelisiniz."

682 dosya savcılıklara sevk edildi

adalet bakanlığı, tbmm tarafından iletilen 139 milletvekili hakkındaki 682 dosyanın tamamını ilgili savcılıklara sevk etti.

adalet bakanlığı'nda bekleyen ve aralarında chp genel başkanı kemal kılıçdaroğlu, mhp genel başkanı devlet bahçeli ile hdp eş genel başkanları selahattin demirtaş ve figen yüksekdağ'ın da olduğu 57 milletvekili hakkında hazırlanan 117 dosyanın savcılıklara iade edildiği 10 haziran'da tbmm'den bakanlığa iletilen 139 milletvekili hakkındaki 682 dosyayla ilgili de bakanlıktaki işlemler tamamlandı.

adalet bakanlığı ceza işleri genel müdürlüğü 139 milletvekili hakkında hazırlanan söz konusu 682 fezlekenin tamamını ilgili savcılıklara gönderdi. böylece hem bakanlık hem de tbmm'dekilerin iletilmesiyle çeşitli suçlardan 152 milletvekili hakkındaki 799 dosyanın tamamında söz yargıya geçti.

süre bitmeden dosyalar savcılıklara gitti

milletvekillerinin yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin, anayasada değişiklik yapılmasını öngören kanunun resmi gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdiği 8 haziran'dan itibaren 15 gün içinde, anayasa ve adalet komisyonları üyelerinden kurulu karma komisyon başkanlığı, türkiye büyük millet meclisi başkanlığı, başbakanlık ve adalet bakanlığı'nda bulunan yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin dosyaların gereğinin yapılması amacıyla yetkili mercilere iade edilmesi gerekiyordu. söz konusu dosyaların tamamı adalet bakanlığı ceza işleri genel müdürlüğü tarafından süre dolmadan savcılıklara gönderilmiş oldu.

savcılıklardaki süreç

başsavcılıklar her bir fezlekeyle ilgili ayrı soruşturma başlatacak. soruşturmalar, türk ceza kanunu ve ceza muhakemeleri kanunu hükümleri uyarınca ve adalet bakanlığı'nın genelgesi doğrultusunda başsavcılar veya başsavcı tarafından görevlendirilecek vekillerince yürütülecek. dokunulmazlığı kaldırılanların milletvekilliği devam edecek. dokunulmazlığı kaldırılan bir milletvekili, sadece dokunulmazlık hangi iddia için kaldırılmışsa o iddiadan yargılanacak.

hakkında iddianame hazırlanan ve dava açılanlar yargılanacak. davalar, isnat edilen suçlara göre görevli mahkemelerde görülecek.

milletvekilliğinin sona ermesi, anayasa'nın "milletvekilliğinin düşmesi" başlıklı 84. maddesinde düzenleniyor. "milletvekilliğinin, kesin hüküm giyme veya kısıtlanma halinde düşmesi, bu husustaki kesin mahkeme kararının genel kurula bildirilmesiyle olur" hükmü uyarınca hakkındaki mahkûmiyet kararı kesinleşenlerin milletvekilliği, kesin kararın tbmm genel kurulu'na bildirilmesiyle düşecek.

dokunulmazlıkların kaldırılmasıyla ilgili süreç

milletvekillerinin yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin anayasada değişiklik yapılmasını öngören kanunun resmi gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesiyle, hakkında 799 fezleke bulunan 152 milletvekili için yeni bir süreç başlamıştı.

hazırlanan dosyalara bakıldığında, 152 milletvekili hakkında 799 fezleke bulunuyor. "dokunulmazlıklarının kaldırılması" istemiyle, biri bağımsız ankara milletvekili aylin nazlıaka, 29'u ak parti, 57'si chp, 55'i hdp, 10'u mhp'li olmak üzere 152 milletvekili hakkında fezleke yer alıyor.

dosyaların partilere göre dağılımına bakıldığında da hdp 511, chp 211, ak parti 50 ve mhp 23 fezlekeye sahip. bağımsız milletvekili nazlıaka'nın ise 5 fezlekesi bulunuyor. nazlıaka hakkındaki dosyaların birinde chp istanbul milletvekili ilhan cihaner de yer alıyor.

kaynak: al jazeera, aa